Từ ngày tình cờ gặp nhau trước cổng thư viện, Dương Bình Trung biết Phó Vân anh thuê nhà ở phố Cống Viện đã tới nhà bái phỏng. Nếu không phải Phó Vân anh bận ôn thi, không rảnh tiếp hắn thì hắn chỉ mong ngày nào cũng có thể tới nhà nàng ăn nhờ bữa cơm.
"Thiếu gia vốn định đích thân tới đây nhưng vừa ra tới cửa lại gặp đại quan nhân nên bị bắt ra sân bóng..."
Gã tôi tớ vừa chỉ huy những người khác đưa quà vào trong viện vừa giải thích với nàng.
Dương đại quan nhân thời trẻ thích chơi xúc cúc, nhưng giờ tuổi đã lớn nên không chơi được nữa. Ông ta già rồi nhưng vẫn dẻo dai, không cam lòng ngồi nhà trêu chó, nghịch mèo, cho chim ăn. Gần đây ông ta cuối cùng đã tìm được sở thích mới, đó là chủy hoàn [1]. Chơi chủy hoàn không cần phải chạy khắp sân như chơi xúc cúc, không cần vận động quá nhiều nhưng vẫn có thể lưu thông khí huyết, thả lỏng tinh thần, các thái thái, phu nhân nhà giàu cũng có thể chơi đươc
[1] Xúc cúc là môn thể thao gần bóng đá. Chủy hoàn là môn thể thao dùng gậy đánh bóng, giống chơi golf.
Dương gia còn xây hẳn một sân bóng để chơi chủy hoàn, mỗi khi Dương đại quan nhân rảnh rỗi thường bắt đứa con ăn không ngồi rồi đi chơi chủy hoàn với mình. Dương Bình Trung chán ngán, giờ nhìn thấy gậy đánh bóng đã phát mệt.
Phó Vân anh liếc mắt nhìn qua nội dung trên tờ giấy, mày hơi nhíu lại, liếc mắt nhìn gã tôi tớ của Dương gia một cái.
Gã tôi tớ cười toe toét.
Phó Vân anh hỏi: "Thiếu gia nhà các ngươi bảo ngươi mang thứ này tới thật sao?"
Gã tôi tớ mặt hơi biến sắc, "Thiếu gia bảo tiểu nhân đưa cho Phó thiếu gia."
"Vậy phiền ngươi cầm về cho Dương thiếu gia, cả mấy thứ đồ trong viện cũng mang về luôn đi."
Phó Vân anh đặt xấp giấy kia xuống, đứng dậy bảo quản sự tiễn khách rồi đi luôn.
Gã tôi tớ Dương gia không hiểu có chuyện gì nhưng thấy "y" hơi tức giận nên không dám nói nhiều, nhận lấy xấp giấy từ tay quản sự, cả đoàn người lại thất thểu kéo nhau về Dương gia.
Quản gia thấy bọn họ khi đi thì vui vẻ hào hứng là thế mà lúc về đã mặt mày ủ ê xám ngoét bèn tò mò hỏi han.
Gã tôi tớ kể lại chuyện tặng quà còn bị trả về, tự nhiên thấy tủi thân, hừ lạnh: "Phó tiểu tướng công kia nhìn có vẻ nhỏ tuổi thế mà cứ thích làm to chuyện."
Quản gia nghe hắn kể rõ ngọn ngành xong cười lạnh: "Tự cho là thông minh lắm vào! Đáng lắm! Thiếu gia bảo mày cứ mang đề thi sang đó thế à?"
Gã tôi tớ gật đầu, "Thiếu gia bảo cháu mang sang đó thật mà."
Quản gia mở miệng mà mãi không nói nên lời, lúc sau mới nghiến răng khẽ mắng: "Thiếu gia chưa kết bạn với ai bao giờ... Mày cũng không hiểu đạo lý đối nhân xử thế chắc? Trong cái đầu này của mày toàn là hồ nhão hay sao hả? Làm sao lại có người đưa thẳng đề thi cho người khác như thế hả? Mày còn không biết là phải tìm một người biết chữ sao ra một bản rồi hẵng mang sang đó hay sao? trên giấy còn cả con dấu của thư viện đây này! Người đọc sách họ chú trọng cái gì mày cũng không biết hay sao? Hùng hùng hổ hổ mang đề thi đưa cho Phó tiểu tướng công, người ta liếc qua một cái là hiểu mày định làm cái trò quỷ gì rồi! Người ta lịch sự bảo mày mang về mày còn tủi thân nữa hả? Phó gia không đánh cho mày một trận, xem như người ta kiềm chế tốt lắm rồi đấy!"
Gã tôi tớ gục đầu xuống, lẩm bẩm, "Thiếu gia làm vậy chẳng phải là lo Phó tiểu tướng công thi không đỗ hay sao!"
"Thi đỗ hay không thì cần thiếu gia đích thân lo lắng chắc! Ta hỏi rồi, Phó tiểu tướng công là học sinh của Triệu lão tam, đương nhiên là chính khóa sinh, mà dù người ta có thi không đỗ đi chăng nữa thì vẫn còn có Chung tướng công bên kia cơ mà! Lo chuyện bao đồng, tém tém lại, đừng có suốt ngày nghĩ ngợi lung tung! Rồi lại suốt ngày xúi giục thiếu gia làm bậy đấy!"
Quản gia mắng thì mắng nhưng ngữ khí cũng không nghiêm khắc.
Gã tôi tớ cười hề hề, khoanh tay xin tha, "Cháu cũng sợ thiếu gia thất vọng mới không suy nghĩ cho kỹ, nếu có lần sau, cháu nhất định hỏi ý kiến ông trước, ông tha cho cháu lần này đi mà."
Quản gia bật cười, phồng râu trợn mắt, đập đánh bốp vào đầu gã tôi tớ một cái, "Những chuyện thiếu gia không nghĩ tới, mày phải nghĩ tới! Thiếu gia vừa động lông mày, mày đã phải biết thiếu gia muốn cái gì rồi, không cần chờ thiếu gia phải nói ra. Phó tiểu tướng công này ở dưới huyện lên, học sinh nghèo đều trọng thể diện, mày đắc tội người ta, lần sau gặp người ta nhớ xin lỗi cho tử tế đấy!"
Gã tôi tớ vỗ ngực đảm bảo: "Cháu hiểu rồi, cháu sẽ đi Phó gia xin lỗi, nói với Phó tiểu tướng công chuyện đưa đề là ý của cháu, không có quan hệ gì với thiếu gia hết!"
Quản gia mỉm cười, lắc đầu, "không được, nói dối hỏng chuyện, chuyện này vẫn nên để thiếu gia tự nói thì tốt hơn."
...
Nhân lúc cha mình còn đang trêu ghẹo những thị nữ xinh đẹp được gọi tới chơi chủy hoàn với ông ta, Dương Bình Trung vứt vợt đánh bóng sang một bên, lén lút chạy ra khỏi sân bóng, nghe quản gia nói gã tôi tớ đưa đề thi sang cho Phó Vân anh bị đuổi về, mày nhíu lại, "Tại sao hắn lại không cần cơ chứ? Lần trước mấy tiểu tướng công Chung gia lấy được đề thi đều mừng như bắt được vàng cơ mà!"
Quản gia cố gắng lắm mới không trừng mắt lườm hắn, Chung gia căn bản cũng chẳng lo không được nhập học, bọn họ vui mừng là cho ngài vui thôi, "Thiếu gia, Phó tiểu tướng công tức giận, thiếu gia xem nên bảo Cát Tường qua đó xin lỗi hay là..."
Ông ta còn chưa dứt lời, Dương Bình Trung đã vội vàng lau mồ hôn trên trán, cười nói: "Ta đi ta đi! Ta tự đi! Ta còn chưa bao giờ xin lỗi ai đâu đấy!"
Quản gia cuối cùng chẳng nhịn nổi nữa, xoay người giấu mặt đi chỗ khác, tỏ vẻ xem thường, rồi lại quay mặt lại, trên mặt vẫn là vẻ cung kính như cũ, "Vậy thì tiểu nhân gọi người chuẩn bị xe."
...
Phó Vân anh đọc văn giải đề cả buổi sáng, vừa đến giờ ăn trưa, quản sự đã tới thông báo người Dương gia đưa mấy xe lễ vật sang bên này.
Phó Vân Khải mấy ngày nay chăm chỉ học hành, lấy cớ này năn nỉ Phó Vân anh cho ngồi cùng bàn dùng bữa, nghe thấy thế cười hì hì nói: "Lại tới nữa à? Cái món thịt chiên hôm trước nhà bọn họ mang sang ăn ngon ơi là ngon."
Phó Vân anh lườm Phó Vân Khải một cái, "Đó là thịt chuột hoang."
"Cái gì?!" Phó Vân Khải kinh hãi, chiếc đũa trong tay cũng rơi xuống bàn đánh cạnh một cái.
một lúc lâu sau, hắn mới thoát khỏi cơn sửng sốt, ôm cổ, làm như muốn nôn, "Thế mà huynh lại ăn phải thịt chuột!"
Phó Vân anh thấy hắn làm trò cũng không nói gì, đặt bát xuống, dùng trà súc miệng. Tới khi nàng ra chính đường đón khách, Dương Trung Bình đang được quản sự dẫn vào, nhìn thấy nàng lại càng bước nhanh hơn, "Ứng Giải, đệ không vui à?"
hắn mặt mày ngơ ngác, hết sức chân thành, rõ ràng dáng người cao to là thế, phải cao hơn Phó Vân anh tới hai cái đầu, nhưng mỗi khi lên tiếng đều rất nhẹ nhàng, hoàn toàn không tạo áp lực cho người khác, còn khiến Phó Vân anh có cảm giác mình đang tạo áp lực cho hắn thì có.
Phó Vân Khải vẫn quen gọi nàng là anh tỷ nhi, bị Dương Trung Bình vô tình nghe thấy, tò mò hỏi nàng, nàng trả lời rằng người lớn trong nhà mình tin Phật, vì thích câu "Nhất thiết hữu vi pháp, như mộng huyễn bào ảnh, như lộ diệc như điện, ứng tác như thị quán" (Tất cả các pháp hữu vi, như mộng, huyễn, bọt, ảnh, như sương, cũng như chớp, nên quán xét như vậy) trong "Kim Cương Bàn Nhược Ba La Mật Kinh" nên đặt cho nàng nhũ danh (tên hồi nhỏ) là Ứng Giải (đồng âm với anh tỷ).
"Dương huynh, đúng là ta không vui." Nàng trả lời, "Ta biết huynh có ý tốt, nhưng không thể có lần sau."
Nàng không bài xích việc đi đường tắt, trên đời này cũng không có gì gọi là công bằng tuyệt đối, nếu không làm việc gì gây tổn hại cho người khác thì có thể lợi dụng ưu thế của mình một cách vừa phải. Nếu nàng từ đầu đến giờ không có sự trợ giúp của Phó tứ lão gia, Phó Vân Chương và Triệu sư gia thì làm sao đi được đến giờ? Nếu nàng là người cứng nhắc, chắc chắn sẽ không nữ giả trang nam tới tận phủ Võ Xương đi học.
Nhưng đi đường tắt cũng phải có nguyên tắc.
Thi đỗ, nàng sẽ nhập học. Thi không đỗ, nàng sẽ giống như Phó Vân Khải, quyên một khoản tiền, trở thành phụ khóa sinh rồi sau đó sẽ nỗ lực học tập để nhanh chóng trở thành chính khóa sinh.
Kết quả vẫn như nhau. không cần Dương Trung Bình làm việc thừa thãi.
Dương Trung Bình gãi gãi đầu, "Ta hiểu rồi, đệ đừng nóng giận, ta xin lỗi đệ."
hắn chắp tay quy củ thi lễ với Phó Vân anh, lưng còn chưa cong xuống, Phó Vân anh đã ngăn hắn lại, "không cần, dù sao cũng chẳng có gì."
Nàng nào dám nhận lễ của hắn.
Dù hắn là chỉ là nhàn rỗi chẳng có việc gì làm lấy dân chúng bình thường như nàng ra làm trò tiêu khiển hay hắn thực sự là người ngây thơ, đơn thuần đến độ không hiểu việc đời, hắn có thể hạ mình dùng danh nghĩa bạn cùng trường để qua lại với nàng, nhưng nàng thì không thể.
Thấy “y” không để bụng chuyện đề thi nữa, Dương Bình Trung cười cười, "Đệ không giận là tốt rồi."
Hóa ra xin lỗi lại đơn giản như thế! Ứng Giải thật đúng là thấu tình đạt lý, tha thứ cho sự lỗ mãng của hắn nhanh như thế. Mỗi lần hắn với ông già cãi nhau, mười ngày nửa tháng không thèm nói chuyện với ông già là bình thường, có một lần hắn còn không thèm để ý ông già chút nào tới ba tháng khiến ông già cuống phát khóc cơ.
Dương Bình Trung ngoác miệng cười, thầm nghĩ, lần sau lại làm ông già bực mình thì đành xuống nước trước đền bù cho ông già vậy.
...
Trời đã vào thu, mặt trời dần dần xuống núi như rơi vào một vùng núi non phủ sương, núi non mờ sương vốn đã như được thoa một lớp phấn, nay mặt trời lặn, lớp mây mù càng thêm rực rỡ. Dọc theo con đường núi quanh co từ trên dốc xuống, những nóc nhà cao của Giang Thành thư viện ẩn hiện trong những lớp tùng trúc xanh rì, hành lang uốn lượn, đình viện thâm sâu, yên tĩnh thanh cao.
Trong một gian đình bát giác ở khu phía bắc, hành lang chạm trổ, những bồn cúc ngập trong ánh hoàng hôn xán lạn càng trở bên diễm lệ. Bên trong đình đặt bình phong và bàn ghế, trên bàn có mấy thứ đồ nhắm và hoa quả tươi, hai gã sai vặt trẻ tuổi đứng sau phe phẩy quạt, một gã tôi tớ lớn tuổi hơn một chút đang ngồi xổm dưới đất hâm nóng rượu.
Hương rượu nồng hòa quyện với hương cúc nhạt khiến người ta muốn uống cho say, sơn trưởng Khương Bá Xuân cầm danh sách báo danh năm nay do trai trường đưa tới, uống một chén rượu, thở dài một tiếng: "Hơn một nửa là những thí sinh mới vừa học phá đề, thư viện đã xuống cấp tới mức này rồi, trở thành nơi dạy người ta đối phó với chuyện khoa cử?"
một người đàn ông trung niên ước chừng ba mươi tuổi đầu quấn nho khăn ngồi bên cạnh cao giọng cười ha hả, "Văn võ nghệ học được, bán cả cho đế vương. Người đọc sách trên đời này đơn giản chỉ vì công danh phú quý, đây là chuyện thường. Đâu phải ai cũng có thể quan tâm đến vận mệnh dân tộc và quốc gia như sơn trưởng?"
Khương Bá Xuân gượng cười: "Ta cũng biết đời là như thế, chỉ là đang cảm khái mà thôi."
Ông ta uống thêm một chén rượu, nói: "Thôi không nói chuyện này nữa, ngày mai Lý đồng tri, Diêu học đài, Phạm tri phủ đều sẽ tới quan sát kỳ tuyển chọn nhập học, cái ông Triệu chủ giảng kia là người bừa bãi, phóng túng, sợ sẽ gây chuyện với mấy người Phạm tri phủ, thôi ngươi ra mặt đi vậy."
Người đàn ông đối diện với ông ta tên là Ngô Đồng Hạc, một cử nhân, đảm nhiệm chức phó giảng ở thư viện, nghe vậy thì mày hơi nhíu lại, "Ta nghe người ta nói Diêu học đài từ lúc vào thu sức khỏe không được tốt, đau ốm suốt."
Khương Bá Xuân kinh ngạc: "thật thế à? Ta lúc nào cũng bận mấy việc trong thư viện, cũng chưa để ý chuyện này, Diêu học đài từ trước tới nay sức khỏe vẫn không tốt. Về lý mà nói, ông ta không tới cũng không sao nhưng nếu chúng ta không mời, với tính cách của ông ta sợ là lại một hồi ầm ĩ."
Ngô Đồng Hạc cười khẽ nói: "Nếu sơn trưởng không biết thì chắc cũng không có việc gì lớn. Diêu học đài, Phạm tri phủ và Lý đồng tri thực ra cũng không vừa mắt lẫn nhau, ngày mai thế nào cũng có chuyện."
"Có chuyện cũng được, không có chuyện cũng thế, kệ bọn họ đi, chỉ hy vọng ngày mai có thể chọn được mấy người có tiềm năng trong đám thí sinh..."
Khương Bá Xuân xua tay, cầm đề thi mà mấy vị chủ giảng ở khu phía bắc đã soạn ra, nhíu mày, a một tiếng, "Sao lại có thêm một đề thi thế này?"
Kỳ thi nhập học thường dễ hơn so với huyện thí, phủ thí và viện thí. Cũng phân thành ba phần thiếp kinh, tạp văn, sách luận, lần lượt kiểm tra việc thuộc lòng, văn chương và chính kiến về những tình hình chính trị đương thời, nhưng kỳ thi nhập học tập trung vào thiếp kinh (chép thuộc lòng), trong Ngũ kinh chỉ cần thuộc tốt ba cuốn, "Luận Ngữ" và "Hiếu Kinh" là bắt buộc, còn lại có thể tự chọn, chỉ cần viết ra được một đoạn mà mình đã thuộc nằm lòng trong các đoạn được chỉ định là được.
Năm nay cách thức ra đề lại khác với năm trước, cuối cùng có thêm một đề văn giải đề, đề là: Đức bất cô, tất có lân. (Người có đức không sợ lẻ loi, tất có bạn cũng trọng đạo đức như mình)
"Vớ vẩn! Hơn nửa số thí sinh mới vừa đọc hết Tứ thư, làm sao có thể làm một bài văn hoàn chỉnh được?"
Ngô Đồng Hạc vội trả lời: "Sơn trưởng không biết đó thôi, đề này là cố ý cho vào."
hắn đứng dậy, tới gần Khương Bá Xuân, thì thầm vào tai ông ta mấy câu.
Khương Bá Xuân tròn mắt, khuôn mặt đầy nếp nhăn hiện lên vẻ bất ngờ. Ngẩn ra một lúc lâu, đôi tròng mắt bởi chuếnh choáng say mà hơi mờ đục bỗng trở nên trong sáng mấy phần, kích động đến mức môi cũng run rẩy: "Tốt! Tốt lắm!"