Thời tiết tháng sáu, khi mặt trời vừa lên khiến mặt đất nóng rực như lửa. Nhóm cửu vạn (1) huyện Quán Đào uống nửa muôi nước mát, lại siết thật chặt sợi dây thừng cỏ bên hông càng lúc càng dài, tốp năm tốp ba đi về phía bên kênh đào.
Chiều hôm qua nhà có tiếng làm việc thiện thành Tây Chu thông báo rằng hôm nay trên bến tàu có một việc lớn cho mọi người làm. Vào những năm đầu binh hoang mã loạn này, có thể tìm được việc kiếm được tiền là may mắn lắm rồi! Bởi vậy toàn bộ cửu vạn trong toàn thành đêm qua hầu như là không dám động vào thê tử để dành sức lực chuẩn bị cho buổi làm việc ngày hôm nay!
Còn chưa đến bến tàu, nhưng hơn phân nửa trong lòng mọi người đều vô cùng sốt ruột, xa xa đã thấy gần trăm hán tử cùng trang phục và độ tuổi đang ngồi xổm ở bên bờ sông, bệ đất trống của Quan tướng phủ thường ngày để thu thuế nay đã bị vây quanh chật như nêm cối, cũng là bởi vì kiếm sống, nên trước nay đã đặt ra quy củ thứ tự trước sau, những người đến muộn bị chiếm lấy vị trí tốt thì ảo não giậm chân, hùng hổ oán giận vài câu, rồi ủ rũ ngồi xổm sau đoàn người.
Chán chường hơn là những người chưa có gì ấm bụng lúc này đã có vẻ như quắt lại, từ lúc ra khỏi nhà muôi nước mát kia đã sớm toát ra thành mồ hôi đẫm trên đỉnh đầu, rồi bài trừ ra từ lỗ chân lông, bụng thì kêu lục cục, cách hai mươi bước cũng có thể nghe thấy. Mất mặt như này, theo lý mà nói thì bọn họ phải lẩn ra khỏi đám đông, chờ bụng hết kêu lục cục rồi mới tới xếp hàng tiếp, nhưng hàng hóa của Chu Đại Thiện Nhân vẫn chưa tới, thật sự là không ai dám bỏ đi, nhỡ chẳng may được lợi cho những người khác thì sao? Thôi thì cứ cố chờ một lát, nói không chừng còn kiếm được hai đến ba lượng, thùng gạo trong nhà thì đã vét hơn ba lần rồi, hôm nay nếu như không kiếm được gì quay về, thì ngày mai chỉ có nước cho vợ trẻ con dại ăn cỏ cây thôi.
Nghĩ như vậy, trong bụng có kêu lọc cọc thế nào bọn họ cũng chẳng để tâm nữa, dù gì bụng mình có kêu to thế nào, nhưng chung quanh mọi người ai nấy cũng chẳng cười chẳng nói. Chịu đựng cho đến khi mặt trời lên đến đỉnh đầu, trên mặt sông đột nhiên vang lên tiếng chuông "Đinh đang đinh đang", làm cho bất kỳ ai cũng cảm thấy nhẹ nhõm, ánh mắt mọi người sáng rực lên, chỉ vào mặt nước rộng lớn kêu to:
- Thuyền, thuyền kìa, mau nhìn đi, là thuyền đó, thuyền rất lớn!
Mấy trăm con mắt đang đờ đẫn lập tức sáng rực, không ai bảo ai, tất cả đều nhảy lên, chen vai nhau nhìn ra ngoài bờ, những người đứng sát Thổ đài lập tức bị chen lấn không có chỗ để chân, liền dùng hết sức toàn thân để chống đỡ, vừa kêu to:
- Đừng chen lấn, đừng chen lấn, các người mà chen lấn nữa là tai nạn chết người đó. Ai dà, giày của ta, giày mới hôm qua ta vừa mua đó nha!
- Thôi đi, Vương Nhị Mao, ngươi còn có tiền mua giày hay sao? Khoác lác vừa thôi, từ lúc ngươi cởi truồng chạy nhông nhông ở ngoài đường rồi lớn đến bây giờ, ông đây có thấy ngươi đi giày bao giờ đâu!
Có người phía sau chen mồm vào, mang theo ý tứ châm chọc. Vương Nhị Mao theo bản năng trụ chân cho vững, để tránh bị chen lấn chiếm mất vị trí. Kênh đào này vừa mới tu sửa thông đường chưa tới một vài năm, nước sâu người lặn không tới đáy, nhỡ đâu xảy ra án mạng, đám đông đều là hàng xóm láng giếng, trong lòng ai cũng sẽ không thấy dễ chịu.
Những ánh mắt trông mong nhìn về phía hai mươi chiếc thuyền hàng đang chậm rãi đi về bến tàu, bến tàu vốn rộng lớn lập tức trở nên nhỏ hẹp, hai chiếc thuyền đi đầu được người dùng dây kéo lại gần bờ, những thuyền khác không có nơi dừng đành phải hạ buồm, giống như vịt tranh thức ăn chen chúc ở trong đường sông.
Thuyền nhiều nghĩa là có việc làm nhiều, nhóm cửu vạn vui sướng tới gần vây quanh Thổ Đài của quan phủ dùng để thu thuế sông, chờ quản gia của Chu Đại Thiện Nhân là Thành Bá thông báo giá tiền. Sớm có gia đinh mở dù lên, đặt bàn, hầu hạ Thành Bá ngồi xuống. Thành Bá có bộ râu lún phún chậm rãi uống mấy ngụm trà, nhai nhai nhổ bã trà không còn mùi vị xuống đất, sau đó nhấn mạnh:
- Toàn bộ bao lương thực ở trên thuyền đều dài năm xích (2), rộng hai xích, cho nên, những ai cao không tới bảy xích đừng có làm chen lấn nữa, tránh làm ảnh hưởng tổn hại đến âm đức của lão gia nhà chúng ta.
- Sao có thể chứ, trăm dặm nơi này ai chẳng biết Chu Đại Thiện Nhân là người tốt bụng hàng đầu! Ngay cả Thành Bá lão cũng có tiếng là Bồ Tát đấy!
Chúng cửu vạn cười xán lạn, trăm lời nịnh nọt quản gia Thành Bá.
- Đừng chen nữa, đừng chen nữa, chen nữa cũng vô dụng thôi. Thấy thân thể các ngươi như này, nhỡ mà làm rơi bao hàng xuống đất, ngay cả lão phu cũng khó mà gánh vác nổi trách nhiệm đấy.
Thành Bá cầm chén trà lên, dùng ngón út chỉ vào một đám thiếu niên vóc người không đủ tiêu chuẩn, quát to:
- Quay về đi, trời nóng nực thế này, đừng gây trì hoãn cho người khác kiếm tiền chứ. Về ăn nhiều lên cho khỏe, vóc người cao lớn rồi hẵng quay lại.
Dứt lời, ông ta lại ôn hòa trở lại, cúi đầu phẩm trà, không để tâm dưới đài nữa.
Đoàn người không dám cãi lại, đều dùng ánh mắt thương hại nhìn về phía đám thiếu niên cao không đủ bảy xích. Bị bao ánh mắt nhìn chằm chằm, mấy thiếu niên cúi đầu, buồn bã rời khỏi đoàn người. Ánh mặt trời vẫn gay gắt khiến người khác khó chịu, nhưng khi bóng lưng gầy gầy của các thiếu niên biến mất xa xa, trong lòng mọi người lại thấy lạnh băng.
Đến khi đám gia đinh báo lại nói "Con sâu làm rầu nồi canh" đi xa rồi, "Bồ Tát sống" Thành Bá mới đặt chén trà xuống, cười tươi chắp tay với mọi người:
- Cảm tạ các vị đã tới hỗ trợ, Chu gia chúng ta cũng sẽ không để mọi người thiệt thòi đâu. Đường không xa, chỉ cần dỡ bao hàng từ trên thuyền xuống, từ bến tàu mang đến bên quan đạo thì được tính là trọn một công. Phòng thu của chúng ta ở bên kia, mỗi một người sẽ được phát một thẻ trúc.
Nói đến đây, ông ta cố ý dừng một chút, chờ cho mọi người tiêu hóa câu nói của mình. Chúng cửu vạn đã sớm bị mùi gạo trên thuyền lan tỏa tới mà sốt ruột như ngồi trên đống lửa rồi, lập tức đồng thanh đáp:
- Thành Bá, lão nói thế nào cũng được, quy củ chúng ta đều biết, không phải là dựa vào thẻ trúc để quyết toán sao, cần gì phải dông dài chứ?
- Đúng, lão nói thế, chúng ta đã hiểu, tuyệt đối không gây phiền cho lão!
- Thành Bá, nói đi, chúng ta sẽ nghe theo!
Thấy mọi người không có dị nghị gì, Thành Bá hài lòng gật đầu, cười cười cầm một nắm thẻ trúc rộng một tấc, dài nửa thước giơ lên trước mặt:
- Lão phu cũng là phòng chuyện bất ngờ không hay xảy ra, để tránh sẽ có hiểu lầm lại rơi lên đầu Lão Chu gia chúng ta. Thẻ trúc đây, mọi người nhìn kỹ, thẻ trúc này có quét sơn, mặt trên có ký hiệu của nha môn. Mọi người đừng đánh mất, để tránh bị Lưu đầu mục bắt được phạt roi đấy. Đều là hương thân cùng quê, ta cũng không muốn hại các ngươi!
- Không đâu, không đâu, ai dám làm số hiệu giả, chúng ta là người đầu tiên không buông tha cho kẻ đó!
Chúng cửu vạn có việc cầu người, trong ngực dù có mắng chửi lão già mắt chó không coi người khác ra gì này, nhưng ngoài mặt thì không thể không hưởng ứng.
- Vậy là tốt rồi!
Thành Bá liên tục gật đầu, vẻ tươi cười trên mặt còn hiền lành hơn cả Phật Di Lặc:
- Xong việc thì dựa vào thẻ trúc được đánh dấu này để đi lĩnh tiền công. Hai mươi thẻ trúc đổi được nửa đấu gạo, hoặc là đổi được năm tiền Nhục Hảo, có điểm phát tiền, tuyệt đối không khất nợ.
Thành Bá vừa nói xong, đoàn người đang cao hứng bừng bừng lập tức như bị dội bát nước lạnh.
- Cái gì, hai mươi thẻ trúc mới được nửa đấu gạo, Thành Bá, giá này cũng rẻ mạt quá đi, tháng trước làm việc cho quan phủ, chúng ta còn được trả mỗi thẻ một tiền đấy.
- Hài, Thành Bá, giá này ép quá độc rồi. Chúng ta khó mà làm được, giờ này năm ngoái bảy thẻ con được một đấu gạo đấy.
Cũng khó trách được mọi người kháng nghị như vậy. Bến tàu cách quan đạo thật sự là không quá xa, nhưng lại có một con dốc lớn, vác trên lưng bao hàng lớn trên dưới một trăm cân đi lên, dù là cửu vạn có kinh nghiệm nhưng cả một ngày đi nhiều lắm cùng không tới hai mươi lượt. Cực khổ một ngày kiếm nửa đấu gạo, người mệt mỏi muốn chết đã ăn hết hơn phân nửa số đó rồi, còn lại một chút mang về nhà cũng đủ nấu cháo cho vợ con ăn được vài ngày. Nếu như là công việc hàng ngày cuộc sống, mọi người còn cắn răng đồng ý làm, nhưng việc như này cả năm mới có một lần, mà hôm nay làm xong, ngày mai không còn việc khác để làm, vậy có nghĩa cả nhà phải chịu đói, có nghĩa là thê tử ly tán, cửa nát nhà tan, khiến mọi người không thể vì bản thân mà tranh đấu?
- Năm ngoái?
Sắc mặt Thành Bá tức thì trở nên lạnh lùng, thốt:
- Năm ngoái là Hoàng Lịch gì chứ? Năm ngoái một đấu gạo mới chưa tới năm tiền, nhưng năm nay trong thành Quán Đào này không có mười tiền các ngươi có thể mua được gạo cũ không hả? Tiểu lão nhi ta nể mặt hương thân mới ra cái giá này, không tin các ngươi cứ đi quận Võ Dương thành bên hỏi thăm xem, không có tiền công, chỉ cấp cơm ăn nhưng người ta vẫn đánh nhau để tranh giành làm việc đấy!
Đối với những hán tử từ nhỏ đến giờ chưa rời khỏi nhà đến hơn bốn mươi dặm mà nói, quận thành Võ Dương xa xôi chẳng khác gì Hoàng đế lão gia lĩnh binh chinh phạt Liêu Đông. Không bằng không chứng, ai cũng không dám phản bác vị quản gia cứng rắn này nữa, tất cả đều cúi đầu, trong lòng thầm tính toán mình nỗ lực cả ngày cũng không kiếm đủ cho cả nhà được cơm no. Những người có gan lớn thì kiên trì yêu cầu Thành Bá dựa theo tiền lệ trả công cũ của quan phủ lúc trước, bằng không mọi người sẽ không nhận việc, để mặc hàng hóa ở trên thuyền.
Thành Bá này dù sao cũng là chủ nhân không chịu áp chế, nhếch miệng cười nhạt vài tiếng, ngón út chỉ mọi người dưới đài, nói;
- Ha hả, thật là có người không biết tốt xấu, dám lấy quan phủ ra để dọa lão phu. Ta hỏi các ngươi, tháng trước quan phủ tìm các ngươi làm việc, tiền công đồng ý thế nào, có ai nhận được tiền không? Ai được nhận thì đứng ra? Nếu có trên mười người đứng ra, lão phu đây sẽ nhận lỗi với mọi người, mọi người nói thêm giá bao nhiêu thì thêm bấy nhiêu, lão đây tuyệt đối không ép giá!
Chúng hán tử đều tránh đi hết, chán chường tựa như cừu thấy đồ tể. Tháng trước quan phủ đáp ứng mỗi một người mang một chuyến hàng hóa thì được một đồng tiền, cuối cùng phát đến tay mọi người lại dựa vào số lượng tiền được viết trên thẻ trúc, nhưng lúc quyết toán cụ thể thì lại không được như vậy, mấy người có gan lớn tìm Quách Hộ Tào trong nha môn lý luận, kết quả vừa tới cửa nha môn liền bị nha dịch gông xiềng lại, không giao đủ thuế thân đã khất năm ngoái thì tuyệt đối không thả về, báo hại vợ con phải bán cả nhà đi, vất vả đưa tới nha môn để nộp mới chuộc được trượng phu của mình về. Những người này từ đó về sau đều phải đi ăn mày, chưa tới nửa tháng thì hoàn toàn biến mất trong thành.