TRẬN ĐÁNH CĂN CỨ XA – XB PHÍA NAM ĐƯỜNG 19.
Để chuẩn bị tạo bàn đạp cho cuộc phòng thủ biên giới những tháng cuối năm 1978, đánh những đòn phủ đầu, không cho chúng quậy phá ta (sau này tôi mới biết là chúng ta đánh để chọn những vị trí thích hợp, chuẩn bị cơ sở vật chất hậu cần cho cuộc tổng tấn công giải phóng các tỉnh vùng Đông bắc Campuchia) bằng cách phá tan các căn cứ của địch, chiếm lấy các điểm cao dọc đường 19, tạo các trận địa pháo cấp Quân khu hỗ trợ cho BB tác chiến, tạo vùng đệm an toàn cho ta. Sư đoàn 307 quyết định đánh khu Xa – Xb ở phía nam đường 19, và lực lượng tác chiến chính là toàn bộ e95, dưới sự yểm trợ tối đa của pháo binh quân khu.
Thật ra căn cứ này chúng ta đã đánh chúng một lần vào đầu mùa mưa 1978 (có thể tháng năm hay tháng sáu dương lịch), và lực lượng tham gia là eBB 95 và eBB 31 thuộc f2, lúc này ta chưa thành lập hai Sư đoàn 307 và 309 (không rõ thành viên của diễn đàn QSVN vutrieuduong E1F2 có tham gia trận này hay không) phần này tôi chỉ nghe anh em lính trinh sát của eBB 95 kể lại: Khi chúng ta chưa ổn định đội hình, chúng đã tấn công ta và ta giành với chúng từng cứ điểm của vùng này, giằng co một thời gian khá dài với bao khó khăn và thương vong.
Sau ngày đánh căn cứ rừng khộp, chúng tôi nhận nhiệm vụ trinh sát thực địa khu vực này, vùng này địa hình không hiểm trở lắm, nhưng có cái bất lợi là vùng trũng nên bị ngập nước, rừng rậm nguyên sinh khó di chuyển, để nắm được địa hình của căn cứ này chúng tôi phải ngâm mình dưới nước cả ngày, vì chúng đóng quân quanh các hồ nước. Anh em chúng tôi phải chịu muỗi chích, đỉa đeo, có con cắn no gỡ ra to bằng cán rựa, cân lên cũng khoảng hai lạng, có một lần khi chúng tôi tiếp cận chúng xong, một toán địch mới đến đóng chốt, cản đường chúng tôi trở về đơn vị (vô tình bị chúng bao vây) coi như mất liên lạc với Sư đoàn, đ/c* thông tin đành phải gói máy PRC 25 vào bao ni lông và chôn xuống đất, theo chúng tôi xuống hồ chứ đâu ở trên bờ được nữa, ban đêm phân công anh em theo dõi địch, nắm chính xác nơi nào địch nhiều, địch ít, để tìm nơi sơ hở thoát vòng vây của chúng, do bị đói và bị mất máu do đỉa, nên nhiều anh em có triệu chứng muốn xỉu và lên sốt, chúng tôi xác định chính xác nơi chúng bố trí ít quân, tìm cách thoát ra. Đ/c Bửu (lính 5/ 1978 quê Hoài nhơn – Bình Định) trinh sát e95 là người vượt đầu tiên mở đường cho anh em, cả đội hình lên bờ an toàn thì gặp một nhóm địch, cả đội hình nằm im chuẩn bị… Chúng đi lại, hút thuốc (chẹp… chẹp…) gần sáng không thấy chúng thay gác, chúng tôi tiếp tục vượt qua đội hình của chúng, anh Bảo b trưởng, tôi và anh Thực (lính 1974 quê Cao Bằng) thành một tổ, vượt qua mặt địch chỉ cách hai thằng Pốt đang ngủ gật khoảng 5 m... âm thầm và lặng lẽ trong không khí nghẹt thở… Anh em gom quân, cố gắng vượt qua khu vực địch ở khoảng 2 km, thì trời tờ mờ sáng, cả đội hình dừng lại nghỉ ngơi và nói theo thời nay là xả stress, anh em mệt lả, đói, căng thẳng… Xác định lại tọa độ, thì thấy chúng tôi cách đường 19 khoảng 6 km, nhưng đoạn này địch đang làm chủ, nếu cắt đường tiếp cận với đường 19, ở đoạn an toàn có ta thì khoảng gần 10 km… anh em không ai nói với ai lời nào... Suy tư tính toán… Cuối cùng anh em hạ quyết tâm vượt mọi khó khăn để về đơn vị… thay phiên nhau đi đầu… dìu bạn vượt qua các bình độ và bãi lầy… Mặt trời đứng bóng chúng tôi cách đường 19 khoảng 500 m, lúc này chúng tôi hầu như không ai bước nỗi nữa, tản ra nằm la liệt dưới những gốc cây dầu khộp to. Cuối cùng anh Bảo chọn ra sáu anh em còn sức, (trong đó có thành viên QSVN) bám ra mặt đường 19 để bắt liên lạc với các đơn vị của ta, những anh em còn lại cảnh giác cao độ và chuẩn bị tinh thần tác chiến (mười hai người)... Lại băng rừng trong căng thẳng, mệt và đuối sức... Đang đi thì tôi nghe tiếng động, anh em dừng lại quan sát… sau khi xác định là lính ta, chúng tôi tản ra đường ở khoảng cách xa và la lớn: trinh sát 307 đây... trinh sát 307 đây… Chúng tôi thấy anh em đơn vị bạn cũng nhào ra đường và bám vào các thân cây to la lớn “Đơn vị nào? Đơn vị nào?...”
* đ/c: đồng chí (BTV Gác Sách).
Anh Bảo nói với tôi và đ/c thông tin (quê ở Tuy Hòa – Phú Yên lâu quá quên tên) anh em yểm trợ, tôi ra đường xem sao, anh đi chậm rãi và bình tĩnh, miệng luôn la lớn trinh sát 307 đây... trinh sát 307 đây... thấy anh Bảo có một mình, anh em đơn vị bạn cũng cho ba người bước ra đường, và nhận ra nhau, thì đây là chốt tiền tiêu của d7 e31 f309, sau khi nghe chúng tôi nói còn một số anh em phía trước nữa, các đồng đội d7 khẩn trương vận động theo trục đường, mang theo võng và thuốc Tây, lương khô lên tiếp tế, giúp đỡ anh em còn nằm lại về chốt d7. Chúng tôi nhờ d7 điện về đơn vị qua tổng đài của f309, thì nhận được chỉ thị của Chính ủy Lê Lung: “Cho anh em nghỉ ngơi tại chỗ và đơn vị sẽ cho xe lên đón về. Biểu dương tinh thần của các đồng chí!” (Oai chưa) Khi về đến f bộ, mọi người ở đơn vị mới thở phào nhẹ nhõm, vì bất cứ tình huống xấu nào xảy ra với chúng tôi, thì ý đồ tấn công của đơn vị hầu như là bị lộ.
Nghỉ ngơi chỉ được một ngày, một số anh em còn khỏe lại tiếp tục lên đường cùng với một số anh em trinh sát eBB 95, tiếp tục thực hiện nhiệm vụ trinh sát địch, lần này có trợ lí tác chiến F đi cùng, tăng cường thêm một máy PRC 25…
Chúng tôi lại phải lội suối, băng rừng… tiếp tục con đường ra trận của người trinh sát...