Huyện lệnh Thiên Bảo họ Vương, người Trường An, chừng ba mươi tuổi, năm đó Lũng Hữu cử hành kỳ khảo thí sĩ tử hắn đã thi đậu, năm trước huyện thừa huyện Xương Đô đề bạt hắn làm huyện lệnh huyện Thiên Bảo. Tuy rằng hắn mới ba mươi tuổi, nhưng nhiều năm làm việc vất vả khiến cho hắn trở nên vô cùng già nua, như thể gần bốn mươi. Bộ quan phục trên người hắn cũng được giặt hồ trắng bệch, rất là cũ nát, có thể thấy hắn làm quan vất vả vô cùng.
Đối với huyện Thiên Bảo cùng Lương Châu, Trương Hoán vốn có cảm tình đặc biệt. Đề phòng dân chúng ở đây bị tham quan bức bách, hàng năm hắn đều đặc biệt an bài người giám sát đến các huyện Lương Châu ngầm điều tra dân ý. Kết quả hắn khá vừa lòng, nhất là Vương huyện lệnh nơi này, phải phụng dưỡng hai đời ông bà cha mẹ, trong nhà còn có bốn đứa nhỏ, gia cảnh thập phần nghèo khó, vì không thuê nổi công nhân, nghe nói hắn và thê tử còn muốn tự kham lấy việc cày bừa, trồng trọt.
Trương Hoán gật gật đầu, hắn bước vào một thửa ruộng phía trước, ngửa mặt trông lên một guồng nước thật lớn bên cạnh. Guồng nước này năm đó hắn từng nhìn thấy, ngày ấy guồng nước này cũ kỹ vô cùng, chuyển động cứ kêu xèo xèo cạc cạc. Phía dưới guồng nước, mười mấy lão nông đang nghỉ ngơi, thấy nhiều quan chức cùng binh lính đi tới, đều sợ quá tránh xa ra. Trương Hoán phóng tầm mắt ra xa nhìn về một thửa ruộng lúa mạch, liền đi tới phía trước guồng nước ngồi xuống một tảng đá, lại phất tay bảo mọi người ngồi xuống, đáng thương mọi người không mang đệm, đành ngồi lộn xộn trên đất. Trương Hoán cười cười, hỏi Vương huyện lệnh: “ Thiên Bảo huyện triển khai thổ địa thực danh chế sao rồi?”
“ Bẩm bệ hạ. Chúng tôi trong tháng ba nhận được văn thư của quan hộ bộ liền bắt đầu ngay, ty Thổ Địa Điền Mẫu Lương Châu chủ trì việc này, trong huyện chúng tôi hỗ trợ.” Nói tới đây, Vương huyện lệnh lặng lẽ liếc mắt một cái về phía tham quân sự ty Thổ địa Điền Mẫu cách đó không xa hỏi ý, ý là bảo bọn hắn trả lời hoàng thượng vấn đề này, nhưng những quan viên khác thấy hoàng thượng căn bản không hỏi ý người khác nên chẳng ai dám lắm miệng. Quả thật Trương Hoán cũng không muốn hỏi người khác, hắn hỏi tiếp Vương huyện lệnh: “ Vậy ngươi nói một chút xem, thổ địa thực danh chế đất đai huyện Thiên Bảo các ngươi là làm như thế nào?”
Vương huyện lệnh thấy hoàng thượng chỉ tiếp cận mình, đành ngầm cười khổ một chút, nói: “ Bẩm báo bệ hạ, nông dân huyện Thiên Bảo phần lớn là quân hộ, dựa theo tiêu chuẩn quân hộ bọn hắn mỗi hộ được năm mươi mẫu đất, quân hộ nhận ruộng đều có đăng kí, vả lại mỗi hộ đều có khế đất, đối với gia đình không phải quân hộ cũng cấp ba mươi mẫu đất theo tiêu chuẩn đăng kí nhận ruộng, mà hơn một trăm hộ nông dân người Khương cũng được đối xử bình đẳng, không kì thị, cho nên đất đai huyện Thiên Bảo thực danh chế khá đơn giản, chỉ là hoàn thành thẩm tra thực địa mỗi tháng.”
“ Nhà giàu vượt chỉ tiêu huyện Thiên Bảo không có sao?” Đây mới là vấn đề mấu chốt Trương Hoán muốn hỏi.
“ Huyện Thiên Bảo đa phần là dân mới nhập cư, cho nên nhà giàu hầu như không có, chỉ có hai hộ vì nhân khẩu khá đông cho nên khai khẩn được nhiều đất đai, mỗi hộ vượt quá chỉ tiêu năm mươi mẫu và một trăm mẫu. Trong đó một hộ nhân khẩu chia thành ba hộ giải quyết được vấn đề vượt chỉ tiêu, một hộ khác quyên góp mở trường học trong huyện, vì những công lao của hắn, thuộc hạ đã báo cáo lên trên xin cho hắn một chức quan, lập hồ sơ mang đến triều đình.”
Vương huyện lệnh thấy hoàng thượng trầm tư, hắn bỗng nhiên cố lấy dũng khí nói: “ Bệ hạ, thần có một câu không biết có nên nói hay không?”
Trương Hoán kinh ngạc nhìn hắn, liền đó gật gật đầu nói: “ Có gì ngươi cứ việc nói thẳng ra!”
Vương huyện lệnh thấy những quan viên thượng cấp khác đều đang căng thẳng nhìn mình, trong lòng hắn có chút ấm ức đã lâu, không nói không được, hắn nói liền: “ Thổ địa thực danh chế này tuy rằng có thể giải quyết vấn đề chiếm đoạt đất đai, nhưng chỉ có hiệu quả đối với tiểu địa chủ. Còn đối với những đại địa chủ chiếm cứ mấy ngàn mẫu, hơn vạn mẫu, thổ địa thực danh chế này là xâm phạm lợi ích chủ yếu của bọn hắn. Để giữ được đất đai, bọn hắn tất nhiên làm ra nhiều thủ đoạn, biện pháp thường thấy nhất là hối lộ quan chức, kết hợp với nhau làm giả các báo cáo ruộng đất, sự việc nghiêm trọng còn có thể dùng vũ lực kháng cự, do đó tạo ra rối loạn trong dân chúng, vấn đề đất đai từ trước tới nay vốn rất khó giải quyết, sơ suất một cái sẽ vô ý hại đời sau, bệ hạ, không thể không đề phòng ạ!”
Trương Hoán nhìn viên quan cấp chót trung thành này, hắn gật đầu đồng ý, rồi quay qua chung quanh quan viên nói: “ Đúng như vị Vương huyện lệnh này nói, vấn đề đất đai từ trước tới nay giải quyết cực kỳ khó. Gần như tất cả những thứ như rối loạn xã hội, thay đổi triều đại đều là là do việc chiếm đoạt ruộng đất quá đáng mà đưa đến. Ngày xưa Hán Ai Đế thay đổi niên hiệu, cũng là muốn hạn chế việc cướp đất, giữ được giang sơn nhà Hán, nhưng phương pháp này không thành, dẫn đến nhà Hán bị Vương Mãng soán ngôi, triều đại Huyền Tông hoàng đế cũng ý thức được việc chiếm đoạt ruộng đất gây hậu quả nghiêm trọng, vài lần hạ chỉ hạn điền, cuối cùng vì tệ nạn kéo dài quá lâu mà không sửa được nên đành để sống chết mặc bay, vấn đề chiếm đoạt ruộng đất cuối cùng dẫn đến Loạn An Sử. Nhìn chung trong lịch sử cũng có thí dụ giải quyết vấn đề chiếm đoạt ruộng đất thành công, như Hán sơ, Đường sơ, đây cũng là vì dân cư rất thưa thớt, mà đất đai lại nhiều, mâu thuẫn không sâu. Trẫm giải quyết vấn đề đất đai này cũng là lo lắng hết sức, hiện tại Đại đường chiếm diện tích lớn mà nhân khẩu thưa thớt, lại vừa trải qua nội loạn kéo dài gây thiệt hại nặng nề, khiến cho việc việc giải quyết vấn đề ruộng đất dễ dàng hơn nhiều so với thời kỳ Khai Nguyên Thiên Bảo, đồng thời trẫm áp dụng biện pháp trước tiên là hưng chấn công thương, tiếp tục sửa đổi sách lược ruộng đất, mở cho những gia đình giàu có một con đường, bọn họ cũng có thể mở công xưởng, phát triển buôn bán mà giữ gìn của cải gia tộc, việc này có thể giảm bớt khả năng những gia tộc giàu có rơi vào đường cùng, hơn nữa bọn họ có thể được triều đình mua lại khế ước đất đai . Triều đình còn có thể bối thường, giảm thuế cho các công xưởng thiết lập sau này. Tóm lại, Đại Đường còn cấp cho giới quyền quý tiêu chuẩn thổ địa rất cao, được hưởng đầy đủ quyền lợi. Mấu chốt là một chữ tham, bọn hắn cần nhiều ruộng đất như vậy làm gì, một năm thu hoạch là mấy đời ăn không hết, rất nhiều ruộng đất không người cày cấy bị bỏ hoang. Nếu trẫm không thay đổi dần tình trạng này, đã có tiền lệ xấu xa trước đó, trăm năm sau việc chiếm đoạt ruộng đất của Đại Đường ta sẽ ngày càng nghiêm trọng, khi đó ở dưới cửu tuyền trẫm chỉ có thể trơ mắt nhìn Đại Đường mất nước, cho nên muộn đau không bằng sớm đau, nếu hiện tại trẫm không thay đổi, tương lai sẽ không có cơ hội sửa sai nữa, cho dù phải trả cái giá nặng nề, trẫm cũng tuyệt không hối hận.”
Dứt lời, Trương Hoán đứng lên. Hắn phủi phủi bụi đất trên người, nhìn sang quan chức hai bên nói: “ Tốt lắm, giờ đã không còn sớm nữa, trẫm nghỉ lại huyện Thiên Bảo một đêm, ngày mai sẽ tiếp tục xuất hành hướng Tây.”
Cùng thời điểm Trương Hoán rời Trường An đi Toái Diệp, ở Tương Châu Hà Bắc, một chiếc xe ngựa có trăm tên thị vệ vây quanh tức tốc chạy vào cửa thành. Bùi Hữu ngồi trong xe, lòng như lửa đốt. Hắn vừa nhận được thư cấp báo của gia tộc, rằng ty thổ địa điền mẫu Tương Châu và quân đội Tương Châu cùng phái người tiến vào chiếm giữ Bùi gia, chính thức thanh tra tình hình đất đai của Bùi gia.
Không nghi ngờ gì nữa, triều đình bắt đầu xuống tay với Bùi gia rồi. Nhưng điều làm cho Bùi Hữu dấy lên một tia sợ hãi là, tối hôm qua hắn lần lượt nhận được tin tức của Sở gia, Thôi gia cùng với Phòng gia, ba gia tộc này cùng với Bùi gia hầu như bị điều tra cùng một ngày, Bùi Hữu lập tức ý thức được, cái gọi là thổ địa thực danh chế này là một âm mưu lớn được tính toán công phu, mục tiêu chính là nhằm vào các đại thế gia thổ địa.
Tương Châu ngày xưa chính là Nghiệp quận, châu trị là huyện An Dương, Bùi gia vốn nhậm chức ở thành Bắc huyện An Dương, là một vùng dân cư rộng lớn, có sông hộ trạch, có tường cao, có lầu quan sát, như một tòa thành trong thành. Ngoài chi chính Bùi gia ở Tương Châu ra, còn có bộ phận con cháu Bùi gia sinh sống ở mấy nơi Trường An, Ngụy Châu, đích thứ tổng cộng hơn năm trăm gia đình.
Lúc này, trong chỗ ở của Bùi gia đang bao trùm lên một bầu không khí sợ hãi, nhân viên điều tra đến đây tổng cộng hơn ba trăm người, phòng thu chi của Bùi gia cùng toàn bộ sổ sách kế toán đều bị kiểm soát. Trước khi Bùi Hữu đến, tổ điều tra đã tiến hành điều tra ròng rã suốt mười ngày, trên thực tế, cái gọi là điều tra chỉ là một loại quá trình xác nhận, triều đình đã nắm được trong tay tình trạng phân bố đất đai của Bùi gia từ tám năm trước: cụ thể phân bố ở Tương Châu, Ngụy Châu, Bác Châu, sáu đại trang viên bên trong Vệ Châu.
“ Gia chủ đã về rồi!” Bùi Hữu đến liền giống như ánh mặt trời xuyên thấu luồng mây đen, Bùi gia lớn bé ai nấy đều tươi cười rạng rỡ, toàn bộ kỳ vọng của họ đều ký thác vào chủ nhân.
“ Gia chủ, bọn hắn hung hăng lắm, có tới hơn một ngàn binh lính bao vây Bùi gia, chúng tôi ngăn không được.” Vị chưởng quản lo lắng các sự vụ ngày thường trong Bùi gia chính là Bùi Đại, em họ của Bùi Hữu, thấy gia chủ trở về, hắn vội vàng bước lên kể khổ.