Editor: Puck - Diễn đàn Lê Quý Đôn
Hôn kỳ của La Giản thế tử phủ Tấn Giang Hầu và nữ nhi Ngôn Trung thừa càng lúc càng gần.
Tiêu thị cho rằng nàng vị Hầu phu nhân này không ra mặt lo liệu, hôn sự của La Giản nhất định sẽ xảy ra sơ suất, làm không tốt, vẫn còn chờ trong Vinh An đường xem chế giễu đấy, ai ngờ sự tình lại hoàn toàn ngoài dự liệu của nàng.
Tấn Giang Hầu ủy thác cho tộc trưởng phu nhân ra mặt chủ trì, do Tề thị, Lý thị hai người hỗ trợ tiến hành, hôn sự của La Giản vẫn ngay ngắn rõ ràng tiến hành, vô cùng chu đáo, thỏa đáng.
Tộc trưởng phu nhân là vị lão thái thái đã hơn sáu mươi, mặc dù rất thanh nhã chú trọng, vẻ mặt rất hiền hòa điềm tĩnh, vừa mới nhìn đã biết rõ nàng là một vị lão nhân gia cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc.
Nhưng nàng cũng không phải là người dễ lừa gạt, lúc trước nhi tử của nàng trúng Tiến sĩ, bây giờ đã lên tới chức hữu xuân phường hữu dụ đức, tuy rằng quan vị không cao, nhưng vô cùng thanh quý, tôn tử của nàng đang học ở Thái học, là bạn học của hoàng ngũ tử Trang Vương.
(*) Xuân phường: cách gọi cung Thái tử (hay Đông cung), dụ đức: tên chức quan dưới chính tứ phẩm, nắm giữ việc dạy bảo khuyên răn đạo đức cho Thái tử.
Có thể dạy dỗ ra con cháu như vậy, tộc trưởng phu nhân nào phải người bình thường, nàng quản gia cực kỳ lợi hại, ngăn nắp thứ tự, không cho phép có lỗi, có công cần thưởng, có tội nhất định phạt.
Sau vài sự kiện, đám người quản sự nàng dâu, thị nữ từ trên xuống dưới phủ Tấn Giang Hầu đã được lãnh giáo sự lợi hại của tộc trưởng phu nhân, có nàng trấn thủ ở phủ Tấn Giang Hầu, không có ai dám can đảm không tận tâm tận lực làm việc, người người cẩn trọng.
Bình thường ở phủ Tấn Giang Hầu Tề thị và Lý thị cũng không quản sự, nhưng không phải vì hai người không có bản lĩnh này, không quản được, chỉ vì không có cơ hội mà thôi. Bởi vì năm đó con thứ ba La Lạp, con thứ tư La Địch của Tấn Giang Hầu đều là tướng quân tuổi trẻ tài cao, cho nên mặc dù là thứ xuất, nhưng bàn chuyện hôn sự cũng không có trở ngại, Tề thị, Lý thị đều là dòng chính nữ trong nhà quan viên, ở nhà mẹ đều đã từng học quản gia xử lý công việc. Hiện giờ Tấn Giang Hầu lên tiếng để cho hai chị em dâu các nàng hỗ trợ tộc trưởng phu nhân làm hôn sự, thứ nhất là Tấn Giang Hầu nói chuyện có uy lực, thứ hai là các nàng cũng đã sớm có ý định quản lý xử lý công việc, giờ giống như anh hùng có đất dụng võ, cho nên lên tinh thần, cẩn thận khắp nơi, lúc nào cũng lưu tâm, cần phải khiến hôn sự của La Giản và Ngôn Yên hoàn mỹ vô khuyết.
Có tộc trưởng phu nhân chủ trì đại cuộc, có Tề thị, Lý thị chạy trước chạy sau thu xếp, hôn sự của La Giản được lo liệu đâu vào đấy.
Tiêu thị cực kỳ thất vọng.
Chẳng lẽ muốn trơ mắt nhìn La Giản cưới Ngôn Yên vào cửa sao? Đến lúc đó hai phu thê bọn họ đồng lòng, lại có Ngôn Trung thừa hỗ trợ, đã quá khó để đối phó. Định đoạt đi vị trí thế tử của La Giản, lại lập La Châm làm thế tử, quả thật không thể làm được -- trừ phi có một ngày Thẩm Minh Họa lên làm hoàng hậu, quyền khuynh triêu dã mới có thể ra mặt thay cho cậu ruột của nàng La Châm. Nhưng mà, phải đợi đến ngày nào đây.
La Giản đến Ngôn gia đưa sính lễ về, thật vui mừng không biết làm thế nào cho phải, mặt mày cả người phơi phới.
La Văn Nhân vẫn còn đang ở Ngôn gia, một nhà La Thư lại dọn đi rồi, vui mừng trong lòng hắn không biết nói cho ai đang kìm nén đến sợ nên hào hứng đi tìm cha hắn Tấn Giang Hầu, “Cha, con nói cho cha chuyện đưa sính lễ, có thú vị...”
Tấn Giang Hầu cầm lá thư trong tay, mặt trầm như nước, “A Giản, cùng cha đi Vinh An đường.”
“Hả?” La Giản há to miệng.
Đi Vinh An đường, đó chính là đi tìm Tiêu thị rồi.
La Giản liếc nhìn sắc mặt Tấn Giang Hầu, trong lòng lo sợ không yên, “Lại có chuyện gì vậy? Tuyệt đối đừng xảy ra chuyện gì bẩn thỉu vào lúc này đấy, tất cả đợi đến sau khi ta cưới mẫu thân Văn Nhân vào cửa rồi nói đi.”
Tấn Giang Hầu đã đạp mạnh trên mặt đất mà đi xa, “A Giản, theo kịp!”
“Dạ, cha.” La Giản vội đáp một tiếng, rảo chân chạy, đuổi theo cha hắn.
Tấn Giang Hầu đi đường mang gió, đi qua nơi nào quét sạch nơi đó.
Thị nữ ma ma nhìn thấy dáng vẻ này của Tấn Giang Hầu đều bị hù đến chân nhũn ra, có thể chạy đều chạy hết, đang làm việc, thật sự không chạy được cũng nơm nớp lo sợ, như đối mặt với vực sâu, như dẫm trên băng mỏng.
Tiêu thị đang ở trong tiểu chính phòng phía đông dưỡng bệnh, bởi vì sợ náo loạn, cho nên ban ngày vẫn đóng cửa.
Tấn Giang Hầu mang theo La Giản đi đến trước cửa, đều lười phân phó thị nữ mở cửa, giơ chân lên đá văng cửa ra rồi.
Tiêu thị đang nằm trên giường suy nghĩ băn khoăn nên đối phó với La Giản và Ngôn Yên như thế nào sợ hết hồn, quấn chặt lấy chăn mền lên người.
“Ngươi làm chuyện tốt nhỉ!” Sắc mặt Tấn Giang Hầu âm trầm còn đáng sợ hơn cả bầu trời trước giông bão, ném một phong thư lên trên mặt Tiêu thị.
Tiêu thị mở to hai mắt nhìn Tấn Giang Hầu, trong lòng tràn đầy sợ hãi.
Tình cảnh lần trước Tấn Giang Hầu mang theo Nhương thị tới chất vấn nàng vẫn còn sờ sờ ở trước mắt, nhưng lần trước ít ra Tấn Giang Hầu còn đuổi hết toàn bộ thị nữ trong phòng ra, không cho bọn họ nghe được một chút tiếng gió nào. Nhưng hiện giờ trong phòng lại còn có hai thị nữ đang quỳ trên mặt đất run lẩy bẩy, Tấn Giang Hầu lại không thèm liếc nhìn bọn họ. Đây là gì chứ? Là hắn quá mức tức giận, cho nên không chú ý tới những thị nữ này, hay bởi vì hắn định hoàn toàn vạch mặt rồi, cho nên bị thị nữ hạ nhân biết cũng không sao cả?
Hoảng sợ giống như sóng biển trong đại dương, từng đợt đánh úp về phía Tiêu thị.
“Hầu gia đây là có ý gì?” Tiêu thị ưỡn thẳng người, làm ra vẻ nghiêm nghị bất khả xâm phạm.
Nàng là nữ nhi Tiêu gia, xuất thân tôn quý, không thể mặc cho Tấn Giang Hầu thô bạo vô lễ đối đãi với nàng như vậy được.
“Tự ngươi nhìn xem.” Giọng Tấn Giang Hầu âm trầm, giống như từng chữ được nặn từ trong kẽ răng ra.
La Giản vốn tính nôn nóng, thấy Tiêu thị và Tấn Giang Hầu như cứng đối cứng, hắn tiến lên vài bước cầm bức thư lên, “Ngươi không chịu xem, vậy để ta xem thay ngươi đi.” Tiện tay bóc thư ra.
Tiêu thị đột nhiên khẩn trương, ngón tay nhỏ nhắn siết chăn, siết đến chăn biến hình.
La Giản mở thư ra xem, không khỏi giận dữ, giống như Tấn Giang Hầu hung hăng ném thư lên trên mặt Tiêu thị!
“Mặc dù ta hoàn khố không có tiền đồ, nhưng luôn luôn coi ngươi như mẹ ruột, tại sao lại tính toán ta như vậy, cho tới bây giờ vẫn không chịu bỏ qua cho ta?” La Giản tức giận kêu lên.
Thân thể Tiêu thị run lên, ánh mắt lấp lóe, nói: “A Giản, ta nói thế nào cũng là mẹ ngươi, sao ngươi có thể vô lễ như vậy chứ?”
Không hỏi hai cha con Tấn Giang Hầu, La Giản rốt cuộc trên thư này viết cái gì mà khiến cho bọn họ tức giận thành như vậy, lại dây dưa La Giản vấn đề lễ phép.
Tấn Giang Hầu là ai chứ, nào chấp nhận được nàng tránh nặng tìm nhẹ, nói lảng sang chuyện khác được, “Ngươi kể cả lá thư này đều không dám xem, có thể thấy được bản thân ngươi rốt cuộc đã làm ra chuyện gì, trong lòng biết rõ ràng. Tiêu Lan, ta muốn hưu ngươi.” Tấn Giang Hầu trầm giọng nói.
La Giản không khỏi ngây dại.
Hai thị nữ quỳ dưới đất trong phòng ngồi sững trên đất, bị sợ đến hồn bay phách tán. Hầu gia muốn hưu phu nhân, muốn hưu phu nhân...
“Tại sao? Tại sao ngươi muốn hưu ta?” Tiêu thị luôn luôn tự cao tự đại, bây giờ nghe Tấn Giang Hầu trực tiếp ngay mặt nói muốn hưu nàng, thẹn quá thành giận, cao giọng chất vấn.
“Xem thư Nhương thị coi, ngươi có lời gì có thể nói.” Giọng Tấn Giang Hầu lạnh lùng.
Tiêu thị vốn không chịu xem thư, cười lạnh nói: “Nhương thị một phụ nhân thất đức đã bị hưu về nhà mẹ đẻ, lời của nàng ta có thể nghe được sao? Hầu gia, ngươi bởi vì nghe lời con dâu trước mà muốn hưu thê tử cùng chung hoạn nạn mấy chục năm, lời này nói ra chẳng phải một câu chuyện cười sao?”
“Ngươi nói đây là câu chuyện cười.” Tấn Giang Hầu giận quá thành cười, “Ngươi coi như đây là một câu chuyện cười, cũng tốt, vậy bổn Hầu đi thông báo Tiêu gia tới đón ngươi.”
“Ngươi... ngươi... cũng quá vô tình...” Tiêu thị tức giận tới lắp bắp, đôi môi cũng trắng bệch rồi.
Một khi Tấn Giang Hầu thông báo đến Tiêu gia, cho dù cuối cùng không hưu thành công, nàng cũng thật sự không còn mặt mũi gì, ở nhà mẹ mất vẻ bề trên. Người mấy chục tuổi, có nhi tử có nữ nhi, kể cả cháu trai cháu gái đều đã có lại bị trượng phu vô tình nói muốn hưu, điều này làm cho nàng trưởng nữ Tiêu gia sao có thể chịu nổi chứ.
Tấn Giang Hầu chán ghét liếc nhìn nàng, “A Giản, chúng ta đi!”
“Dạ, phụ thân.” La Giản lên tiếng đáp.
Tấn Giang Hầu tự cao tự đại xoay người rời đi, áo choàng màu đen khoác lên trên người được gió nhẹ thổi lên, giống như một con chim ưng bén nhọn mạnh mẽ đang bay lượn trên bầu trời, làm cho người ta sinh lòng kính sợ.
“La Khởi, ngươi không thể đối xử với ta như vậy, ta từng thủ hiếu cho mẹ chồng, ta từng thủ hiếu cho mẹ chồng...” Tiêu thị leo từ trên giường xuống, lảo đảo đến cửa, bám khung cửa thê lương cao giọng kêu to.
Tấn Giang Hầu vốn không quay đầu lại.
“Ta từng thủ hiếu cho mẹ chồng, ngươi không hưu ta được...” Tiêu thị bám khung cửa, vô lực trượt chân trên mặt đất, trong miệng lẩm bẩm, “Ngươi là người thô bị, không thích đi học, nhất định không biết cái gì là tam bất khứ. ‘Từng thủ tang ba năm’ chính là thuộc về tam bất khứ, ngươi hiểu không? Ta từng thủ hiếu cho thái phu nhân, ngươi không hưu được ta đâu...”
(*) Tam bất khứ: hay còn gọi là tam bất xuất, chỉ có một trong ba tình huống, người vợ có thể không phải rời khỏi nhà chồng, người chồng cũng không thể vô lý bỏ vợ. Cưới vợ lúc nghèo hèn sau đó trở nên giàu có, từng chịu tang (thủ hiếu) cho cha mẹ chồng ba năm, lúc lấy vợ người vợ còn người thân (có nơi để về) nhưng lúc bỏ không còn người thân (không có nơi để về).
Tiêu thị ngồi dưới đất, đau xót khóc rống lên.
Ngày hôm qua nàng còn tưởng rằng không ngăn cản được La Giản cưới Ngôn Yên làm vợ là thất bại lớn nhất trong đời nàng, là cái cúi đầu khó chịu nhất trong đời nàng, hôm nay mới biết thì ra không phải như vậy. Trong cuộc đời của nàng sẽ còn có ngăn cản và đả kích lớn hơn, khiến nàng không cách nào nhìn thẳng, mà nàng sẽ phải tiếp tục rơi xuống, không biết đến khi nào mới có thể chạm đất...
Tiêu thị sinh ra cảm giác “Đường tương lai bao xa, bến đỗ dừng nơi nao”, cảm thấy hoảng hốt, thê lương.
Tấn Giang Hầu không hề khách khí với nàng, thật sự sai người báo cho Tiêu gia, để Tiêu gia đón Tiêu Lan về.
Tiêu gia nhận được tin tức, rất hoảng sợ.
Phụ thân của Tiêu Lan đã qua đời, đại ca nàng Tiêu Hàm vẫn luôn giữ chức ở Lễ bộ, nghe được em rể muốn hưu muội muội về nhà mẹ đẻ, lúc ấy lập tức mặt như màu đất.
Chuyện này thật sự quá trọng đại, mặc dù thái phu nhân Tiêu gia đã từ lâu không để ý đến chuyện nhà, nhưng Tiêu Hâm vẫn nhắm mắt nói chuyện với nàng, “... Nương, em rể không giống như đang nói chơi, giờ phải làm sao mới được đây? A Lan ở La gia hơn ba mươi năm, sinh con dưỡng cái, làm nội trợ, ôn nhu hiền huệ, ai mà không khen...”
“Được rồi, đừng nói những lời vô dụng này.” Tiêu thái phu nhân không nhịn được cắt ngang lời hắn, “Chuẩn bị xe, ta muốn tự mình đi phủ Tấn Giang Hầu một chuyến.”
“Sao có thể làm phiền đến ngài chứ.” Tiêu Hàm băn khoăn.
Tiêu thái phu nhân đã hơn bảy mươi tuổi rồi, tóc trắng phơ, nhưng trong ánh mắt vẫn lộ ra thông minh tháo vát, nàng khinh thường nói: “Không phiền đến ta, chẳng lẽ con có thể làm thỏa đáng chuyện này rồi, để cho muội muội của con không bị hưu về sao?”
Nói đến Tiêu Hàm xấu hổ cúi đầu.
Hắn nào có bản lĩnh này.
Hắn là quan văn, Tấn Giang Hầu là võ tướng, hai người luôn rất không hợp ý. Lại nói, Tấn Giang Hầu người này có lẽ đánh trận rất nhiều, chắc giết rất nhiều người rồi, sát khí trên người rất nặng, uy phong lẫm liệt, Tiêu Hàm thấy hắn ít nhiều gì cũng hơi sợ. Để cho hắn căn cứ vào đạo lý mà bảo hộ quyền lợi của mình với Tấn Giang Hầu, sợ rằng không xong.
Tiêu Hàm đích thân chuẩn bị xe ngựa, Tiêu thái phu nhân ngồi trước bàn trang điểm, để thị nữ vấn mái tóc bạc trắng của mình lên thành búi tròn, bôi nước bóng loáng, thân trên mặc áo ống tay rộng vạt xéo màu xanh đậm thêu hoa văn chữ thọ, dưới thân mặc váy mã diện màu đen thêu rải rác hoa song lan cao quý, cẩn thận tỉ mỉ, gọn gàng chỉnh tề, nghiêm mặt lên xe ngựa.
(*) váy mã diện: là loại váy xuất hiện từ thời Minh, có nếp gấp dọc theo thân váy.
Dù sao nàng là trưởng bối, Tiêu thái phu nhân đến phủ Tấn Giang Hầu, La Giản tự mình ra nghênh đón, nói hết cả tiền căn hậu quả cho nàng, “... Phụ thân ta tâm ý đã quyết, sợ rằng không khuyên được nữa rồi...”
Tiêu thái phu nhân tuổi tác đã cao, mắt cũng hơi vẩn đục rồi, nhưng lúc nhìn người vẫn có vẻ sắc bén nhạy cảm, ánh mắt nàng như đao liếc nhìn La Giản, vẻ ngoài thì cười nhưng trong không cười, “Đang nói gì vậy, sao phụ thân và mẫu thân ngươi đều đã già rồi, đều là hai lão nhân rồi mà vẫn náo loạn tính khí chứ. Cũng không phải là hài tử gia tuổi còn nhỏ không hiểu chuyện nữa, lời hưu thê ly duyên này đâu phải nói lung tung ra được, mẫu thân ngươi vất vả khổ sở chủ trì nội trợ ở phủ Tấn Giang Hầu mấy chục năm, lại từng thủ hiếu cho tổ mẫu ngươi, đâu phải cứ nói hưu là hưu được đâu? Đây chẳng phải càn quấy sao.”
La Giản không kiêu ngạo không tự ti, “Nếu như La gia và Tiêu gia có thể thương lượng được, tự nhiên là tốt; nếu như thật sự không thương lượng được, không thể thiếu cần kinh động đến quan phủ, thậm chí đến tai triều đình. Phủ Tấn Giang Hầu dù sao cũng chiếm lý, cho dù đến tai nơi nào cũng đều không sợ.”
Tiêu thái phu nhân kinh ngạc nhướng mày.
Nàng luôn biết rõ La Giản là một hoàn khố tử đệ không có tiền đồ, cho nên mới vừa rồi mới có thể làm ra dáng vẻ kia, muốn trước vùi sau ép khí thế của La Giản xuống, sau đó mới dễ xử lý. Ai ngờ chỉ cách ba ngày đã phải nhìn với cặp mắt khác, La Giản bây giờ đã không còn là Ngô hạ a Mông nữa.
(*) Ngô hạ a Mông: chỉ những đứa bé vắt mũi chưa sạch, học thức còn thấp (điển tích cuối chương)
“Hài tử ngốc, cháu nói cái gì vậy.” Giọng điệu của Tiêu thái phu nhân lập tức ôn hòa lại, sắc mặt hiền hòa, giận trách: “Nói cái gì mà kinh động quan phủ đến tai triều đình, đều là người một nhà, cần phải như vậy sao?”
La Giản khẽ cười cười, không đáp lại một từ.
Tiêu thái phu nhân chưa từng thấy La Giản chắc chắn, đã có dự tính trước như vậy, trong lòng âm thầm kinh ngạc.
Nàng tự nhiên biết được Tiêu Lan cố tình dưỡng La Giản thành phế nhân như thế nào, La Giản bây giờ lại không phải là kẻ khiếp nhược giống như trước rồi, đây thật sự khiến cho người ta kinh ngạc. Là linh đan diệu dược gì, có thể cứu vãn một nam tử phế vật đã trung niên lại được đây? Không thể tưởng tượng nổi.
(*) Ngô hạ a Mông (cu Mông đất Ngô): Lã Mông, tự Tử Minh, là người huyện Phú Pha, quận Nhữ Nam (Phụ Nam, An Huy ngày nay). Từ nhỏ Lã Mông thường theo anh rể Đặng Đương vượt sông. Đặng Đương làm bộ tướng cho Tôn Sách, khi Lã Mông mới 15-16 tuổi cũng theo quân xuất chinh. Sau khi Đặng Đương qua đời, Lã Mông lên thay lãnh quân, theo Tôn Quyền chinh chiến khắp nơi.
Khi tác chiến với bộ tướng của Lưu Biểu là Hoàng Tổ, Lã Mông làm tiên phong, xông ra trận chém được Trần Tựu, được phong làm Hoành dã Trung lang tướng, được thưởng tiền ngàn vạn. Trong trận Xích Bích, Lã Mông với Chu Du và Trình Phổ đánh bại quân Tào, vây Tào Nhân ở Nam Quận. Tào Nhân thua chạy, Lã Mông tiến đóng chiếm cứ Nam Quận và được tấn phong làm Thiên tướng quân, sau làm huyện lệnh Tầm Dương.
Lã Mông ban đầu ít học, kiến thức nông cạn, bị mọi người chê cười, gọi là “Ngô hạ A Mông” (cu Mông đất Ngô). Tôn Quyền đã khuyên dạy Lã Mông và một dũng tướng nữa là Tưởng Khâm rằng: “Các khanh nay đều là người giữ chức vụ trọng yếu, nắm giữ việc quốc gia, phải đọc sách nhiều, để bản thân không ngừng tiến bộ.”
Lã Mông thoái thác nói: “Trong quân doanh thường khổ nhọc với nhiều sự vụ, e rằng chẳng có thời gian nào mà đọc sách được”.
Tôn Quyền nhẫn nại chỉ bảo: “Lẽ nào ta bảo các khanh nghiên cứu dùi mài kinh thư, làm đại học sỹ? Chẳng qua bảo các khanh xem sách nhiều một chút, hiểu chuyện lịch sử xưa, tăng thêm kiến thức mà thôi. Các khanh nói xem, sự vụ ai nhiều bằng ta? Ta khi còn trẻ đã đọc Kinh Thi, Thượng Thư, Lễ Ký, Tả Truyện, Quốc Ngữ, chỉ là chưa có đọc Chu Dịch. Từ khi ta chấp chính đến nay, lại nghiên cứu tỉ mỉ ba bộ sử là Sử Ký, Hán Thư và Đông Quan Hán Ký, và sách binh pháp của các gia khác nhau, tự thấy thu được rất nhiều lợi ích.”
“Như hai khanh, tư tưởng khí chất thông minh đĩnh ngộ, học tập nhất định sẽ thu được nhiều lợi ích, sao có thể không đọc sách nhỉ? Trước tiên nên đọc Tôn Tử, Lục Thao, Tả Truyện, Quốc Ngữ và ba bộ sử.”
“Khổng Tử đã từng nói: ‘Cả ngày không ăn, cả đêm không ngủ, cũng chẳng có gì tốt cả, vẫn không bằng học tập’.”
“Quang Vũ Đế thời Đông Hán mang trọng trách chỉ huy chiến tranh, nhưng tay không lúc nào rời sách. Tào Tháo cũng nói rằng, mình già mà vẫn hiếu học. Vậy sao các khanh cứ mãi không khích lệ mình cố gắng?”
Từ đó Lã Mông bắt đầu chuyên tâm học tập cần mẫn, những thư tịch ông đã đọc thì nhiều Nho sĩ cao niên vẫn không sánh được.
Sau khi Chu Du qua đời, Lỗ Túc lên thay nắm quyền quân sự nước Ngô. Trên đường nhậm chức, Lỗ Túc đi qua nơi Lã Mông đồn trú. Lã Mông bày tiệc khoản đãi Lỗ Túc. Lỗ Túc vẫn coi Lã Mông như xưa, là viên tướng hữu dũng vô mưu. Nhưng trong tiệc rượu, khi hai người đàm luận chuyện thiên hạ, thấy Lã Mông có rất nhiều tri thức chân thực, kiến giải sáng suốt, khiến Lỗ Túc kinh ngạc vô cùng.
Sau bữa tiệc, Lỗ Túc cảm động than rằng: “Xưa nay ta vẫn xem lão đệ chỉ là võ tướng dũng mãnh. Đến hôm nay, kiến thức lão đệ quả là xuất chúng, thực sự chẳng còn là Ngô hạ A Mông (cu Mông đất Ngô) nữa.”
Lã Mông nói: “Sỹ biệt tam nhật, tức cánh quát mục tương đãi (kẻ sỹ từ biệt 3 ngày gặp lại thì nên nhìn nhận, đối đãi nhau bằng con mắt khác). Lão huynh ngày nay đã kế nhiệm chức thống soái, tài năng kiến thức không bằng Chu Công Cẩn (Chu Du), lại liền kề với Quan Vũ, thực sự rất khó khăn. Quan Vũ tuy đã cao tuổi nhưng hiếu học không mệt mỏi, đọc Tả Truyện vang vang, tính cách cương trực, khí khái anh hùng, nhưng lại quá tự phụ. Lão huynh ở liền kề với Quan Vũ, nên có kế sách hay đối phó.”
Con người ai cũng có nhiều tiềm năng và những tố chất thiên bẩm chưa khai phá. Thường đa số đều thuận theo quan niệm, coi bản thân không có khả năng đó, không có sở trường đó, tự mình đã phong bế tiềm năng của mình, mãi mãi vẫn là người không có thành tựu xuất sắc.
Khi có người khích lệ, hướng dẫn, hoặc có bậc minh sư dạy bảo chỉ dẫn, và dốc sức vào học hành, nghiên cứu miệt mài, thì các tiềm năng kia sẽ dần lộ diện.