Chỉ mấy ngày nữa thôi là đã tới kỳ nghỉ mồng một tháng năm, ngay trước cuộc họp thường kỳ, Tế Tế mang theo thẻ căn cước của cả nhà, lén lút chạy ra ngoài lấy vé xe đã đặt trước ở trên mạng, canh chừng thời gian quá chuẩn, về đến nơi vừa lúc kịp giờ họp. Trong lúc cô vẫn đang chìm đắm trong cảm giác tự hào về khả năng kiểm soát thời gian của mình thì nhận được một nhiệm vụ rất không tầm thường.
Hiện giờ đang là mùa tốt nghiệp của các trường đại học, vấn đề việc làm trở thành đề tài nóng hổi đối với sinh viên năm cuối. Một số kẻ xấu lợi dụng tâm lý nóng lòng tìm việc làm của sinh viên, lừa gạt một số sinh viên tham gia các hội chợ việc làm vào các tổ chức bán hàng đa cấp để tẩy não, sau đó lại lừa gạt thêm càng lúc càng nhiều người. Cháu gái của Lão Đỗ chủ biên mảng xã hội bất hạnh “trúng thầu”, đã bị tẩy não trong tổ chức đó hơn một tháng, gần đây rốt cuộc cũng được cứu ra. Lúc cô ấy báo cảnh sát và cán bộ ngành công thương, dẫn họ tới chỗ kia một lần nữa thì phát hiện ra nơi đó đã “vườn không nhà trống”.
Manh mối nhỏ bé này có thể liên quan tới một đường dây bán hàng đa cấp khổng lồ, chỉ là vẫn đang thiếu một phóng viên đi điều tra ngầm. Ý tứ của Lão Đỗ chủ biên là để Tế Tế và Cao Lãng hợp tác, giả vờ làm sinh viên trà trộn vào hiện trường tuyển dụng, cố gắng “bị lừa gạt” đi bán hàng đa cấp. Về phần tại sao lại sắp xếp như vậy thì Lão Đỗ nói, mấy phóng viên của tòa soạn ai nấy đều đậm hơi thở xã hội, chỉ có hai người bọn họ nhìn qua còn có chút dáng vẻ sinh viên, đặc biệt là Tế Tế, nhìn qua thì khờ khờ nhưng lại có rất nhiều trò khôn vặt, mà giá trị quan lại vô cùng kiên định, chắc chắn sẽ không bị tẩy não, có thể nói là vô cùng thích hợp.
Lãnh đạo à ngài cứ nói thẳng là tôi hết ăn lại nằm tam quan không đoan chính luôn đi, đừng có chụp cho tôi cái mũ “giá trị quan vô cùng kiên định” như thế chứ. — Tế Tế đành phải bất đắc dĩ tiếp nhận nhiệm vụ này.
Trong phòng vệ sinh, đồng nghiệp Tiểu Triệu thần thần bí bí nói với cô rằng, thật ra Lão Đỗ sắp xếp như vậy là có mục đích khác. Có người nói, Cao Lãng là người “có quan hệ”, nói là tới thực tập nhưng thực ra đã được chạy một suất phóng viên biên chế, nhưng mà từ trước tới giờ cậu ta chưa viết được bản thảo nào nên hồn, lãnh đạo sợ sẽ khiến cho mấy người đã lăn lộn hai ba năm nhưng vẫn chỉ là phóng viên hợp đồng không phục, dù sao thì bây giờ làm gì có ai không có chút quan hệ, cho dù có là phóng viên hợp đồng thì cũng có chút ô dù nho nhỏ. Vì vậy Lão Đỗ muốn để cậu ta tham gia một vụ lớn lớn, cho nên mới đưa cho bọn họ một manh mối tốt như vậy, có quan hệ, lại cộng thêm có bản thảo, cho dù người khác có không phục thì cũng không làm được gì.
Đây là “quy tắc ngầm”.
Bản thân Tế Tế cũng từng làm phóng viên hợp đồng ở tòa soạn gần hai năm, ba cô tìm chút quan hệ thì cô mới được chuyển lên biên chế.
“Ặc, sẽ không có nguy hiểm gì chứ!” Lần đầu tiên Tế Tế làm phóng viên điều tra ngầm, lần đầu tiên được tiếp xúc tới một thiết bị “xịn xò” như camera mini, không khỏi sinh ra cảm giác sợ hãi.
Lão Đỗ chẳng coi vào đâu, lúc còn trẻ ông ấy đã từng làm phóng viên điều tra ngầm chẳng biết bao nhiêu lần, đừng nói là tổ chức bán hàng đa cấp, ngay cả mấy tổ chức xã hội đen ông ấy cũng đã từng chui vào, đến tận bây giờ trên giang hồ còn có lời đồn “trùm xã hội đen ra giá hai triệu mua thủ cấp của Lão Đỗ”. Ông ấy trấn an Tế Tế: “Chẳng qua là một tổ chức bán hàng đa cấp thôi, cô biết hành vi bán hàng đa cấp phi pháp và tội cố ý giết người có hình phạt khác nhau như thế nào không?”
“Tôi… tôi không biết.” Tế Tế ngây ngô.
“Điều 224 Luật Hình sự, triển khai hoạt động bán hàng đa cấp làm rối loạn trật tự kinh tế và xã hội, phạt tù có thời hạn dưới năm năm hoặc giam ngắn hạn cùng phạt tiền; nếu có tình tiết nghiêm trọng thì phạt tù có thời hạn từ năm năm trở lên cùng phạt tiền. Điều 223 Luật Hình sự, cố ý giết người, xử tử hình, phạt tù chung thân hoặc phạt tù từ mười năm trở lên.”
“Lãnh đạo à ngài…” Tế Tế đột nhiên cảm thấy vô cùng kính nể.
“Tôi học pháp luật.” Lão Đỗ nhướng mày: “Tôi truyền thụ cho cô ít kinh nghiệm, cô cứ theo đó mà làm, sẽ không có nguy hiểm gì đâu.”
Tế Tế giơ tay lên ngăn lại: “Khoan đã, không phải muốn gia nhập vào tổ chức bán hàng đa cấp thì đều phải mua sản phẩm của bọn họ trước sao, số tiền này tòa soạn có chi trả không ạ?”
Lão Đỗ kích động tới nỗi muốn móc ra một chồng nhân dân tệ dày bằng cục gạch để đập vào đầu cô.
Một trong số “mười tám chiêu điều tra ngầm” mà Lão Đỗ truyền thụ cho cô chính là, người biết càng ít càng tốt, để tránh khỏi có kẻ đần độn không rõ sự tình gọi điện tới hỏi tiến triển rồi bại lộ thân phận. Tế Tế thực sự không hề nói cho ai biết, đeo một chiếc ba lô với mấy bộ sơ yếu lý lịch và quần áo, đắc ý đi cùng Cao Lãng vào tham gia một hội chợ việc làm quy mô lớn tại Trung tâm trao đổi tài năng của thành phố N.
Hội chợ việc làm đúng là người qua kẻ lại tấp nập, Tế Tế vừa cẩn thận để không đụng vào phụ nữ có thai, vừa luống cuống tay chân chờ nhân viên của mấy tổ chức bán hàng đa cấp đột nhiên nhảy ra kéo bọn họ vào tròng.
“Rốt cuộc thì có không vậy, đừng có để chúng ta đi một chuyến vô ích đấy.” Cao Lãng lòng vòng cả một buổi chiều, đôi giày da sáng bóng đã bị đạp cho đầy bụi, tóc tai cũng hỗn loạn, vô cùng thiếu kiên nhẫn.
Ngày hôm nay thật sự không thu hoạch được gì.
Hội chợ việc làm kéo dài ba ngày, Tế Tế và Cao Lãng quan sát suốt hai ngày, tới buổi chiều ngày cuối cùng, số sinh viên đại học tới tham gia tuyển dụng cũng ít hơn hẳn, Tế Tế vốn chẳng còn hy vọng gì nữa, lại thấy hai cô gái nhìn qua có vẻ giống sinh viên đi tới gần, lễ phép hỏi: “Bạn học, bạn cũng tới tìm việc làm sao?”
“Đúng vậy.”
“Bạn học trường nào thế?”
“Đại học Công nghệ.” Tế Tế bịa chuyện.
“Bọn mình cũng thế!” Hai cô gái kia có vẻ rất vui mừng: “Bạn còn chưa tìm được việc làm ưng ý sao? Có muốn qua bên kia thử không? Bọn mình vừa mới được tuyển dụng xong, bao ăn bao ở, lương cơ bản tới 2000 luôn đấy, bọn họ nói còn thiếu mấy người.”
Cô vừa kéo dài thời gian vừa đưa mắt nhìn quanh tìm Cao Lãng, cái anh chàng chẳng đáng tin này, từ hôm qua đã bắt đầu chơi trò mất tích, bây giờ lại chẳng biết chạy đi đâu rồi!
“Chỗ bọn họ làm cái gì? Mình học máy tính, không biết bọn họ có cần hay không. Hơn nữa 2000 thì ít quá, thuê nhà rồi chẳng còn được mấy trăm nữa.”
“Chuyên ngành không hạn chế, làm về tiêu thụ sản phẩm. Còn trích phần trăm nữa, thường thường sẽ thu được từ 5000 trở lên.” Một cô gái thân thiết ghé lại gần Tế Tế, kéo cô đi ra phía ngoài hội trường.
Tế Tế cho rằng ít nhất thì bọn họ cũng sẽ ba hoa khoác lác thêm một hồi nữa, nào ngờ vừa ra tới cửa thì đã bị mấy người vây quanh kéo lên một chiếc xe bánh mì, đưa đi luôn! Nói thật là Tế Tế sợ tới nỗi suýt thì đái ra quần, cầu khẩn đây là tổ chức bán hàng đa cấp, lỡ như đây mà là tổ chức buôn bán nội tạng người… Lão Đỗ nói rồi, tổ chức bán hàng đa cấp mới an toàn!
Xe chạy ra khỏi khu vực nội thành của thành phố N, dừng lại trước một tòa nhà màu xám trắng bên trong một tiểu khu thuộc huyện J. Cô gái lừa cô tới đây còn thân thiết bảo cô đừng sợ, nói đây là căn cứ huấn luyện của công ty bọn họ, nhân viên mới phải trải qua một tuần huấn luyện thì mới có thể chính thức làm việc.
“Ha ha, còn làm rất đàng hoàng cơ đấy!” Tế Tế cười trừ, không ngờ rằng vừa mới vào tới “phòng học” thì “giảng viên” đã bảo mọi người cho điện thoại vào một phong bì có viết tên rồi nộp lại, cứ y như kỳ thi sát hạch nhân viên công vụ vậy. Tế Tế bị người ta giám sát, gọi điện thoại về nhà, úp úp mở mở nói chuyện với mẹ: “Con phải tham gia một kỳ huấn luyện khép kín, mất tầm khoảng một tuần, có lẽ ngày mồng một tháng năm… không thể về quê với ba mẹ được, mẹ đi cùng ba đi.” Mẹ cô không hề nghi ngờ gì, bởi vì lúc cô mới vào làm trong tòa soạn còn từng tham gia huấn luyện khép kín suốt một tháng.
Tế Tế lén lút đặt mật khẩu bảo vệ tất cả cuộc gọi và tin nhắn, nộp lại điện thoại, khẽ cắn môi, tìm một chỗ rồi ngồi xuống. Căn phòng ba, bốn mươi mét vuông chen chúc tầm hai mươi mấy “học viên”, mỗi người được phát một quyển sổ tay và một chiếc bút bi. “Bài giảng tẩy não đầu tiên” mà cô nàng Tế Tế luôn cảm thấy vóc dáng bản thân không tốt, luôn tự ti trước các cô gái đẹp được nghe chính là – luận về giá trị của bản thân.
Giảng viên là một cô gái trẻ chỉ chừng hơn hai mươi tuổi, ăn mặc rất quê mùa, áo khoác dính đầy bụi bẩn, Tế Tế nghĩ, như thế này mà cũng không ngại đi tẩy não cho người ta, đi giặt quần áo của mình trước đi đã.
Nhưng không ngờ rằng uy lực của cô gái này rất đáng kinh ngạc, cô ta vung cánh tay lên hô to: “Xin chào các anh chị em, những người ôm mộng tưởng, ước ao và nhiệt huyết!”
Tế Tế suýt chút nữa cũng đã vung tay hô to: “Hồng giáo chủ sống lâu muôn tuổi, thọ cùng trời đất!”
Tiết học tẩy não bắt đầu, cô gái kia đứng trên bục khóc lóc kể lể rằng bản thân vì gia cảnh nghèo khó mà bị người ta xem thường, không có tiền mua quần áo nên bị người ta ghét bỏ, rồi một loạt chuyện khổ sở đáng thương khác, kể vô cùng chân thật, giữa lúc Tế Tế đang định moi hết tiền lẻ trong người ra để cứu giúp cô ta thì cô ta đột nhiên bắt đầu cởi quần áo.
Ánh vàng lóe lên, chiếc áo khoác bẩn thỉu bị ném sang một bên, phía bên trong là áo sơ mi trắng kết hợp với quần âu cạp cao, theo như cô ta nói thì áo sơ mi là của Burberry, quần là của Armani, giày là của Chanel, túi xách là của Louis Vuitton.
“Một trăm biến thành một vạn, một vạn biến thành một trăm triệu, từ cô gái nghèo hèn biến thành bạch phú mỹ, từ anh chàng khố rách áo ôm biến thành cao phú soái! Chúng ta không bán hàng trực tiếp, cũng không phải là bán hàng đa cấp, chúng ta chỉ dùng một loại mánh khóe tiêu thụ mới, sự nghiệp huy hoàng đang chờ chúng ta, đi qua cực khổ, phía trước là con đường dát vàng! Chúng ta chính là Jack Ma, là Lý Gia Thành, là Warren Buffett trong tương lai!” Cô gái kia nói rất dõng dạc, Tế Tế nghe mà cảm xúc dâng trào, đáng ra cô nên tới đây sớm hơn một chút để chuốt lại lòng tự tin của mình mới phải! Để tỏ rõ mình là một sinh viên bị lừa, sau tiết học cô ngoan ngoãn móc ra hơn ba nghìn tệ mua một bộ sản phẩm “Oliman” của bọn họ, chỉ là, cũng giống như tất cả các tổ chức bán hàng đa cấp khác, cô không mua được bất kỳ sản phẩm thật nào, chỉ lấy được một quyển catalogue hàng mẫu.
Giảng viên nói, sau khi kỳ huấn luyện kết thúc, nhiệm vụ của mọi người chính là tổ chức đội ngũ riêng của mình, bởi vì “không có cá nhân hoàn mỹ, chỉ có đội ngũ hoàn mỹ”, nói tóm lại thì chính là kéo thêm người khác vào tròng. Tế Tế nghĩ, quả nhiên tổ chức bán hàng đa cấp thật là an toàn, chờ tới lúc các người thả tôi ra ngoài “xây dựng đội ngũ” thì cũng chính là lúc tôi dẫn theo cảnh sát và nhân viên luật pháp của ngành công thương tới đây tóm các người.
Mặc dù con đường phía trước không quá hiểm nguy, nhưng trong thời gian huấn luyện ở đây, cuộc đời Tế Tế vẫn phải trải qua một cuộc khảo nghiệm vô cùng hiểm nguy — tại sao không có ai nói cho cô biết, đồ ăn ở đây đều là cháo mốc với cải trắng chẳng biết là nhặt từ đâu về?!
Cả trai lẫn gái đều ở trong một gian phòng lớn với giường ghép, cứ năm giờ sáng đã bị gọi dậy, sáu giờ bắt đầu “huấn luyện buổi sáng”: đầu tiên là “đứng nghiêm”, sau đó là “khoảnh khắc vui vẻ”, mọi người cùng nhau hát “bài hát quyết tâm” do tự mình bịa ra, cuối cùng là diễn thuyết, giảng viên sẽ chọn ngẫu nhiên một đề tài, mọi người sẽ phát biểu ngay tại chỗ. Cả ngày cứ như vậy, một số người không đủ kiên định sẽ bị tẩy não giữa những lời khoác lác lặp đi lặp lại không ngừng, trở thành tín đồ trung thành. Giảng viên gọi cuộc sống như thế là “quá trình khảo nghiệm gian khổ buộc phải đi qua trước lúc đạt tới thành công vĩ đại”. Tế Tế cắn răng chịu đựng, chỉ cần có cơ hội, cô sẽ sử dụng camera mini giả dạng làm khuy áo để lén lút chụp vài ba bức ảnh, chỉ là mỗi lần đối diện với nồi cháo nồng nặc mùi mốc thì cô đều có cảm giác khổ không tả xiết, chỉ muốn kéo Cao Lãng tới xử bắn mười phút.
Ngày thứ tư của công cuộc bị tẩy não vừa đúng vào kỳ nghỉ mồng một tháng năm, lúc Tế Tế mượn cớ đi vệ sinh để lười biếng thì nhớ tới ông ngoại. Không biết ông ngoại không thấy cô về thì có thất vọng hay không, nếu biết trước là bị nhốt lâu như vậy thì có đánh chết cô cũng không tới đây! Sau đó cô lại tiện đà nhớ tới Giang Túy Mặc theo thói quen, bốn ngày rồi không quấy rầy anh, chắc là anh thấy thanh tĩnh hơn hẳn nhỉ? Có thể nào anh sẽ cho rằng cô đã buông tay, có thể nào anh sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hay không? Tế Tế cười gượng, từ trong khe cửa còn có thể nhìn thấy gã đàn ông ngồi canh chừng bên ngoài, xin hỏi ai đã từng trải qua cảm giác anh hùng vô gian đạo như thế này chưa? Cô quyết định sau khi ra ngoài thì phải đổi ID trên mạng thành “James Bond Tế”.
(P/S: Sự kiện bán hàng đa cấp lấy từ tin “Phóng viên điều tra ngầm vạch trần tấm màn đen về tổ chức bán hàng đa cấp phi pháp” năm 2004, tất cả từ ngữ trong tác phẩm đều thuộc bản quyền của tác giả.)
* James Bond là một nhân vật điệp viên hư cấu người Anh được tạo ra bởi nhà văn Ian Fleming vào năm 1953 và đã được đưa vào 12 cuốn tiểu thuyết, 2 tuyển tập cũng như loạt phim về các cuộc phiêu lưu của điệp viên này.