"Cái kia... người đàn ông đó... cao hơn tôi khoảng một cái đầu. Cằm ngắn, hình như có cằm đôi, xương gò má cao, hắn đội một cái mũ đen, chính là loại mũ lưỡi trai bình thường, ôi... ôi... tôi không nhớ rõ nữa".
"Đừng sợ, cô chậm rãi nghĩ lại xem, cô còn nhớ gì về diện mạo của hắn nữa không?"
"..... Ánh mắt hung dữ, sắc mặt hắn có chút đen, tôi..... Tôi thật sự không nhớ rõ, tôi lúc ấy bị doạ đến choáng váng..... Thật nhiều máu....."
"Thân thể hắn còn có gì đặc trưng nữa không?"
"Cổ hắn hình như có khuyết điểm, hơn nữa còn thô, lưng còn có chút gù....."
"Hắn ta có râu không?"
"Ô.....râu.....hình như có, mà cũng không có, tôi không nhớ rõ..... Tôi thật sự nhớ không được."
Cô gái nhỏ mới mười lăm tuổi này là một nhân chứng, cô có một đôi mắt to ngập nước, dáng người không cao. Cô gái nhỏ mới đến thành phố này không lâu, phụ giúp cho cửa hiệu uốn tóc cảu một người đồng hương mở, còn chưa được ký hợp đồng nhân viên chính thức, xem như là lao động trẻ em phi pháp. Cô đã sớm bị sự việc phía trước doạ sợ, khóc lóc sướt mướt, sau khi được cảnh sát an ủi mới dám đứt quãng đem lời nói ra hết.
Án mạng xảy ra vào rạng sáng hôm qua, cả quá trình chỉ mất năm phút đồng hồ. Lúc ấy cô trốn ở khu vực gội đầu phía trong vẫn bị máu tươi cùng người chết doạ sợ, chỉ nhớ rõ người đàn ông kia lộ ra vẻ mặt đầy căm hận. Sau đó những đặc điểm trên khuôn mặt kia liền khắc sâu trong đầu cô, xoá đi không được, tuy nhiên lúc tỉ mỉ nhớ đến lại chỉ có những mảnh vụn nhỏ nhặt.
"Nếu được nhìn tranh vẽ, cô có thể nhận ra không?"
Cô gái chần chờ gật đầu, vừa lau nước mắt vừa nhìn về người đàn ông ngồi đối diện. Người này đang bắt chéo chân ngồi trong phòng thẩm vấn, dùng bút ký hoạ lên giấy.
Đó là một người đàn ông hơn hai mươi tuổi, lúc này đang cúi đầu, vẻ mặt chuyên chú vẽ phác hoạ. Theo góc nhìn của cô thì người này ngũ quan sắc bén, mũi cao thẳng, tướng mạo sạch sẽ, cho dù đang ngồi nhưng vẫn có thể nhìn ra được vóc dáng người này rất cao, hai chân thon dài. Khớp xương tay cầm bút vẽ chuyển động rất nhanh, nhìn qua là tuỳ ý phóng túng nhưng kỳ thực lực nắm bút trong tay lại rất mạnh. Khớp thứ hai của ngón tay út ngẫu nhiên đụng phải bút vẽ, xem mà choáng váng. Không lâu sau, một hình dáng đã được vẽ ra trên bản phác thảo.
Bảy tiếng trước, lúc 12 giờ trưa, một vụ án mạng đã xảy ra tại một cửa tiệm uốn tóc đang chuẩn bị đóng cửa ở phía tây Nam Thành, một người đàn ông thấp bé mập mạp bỗng vọt vào và đâm chết chủ tiệm uốn tóc.
Nghi phạm đã mang hung khí đi, không lưu lại tóc, chỉ để lại nửa vết chân máu, mưa đã cuốn trôi sạch sẽ các dấu vết khác. Cô gái nhỏ gội đầu trong tiệm là nhân chứng nhưng do sợ hãi nên tin tức cung cấp được cũng hạn chế. Khám nghiệm thi thể cho thấy nạn nhân bị đâm nhiều nhát dao vào bụng, tổn thương đến gan, mất quá nhiều máu dẫn đến tử vong, ngoài ra không còn thông tin gì.
Nghi phạm không đòi tiền, tiền mặt trong cửa tiệm cũng không động đến. Mối quan hệ xã hội của nạn nhân tưởng chừng như đơn giản nhưng sắp xếp lại thì rất phức tạp, cần rất nhiều thời gian. Chỉ có thể dùng đến những lời nói không rõ của cô gái nhỏ làm công và một đoạn video được quay bằng camera ở lối vào cửa tiệm uốn tóc.
Chỉ là đoạn phim này quá mờ, chỉ có thể nhìn ra được sườn mặt của một người đàn ông đội mũ, trong màn hình hắn xoay người lại, lộ mặt ra nhưng cũng chỉ thấy được một bóng dáng đang chuyển động.
Điền Minh - đội trưởng đội cảnh sát hình sự phụ trách vụ án lần này, chỉ còn cách dùng ngựa chết thành ngựa sống. Trước tiên anh phải đi tìm Vương Duệ, người phụ trách khoa hình ảnh của Cục cảnh sát, người này được đặc cách vào Cục cảnh sát vì rất am hiểu mô phỏng chân dung.
Văn phòng độc lập của Vương Duệ yên tĩnh như một phòng vẽ tranh, trên tường là những bản phác hoạ hoặc mô hình 3D khác nhau chỉ vẽ đầu hoặc đến bả vai - có nam, có nữ, có người già, thậm chí có cả trẻ em. Những người này là kẻ sát nhân hung ác hoặc người quan trọng trong các vụ án hoặc là những người mất tích đã lâu. Bị vô số đôi mắt của những bản đồ hoạ đặt kín cả căn phòng này quan sát, Điền Minh cảm thấy mình sắp điên rồi, vội vàng hạ mi mắt nói với Vương Duệ về tình huống cơ bản.
Vương Duệ nhìn y đưa gì đó qua thì hết đường xoay xở: "Điền đội, đây không phải là làm khó tôi sao? Chỉ với những thứ này, dù giết tôi thì tôi cũng không mô phỏng ra được đâu."
Điền Minh trong lòng biết rõ tư liệu xác thật không đủ lại rất mạnh miệng: "Sao lại mô phỏng không được, có băng hình giám sát, có nhân chứng miêu tả mà vẫn chưa đủ sao?"
"Mô phỏng 3D thì cũng phải cho tôi số liệu sườn, nhân chứng cũng phải miêu tả chi tiết". Vương Duệ giang hai tay, tỏ vẻ chính mình cũng lực bất tòng tâm: "Thông tin quá ít, không bột đố gột nên hồ. Khả năng của tôi không đủ, liền làm lung tung cho anh một cái, không bắt được người thì anh lại quay về trách tôi".
Ngay lúc đang bế tắc, cục trưởng Cố đến xem tiến triển vụ án của Điền Minh liền cho lời khuyên, nhẹ nhàng nói: "Tống Văn vừa giao báo cáo kết thúc vụ án trước, cậu ấy hiện tại đang rảnh, không thì cậu tìm cậu ấy hỗ trợ đi."
Vương Duệ cũng không sợ làm lớn chuyện: "Đúng vậy, Tống đội nhất định sẽ làm, anh ấy so với tôi giỏi hơn rất nhiều."
Hỗ trợ?! Điền Minh chỉ cảm thấy lồng ngực hiện lên một luồng khó chịu, y trừng mắt nhìn Vương Duệ một cái: "Huynh đệ à, vậy thì tổ của chúng ta có ích lợi gì? Không bằng xác nhập lại rồi trả lương Tống Văn luôn cho rồi."
Vương Duệ uỷ khuất nói: "Điền đội, tôi mỗi ngày 8 tiếng chuyên trách ngồi ở chỗ này, Tống đội là người bận rộn, làm sao thay thế tôi được. Ai, nếu anh ghét bỏ tôi thì lần sau đừng đến tìm tôi."
Được, nơi nơi đều là đại gia, đắc tội không nổi, Điền Minh bất đắc dĩ đem bản ghi chép đi ra cửa.
Nhắc đến Tống Văn này, y liền giận mà không có chỗ phát tiết.
Cục cảnh sát hình sự thành phố Nam Thành có ba tiểu đội, đội trường đội một Tống Văn, đội trưởng đội hai Điền Minh, đội trưởng đội ba Trình Mặc. Ba đội này tuy nói là đồng đội nhưng bên trong luôn là cạnh tranh kịch kiệt, nguyên nhân là chức đội trưởng chi đội hiện tại còn đang thiếu, ai làm tốt liền có thể ngồi lên vị trí này. Mà trong ba người, đội trưởng đội ba là người khéo đưa đẩy lại hiền lành và lớn tuổi nên mặt ngoài không quá tranh đoạt. Cạnh tranh chủ yếu liến xảy ra giữa Điền Minh và Tống Văn.
Điền Minh người này chính là tranh cường háo thắng, thích nổi bật, tên y là lấy từ "Nhất minh kinh nhân", từ nhỏ đã không phụ kỳ vọng của mọi người, vô cùng nổi bật, vào trường cảnh sát rồi một đường đi lên. Lúc Tống Văn vừa mới thăng chức lên đội trưởng, Điền Minh liền nhịn không được đem so sánh với chính mình - Điền Minh, 32 tuổi, thời gian công tác 10 năm, chính trực tráng niên, kinh nghiệm phong phú, nhiều lần phá đại án, được khen ngợi hai lần, liên tục ba năm dẫn đầu thành tích phá án của cục. Tống Văn, 25 tuổi, thời gian công tác hai năm rưỡi, mới ra trường, đội một không ai có thể đảm đương trọng trách, liền đặc biệt thăng cấp lên đội trưởng.
Người có mắt đều biết ai xuất sắc hơn đi?
Điền Minh vốn nghĩ chính mình dư sức đè đầu tiểu tử này. Không nghĩ tới năm trước lúc bình xét kết quả liền bị Tống Văn đè thẳng xuống mặt đất, không chỉ thành tích phá án cao hơn anh 6,5%, mà điểm khảo hạch cá nhân cuối năm y cũng kém hơn Tống Văn một khoảng lớn.
Càng tức giận hơn là, Tống Văn này lúc chuẩn bị kiểm tra luôn kém hơn so với y, không hiểu tập luyện thế nào mà lúc thi chính thức vô luận là bắn súng hay thể chất đối kháng, mọi thứ đều cao điểm hơn y, hơn nữa Tống Văn còn có tài phác hoạ nghi phạm tuyệt kỷ. Mà anh chỉ tóm được Vương Duệ - kỹ thuật viên chuyên môn của cảnh cục nuôi nhưng vẫn không làm nên chuyện.
Đối với việc này, Điền Minh chỉ có thể cảm khái đã sinh Du sao còn sinh Lượng.
Ngày thường bị khinh trong lòng thì thôi đi, hiện tại anh phải đi tìm Tống Văn hỗ trợ? Trừ phi đem họ của anh viết ngược lại đi!
Tức thì tức, nửa giờ sau, Điền Minh vẫn ngoan ngoãn đi đến bàn làm việc của Tống Văn, bình tĩnh hoà nhã cười nói: "Tống đội, giúp một việc gấp đi, đội chúng tôi gặp phải vấn đề nan giải, cậu giúp chúng tôi phác hoạ người này đi."
Trí nhớ của nhân chứng, manh mối ở hiện trường, theo thời gian sẽ càng ngày càng khó khôi phục nguyên vẹn. Điền Minh trong lòng biết rõ, cục trưởng Cố nói đúng, trước tiên cần phải xác nhận ra bản phác hoạ nghi phạm thì mới có thể trợ giúp phá án. Vì vụ án, nam nhân phải co được giãn được, tạm nhân nhượng vì lợi ích toàn cục.
Vì thế, trong phòng thẩm vấn hiện có ba người, một người là nhân chứng và hai vị đội trưởng hình sự. Cô gái nhỏ đã đem những điều nên nói nói hết ra, nức nở liên hồi, Điền Minh nhất thời cũng im lặng. Trong phòng thẩm vấn nhỏ hẹp, chỉ có thể nghe được tiếng bút ma sát sàn sạt trong tay Tống Văn.
Điền Minh có chút khẩn trương ngồi ở bàn phía trước, nhìn thấy Tống Văn múa bút như bay, thỉnh thoảng dừng lại liếc mắt nhìn bút ký cùng hình ảnh theo dõi mà tiếp tục vẽ.
Điền Minh dụi mắt cũng muốn nhìn ra tin tức hữu ích, chỉ là hình ảnh trên băng hình kia đều là gạch men, thậm chí ngay cả ánh mắt ra sao cũng không rõ càng chứ đừng nói đến phân biệt đặc thù trên mặt. Nhìn bức tranh Tống Văn vẽ, Điền Minh trong lòng thầm nhủ, người này sẽ không hãm hại mình mà vẽ mò ra một bản đi?
Nghĩ vậy, trong lòng Điền Minh có chút hối hận đứng lên, y không nên nghe lời Cố cục nói, vạn nhất họ Tống này ngáng chân y, tuỳ tiện vẽ một bức tranh, làm cho anh không bắt được người hoặc làm việc vô dụng thì làm sao bây giờ? Đang nghĩ ngợi thì Tống Văn ngừng bút, cầm bức vẽ vẩy sạch sẽ vụn bút rồi tiến đến hỏi cô gái: "Còn có chỗ nào không giống không?"
Bức phác hoạ kia nhìn có chút tuỳ ý, không giống như tranh của sinh viên mỹ thuật cẩn thận, cũng không giống với tác phẩm nghệ thuật của bậc thầy hội hoạ, tuy nhiên nhìn kỹ thì tuy nét vẽ không nhiều không ít nhưng đã đem đặc thù nhân vật thể hiện rõ ràng ra, ngũ quan sống động, có chút âm lãnh, như đang nhìn chằm chằm vào người khác.
Cô gái nhỏ nhìn thoáng qua, vừa khóc vừa chỉ vào bản phác hoạ: "Giống, quá giống, chính người này đã giết Vân tỷ." Bức hoạ kia không thể nói là rất tốt nhưng lại đặc biệt sinh động, làm cho cô nàng nhất thời nghĩ đến tai ương máu me mấy giờ trước, chính khuôn mặt này đã khiến cô gặp ác mộng.
Tống Văn buông bức hoạ đứng dậy nói: "Bên này tôi đã xong việc." Ngọn đèn trong phòng thẩm vấn u ám, cậu ngẩng đầu lên, cô gái nhỏ mới có thể nhìn rõ mặt anh. Cảm thấy lúc người này ngước lên, mắt không lớn lại còn trẻ tuổi anh khí, là loại thiếu niên đường hoàng, so với lúc vừa rồi cúi đầu còn soái hơn, cô nhịn không được mà ngừng khóc nhìn thêm vài lần.
Điền Minh lúc này mới yên lòng, thấy mình có chút lấy tiểu nhân đo lòng quân tử liền cảm thấy xấu hổ, y nhìn bức phác hoạ kia lại nhìn đoạn băng theo dõi, nhớ đến lời nhân chứng miêu tả lúc trước, không khỏi tấm tắc lấy làm hiếu kỳ: "Cảm tạ Tống đội, bất quá, này..... bức hoạ này vẽ làm sao vậy?"
"Thiên phú" Tống Văn nhướng mày nói, ngắn gọn phun ra hai chữ, trong lời nói không có nửa lời khiêm tốn.
Điền Minh nháy mắt không chịu được, suýt nữa đã phun ra ngụm máu, lúc này t chỉ muốn tát miệng mình một cái, không có việc gì cảm khái làm chi?
Tống Văn cũng không để ý đến y mà đi đến bậc thang xoay người đi ra ngoài.
Khuôn mặt con người được tạo thành từ xương, thịt, máu và da, mỗi đoạn xương lớn dần theo tuổi tác. Sự vận động của các cơ thay đổi khác nhau do các yếu tố bên ngoài và bên trong, những thay đổi này không phải là chuyện bất thường. Với một số tội phạm lớn tuổi có kinh nghiệm, có thể chỉ căn cứ vào ảnh chụp thời thơ ấu để nhận ra một người trưởng thành từ trong đám đông.
Trong điều tra tội phạm hiện đại, cảnh sát ngày càng dựa vào khoa học và công nghệ luôn thay đổi, xét nghiệm ADN, các băng hình giám sát khác nhau, những kỹ năng truyền thống thế này không còn được coi trọng như trong quá khứ. Giống như Vương Duệ, mặc dù cậu ta phụ trách miêu tả bằng ảnh chân dung, công việc phụ trách bộ phận hình ảnh, lại chuyên sử dụng máy tính thay vì bút vẽ, sử dụng cơ sở dữ liệu điện tử, mô hình ba chiều để vẽ ra các nét trên khuôn mặt có thể thay thế bất cứ lúc nào. Các bức chân dung mô phỏng được thực hiện theo cách này có thể tiết kiệm rất nhiều thời gian.
Chỉ là Tống Văn lại cảm thấy, là một người đội trưởng, cậu cần thông thạo một cái gì đó, cậu không nghĩ bức phác hoạ chân dung điều tra tội phạm sẽ lỗi thời. Hơn nữa cậu thích cảm giác khám phá lòng người từ ngũ quan, hình ảnh ba chiều mặc dù nhanh nhưng lại thiếu khuyết linh hồn, chỉ có thể dùng để tham khảo.
Tống Văn thích nghiên cứu mặt người, hàng nghìn người thì có hàng nghìn khuôn mặt, giống như không có cái là nào giống nhau, mặc dù là song bào thai cùng trứng thì diện mạo cũng sẽ có sự khác biệt. Diện mạo con người giống như vân tay và DNA của một người, là thông tin duy nhất của mỗi người. Hơn nữa, ngoại hình sẽ không thể tách rời với sự trưởng thành cùng thói quen sinh hoạt, đem hỉ nộ ái ố, thăng trầm trong những năm tháng cuộc đời chất chứa trong đó.
Cô gái nhỏ vừa nãy tuy lời nói không được rõ ràng nhưng lại nói ra đặc thù quan trọng. Cằm nhô ra cho thấy có thể là do thở bằng miệng trong thời gian dài. Tương ứng đó thì mũi sẽ to ra, nếp gấp rãnh mũi trên má sâu hơn, hàm trên mặt kém phát triển, xương gò má dẫn đến mắt bị biến dạng, lưng còng sẽ sinh ra túi phú, cổ vẹo..... Chuỗi đặc điểm này giống như quân cờ domino, làm tăng tính năng của ngũ quan và ảnh hưởng lẫn nhau. Mặc dù băng hình giám sát bị mờ nhưng nó cung cấp một điểm rất quan trọng, đó là sự thay đổi ánh sáng và bóng tối trên khuôn mặt, mà những hình ảnh đó lại chứa rất nhiều thông tin.
Tống Văn tuy rằng không phải xuất thân chính quy nhưng lại có khả năng quan sát mà người bình thường không thể sánh được, trong não bộ của anh những xương này di chuyển và liên kết với nhau giống như một trò chơi ghép hình, cuối cùng giúp anh vẽ được một bức chân dung tương tự của một kẻ tình nghi. Tất cả mọi thứ tưởng như kỳ diệu thực ra đều là kết quả của sự thông minh cộng với kinh nghiệm, sự luyện tập và quan sát lặp đi lặp lại. Không ngoa khi nói rằng đó là tài năng, nhưng những thứ này Tống Văn lại quá lười để giải thích cho người ngoài hiểu.
Chừng nửa giờ sau, một vị cảnh sát của đội hai đi lại nói: "Tống đội, Điền đội kêu tôi đến cảm ơn anh, chúng tôi đem bức phác hoạ cho mẹ của nạn nhạn xem, đối phương liền nhận ra đây là đồng hương trước kia đã đính hôn cùng nạn nhân, sau đó nạn nhân lại cố ý từ hôn, mình thì kết giao bạn trai, kéo đen thông tin liên lạc của nghi phạm, lúc này mới....."