Bà Jennings nồng nàn khen ngợi tư cách của Edward, nhưng chỉ có Elinor và Marianne hiểu rõ phẩm giá đích thực của anh. Hai cô đều hiểu bản thân anh không có gì nhiều để dựa vào đấy mà ngỗ nghịch, và cũng không có nhiều an ủi, mà đây chỉ là ý thức còn lại trong anh để làm việc phải làm trong sự mất mát bạn bè và tài sản. Elinor tự hào về lòng chính trực của anh, và Marianne tha thứ cho mọi lỗi lầm của anh khi cảm thương anh đã chịu hình phạt. Nhưng dù với vụ việc được công khai đã khiến hai chị em cởi mở với nhau thêm, những khi có một mình, mỗi người đều không muốn vương vấn đến chuyện này. Elinor lẩn tránh qua lý do nguyên tắc vốn càng đi sâu thêm trong ý nghĩ của cô, vì Marianne cứ tin tưởng một cách quá nồng nàn, quá khẳng định rằng Edward vẫn giữ tình cảm dành cho cô, trong khi cô muốn dứt bỏ.
Chẳng bao lâu, Marianne không còn can đảm để trao đổi về đề tài chỉ luôn khiến cô bất mãn hơn bao giờ hết, khi so sánh giữa tư cách của Elinor và của mình. Cô cảm nhận mọi sức mạnh trong so sánh này; nhưng không theo cách chị cô hy vọng, muốn bây giờ cô nên tự chủ; ngược lại cô tự trách mình trong đau buồn, cay đắng tiếc lúc trước mình đã không tự chủ được; nhưng điều này chỉ khiến cô bị dày vò vì ăn năn mà không có hy vọng sửa sai. Tinh thần cô xuống dốc đến nỗi cô nghĩ bây giờ mình không thể tự chủ được, vì thế càng bị mất tinh thần thêm.
-o0o-
Trong vòng một, hai ngày kế họ không nghe tin tức nào mới hơn về tình hình ở Phố Harley hoặc Tòa nhà Barlett. Nhưng mặc dù đã biết nhiều, đủ để bà Jennings phát tán thông tin đi xa hơn mà không cần phải biết thêm, bà vẫn muốn đến thăm để an ủi và hỏi han các cô cháu họ của bà càng sớm càng tốt; và trong thời gian này không có gì ngăn cản bà làm việc ấy ngoại trừ bị bận bịu vì khách khứa tìm đến đông hơn lệ thường.
Ngày kế tiếp là Chủ Nhật đẹp trời khiến lôi cuốn nhiều người đi đến Công viên Kensington, dù chỉ là tuần thứ hai của Tháng Ba. Bà Jennings và Elinor ở trong số những người này. Riêng Marianne, vì biết vợ chồng Willoughby lại đến thành phố và luôn ngại ngùng gặp phải hai người, muốn được ở nhà hơn là đi đến một nơi công cộng như thế.
Một người bạn thân của bà Jennings đi cùng với họ sau khi hai người và Công viên, và Elinor được vui khi thấy bà bạn bắt chuyện với bà Jennings, để cho cô được suy tư trong tĩnh lặng. Cô không thấy có gì liên quan đến vợ chồng Willoughby, đến Edward, và trong một lúc không có gì liên quan đến bất cứ ai có thể tình cờ khiến cô để ý đến, dù buồn hay vui. Nhưng cuối cùng cô bị ngạc nhiên vì gặp cô Steele, tuy có vẻ thẹn thùng, tỏ ra rất vui gặp lại họ, và khi bà Jennings tử tế khích lệ, tách ra khỏi nhóm của cô để đi cùng họ.
Bà Jennings lập tức thì thầm với Elinor:
- Cháu gái yêu, khai thác cô ấy đi. Nếu cô hỏi, cô ấy sẽ nói ra hết. Cô thấy đấy, tôi không thể tách ra khỏi bà Clark.
Tuy nhiên, điều may mắn cho sự tò mò của bà Jennings và cũng của Elinor, là cô này nói ra hết mà không cần ai hỏi đến, nếu không họ sẽ không biết được gì.
Cô Steele khoác lấy tay Elinor:
- Tôi rất vui được gặp lại cô, vì tôi mong gặp cô nhất trên đời.
Rồi cô hạ thấp giọng:
- Tôi đoán bà ấy đã biết hết về câu chuyện. Bà có giận không?
- Tôi tin bà ấy không giận gì hai cô.
- Thế là tốt. Còn Phu nhân Middleton, bà ấy có giận không?
- Tôi không thể nghĩ bà ấy có thể lại giận.
- Tôi mừng ghê gớm. Cám ơn trời! Tôi đã trải qua một biến cố! Tôi chưa từng thấy Lucy thịnh nộ như thế trong đời tôi. Lúc đầu cô ấy thề sẽ không cắt một chiếc mũ mới cho tôi, hoặc sẽ không làm bất cứ thứ gì cho tôi nữa; nhưng bây giờ em tôi đã khá bình tâm lại, và chúng tôi là chị em tốt với nhau như bao giờ. Xem này, tối qua cô ấy giúp làm chiếc nơ cho cái mũ của tôi và kết lông chim lên.
“Ơ hay, cả cô cũng sắp chế nhạo tôi đấy. Nhưng tại sao tôi không nên mang những dải băng màu hồng kia chứ? Tôi không màng ngay cả nếu nó đúng là màu ông Bác sĩ yêu thích. Riêng tôi sẽ không bao giờ được biết ông ấy thật sự thích màu này hơn tất cả những màu khác, nếu ông ấy không tình cờ nói như thế. Các cô chị họ của tôi cứ trêu ghẹo tôi mãi! Đôi lúc trước mặt họ tôi không biết phải nhìn về hướng nào.”
Cô đã lan man qua chủ đề mà Elinor không có gì đển nói, nên không bao lâu cô thấy tốt hơn là nên tự tìm đường trở về đề tài cũ. Cô đắc thắng nói:
- Này, cô Daswood, người ta có thể nói cho thỏa thích về việc bà Ferrars tuyên bố anh ấy sẽ từ bỏ Lucy, nhưng tôi có thể nói cho cô biết không có chuyện ấy; và thật là xấu hổ khi tin tức có ác ý như thế lại lan truyền khắp nơi. Cô biết đấy, dù Lucy có nghĩ gì về chuyện này thì những người khác không có việc gì mà phải đi đến kết luận chắc chắn.
Elinor nói:
- Tôi chưa nghe bất kỳ tin tức bóng gió nào như thế, xin cô hãy tin tôi.
- Ồ, cô không nghe thật à? Nhưng người ta đã nói thế, cô biết không, nói nhiều, và hơn một lần; bởi vì cô Godby nói với cô Sparks rằng không ai có đủ nhận thức lại nghĩ anh Ferrars sẽ từ bỏ một người như cô Morton, với sự sản ba mươi nghìn bảng, vì Lucy Steele không có gì cả, và chính tôi nghe cô Sparks nói thế.
“Và bên cạnh đó, chính ông anh họ Richard của tôi nói sẽ đến lúc anh ấy e anh Ferrars sẽ xa lánh, và khi Edward không đến gần chúng tôi trong ba ngày, tôi sẽ không biết mình phải nghĩ ra sao; và trong thâm tâm tôi tin Lucy đã tuyệt vọng; vì chúng tôi đi khỏi nhà anh chị của cô ngày Thứ Tư, và không biết tin tức gì về anh ấy cả Thứ Năm, Thứ Sáu và Thứ Bảy, không biết anh ra sao.”
“Có một lúc Lucy định biên thư cho anh, nhưng tinh thần em gái tôi kiềm chế việc này. Tuy nhiên, sáng nay anh ấy đến ngay khi chúng tôi đi lễ nhà thờ trở về, và rồi chúng tôi được biết mọi chuyện, ngày Thứ Tư anh được gọi đến Phố Harley như thế nào, rồi mẹ anh và mọi người nói với anh ra sao, và bằng cách nào anh đã tuyên bố trước mặt họ rằng anh không yêu ai khác ngoài Lucy và sẽ không cưới ai khác ngoài Lucy. Và rồi anh lo lắng ra sao về những gì đã xảy ra, đến nỗi ngay cả khi vừa ra khỏi nhà bà mẹ, anh phóng lên ngựa và phi ra miền quê, ở nơi đâu đấy; và làm thế nào anh đến ngụ tại một quán trọ cả ngày Thứ Năm và Thứ Sáu, để được bình tĩnh trở lại."
“Và anh ấy nói, sau khi đã suy đi nghĩ lại, anh thấy giờ anh không có tài sản, không có gì cả, quả là tàn nhẫn nếu vẫn giữ hẹn ước với em gái tôi vì cô sẽ chịu mất mát, vì anh không có gì ngoài hai nghìn bảng, không có hy vọng về cái gì khác; và nếu anh được thụ phong như có lúc anh nghĩ đến, anh không được gì ngoại trừ một chức cha phó, rồi làm thế nào họ sống được bằng thu nhập ấy? Anh ấy không thể chịu được khi nghĩ em gái tôi sẽ không được khá hơn, nên anh ấy van nài, nếu cô em suy nghĩ một chút, cô chấm dứt cuộc tình và để anh tự bươn chải.”
“Tôi nghe anh ấy nói tất cả rõ ràng như thế. Tất cả chỉ vì cô ấy, lo cho cô ấy mà anh nói lời đoạn tuyệt chứ không phải là vì anh. Tôi có thể thề anh ấy không hề nói tiếng gì về việc đã chán em gái tôi, hoặc có ý muốn cưới cô Morton, hoặc chuyện gì như thế. Nhưng mà, chắc hẳn rồi, Lucy không muốn nghe gì cả theo cách nói như thế; vì thế em gái tôi nói ngay với anh rằng (bằng cả lãng mạn và tình cả, cô biết đấy, mọi thứ như thế. Ối giào! Ta không thể lặp lại mấy chuyện này, cô biết mà) – em gái tôi nói ngay với anh, con nhỏ không hề e ngại, vì nó có thể cùng anh chung sống bằng số tiền vặt, và dù cho anh có ít ỏi đến đâu, nó sẽ vui mà nhận hết, cô biết không, đại loại như thế. Thế là anh vui mừng kinh khủng, bàn bạc một hồi lâu chuyện họ phải làm những gì, và rồi hai người đồng ý anh nên thụ phong ngay, và hai người sẽ chờ cho đến khi anh nhận được lương bổng.”
“Và vừa lúc ấy tôi không thể nghe gì thêm, vì chị họ tôi từ dưới nhà gọi lên cho tôi hay bà Richardson đi xe đến để đón một trong hai chị em tôi đi Công viên Kengsington; nên tôi bắt buộc phải đi vào và ngắt lời để hỏi Lucy có muốn đi hay không, nhưng cô không muốn rời xa Edward; thế nên tôi chạy lên cầu thang, mang vào đôi bít tất lụa và ra đi cùng nhà Richardson.”
Elinor nói:
- Tôi không hiểu cô có ý gì khi nói ngắt lời họ, cả ba người đều ở trong cùng một phòng, phải không?
- Không, thật ra không phải. Ô hay! Cô Daswood, cô nghĩ người ta tình tự với nhau khi có người khác ở kế bên hay sao? Ồ! Xấu hổ quá! Chắc chắn cô phải biết nhiều hơn thế (cười một cách trìu mến). Không, không, họ thủ thỉ với nhau trong phòng gia đình, và tất cả những gì tôi nghe được là ở cánh cửa.
Elinor thốt lên:
- Thế đấy! Ý cô nói là cô chỉ được biết qua khi nghe ở cánh cửa à? Tôi xin lỗi đã không được biết trước, vì chắc chắn tôi không muốn làm phiền cô kể lại cho tôi nghe chi tiết cuộc trò chuyện mà đáng lẽ cô không được biết. Làm thế nào cô có thể xử sự không công bằng như thế với em gái cô?
- Ối giào, không đáng gì trong việc này. Tôi chỉ đứng ở cánh cửa, nghe những gì có thể nghe được. Và tôi tin chắc Lucy cũng có thể làm như thế với tôi; vì một, hai năm trước, khi Martha Sharpe và tôi có nhiều bí mật với nhau, con nhỏ không ngại ngùng gì khi lánh mình trong tủ áo hoặc sau ống khói để nghe lén chúng tôi.
Elinor cố gắng nói qua chuyện khác; nhưng cô Steele không thể đi xa quá vài phút, rồi cũng trở lại với chủ đề chiếm phần lớn tâm trí của cô.
Cô Steele nói:
- Edward nói sẽ đi Oxford một ngày gần đây, nhưng hiện giờ anh đang ở tại số –, Pall Mall. Bà mẹ của anh thật là ác độc, phải không? Anh cô và chị dâu cô cũng không được tốt!
“Tuy nhiên, tôi sẽ không nói xấu gì họ với cô; và cũng nói cho đúng, họ đã đưa hai chị em tôi về nhà bằng cỗ xe của họ, vượt quá sự mong đợi của tôi. Về phần mình, tôi cứ mãi hồi hộp vì e chị dâu của cô đòi lại mấy món nữ công mà chị ấy đã cho chúng tôi một, hai ngày trước. Nhưng tôi không nghe nói gì, và tôi phải cẩn thận giấu chúng đi.”
“Edward nói có công chuyện ở Oxford, nên lúc này anh ấy phải đi, sau đấy khi có thể xin một Giám mục đỡ đầu, anh có thể được thụ phong. Tôi tò mò muốn biết anh ấy sẽ nhậm chức ở giáo xứ nào!”
“Trời đất! (cười khúc khích khi nói) Tôi muốn đánh cuộc cả đời tôi là tôi biết các bà chị họ của mình sẽ nói gì khi nghe chuyện này. Họ sẽ bảo tôi nên biên thư cho ông Bác sĩ, để tìm cho Edward một giáo xứ mà sống. Tôi biết họ sẽ nói thế, nhưng tôi sẽ không làm chuyện thế này. Tôi sẽ nói: ‘Ơ hay! Tôi tự hỏi tại sao mọi người lại nghĩ ra việc như thế!’ Hứ, tôi mà biên thư cho ông Bác sĩ!”
Elinor nói:
- À, kể cũng an tâm nếu được chuẩn bị cho tình huống xấu nhất. Cô đã có sẵn câu trả lời.
Cô Steele định trả lời về cùng đề tài, nhưng vì nhóm của cô đã đi đến, cần thiết phải nói qua chuyện khác.
- À, này! Nhà Richardson đã đến. Tôi còn rất nhiều điều để nói với cô, nhưng tôi không thể tách khỏi họ lâu thêm. Họ là những người hiền hòa. Ông ấy kiếm được khối tiền, và họ có cỗ xe cho riêng họ. Tôi không có thời giờ để tự nói chuyện với bà Jennings, nhưng cô nói với bà ấy tôi rất vui được nghe bà không giận gì chúng tôi, và Phu nhân Middleton cũng thế. Nếu hai chị em cô có phải đi đâu, và bà Jennings muốn có người bầu bạn, chúng tôi sẽ rất vui đến ở cùng bà ấy trong thời gian lâu mau tùy ý bà. Tôi đoán Phu nhân Middleton sẽ không muốn chị em tôi đến nữa. Chào cô, tôi tiếc không được gặp Marianne ở đây. Xin cho tôi gửi lời hỏi thăm cô ấy. Ối giào! Nếu cô không mang hàng vải muslin có chấm! Tôi tự hỏi sao cô không sợ nó bị rách.
Đấy là những nỗi quan ngại khi cô giã biệt; vì sau đấy cô chỉ có thời gian nói ít lời từ biệt với bà Jennings trước khi đi cùng bà Richardson, trong khi Elinor có thêm thông tin để giúp cô suy nghĩ, dù cô chỉ biết thêm được rất ít so với những gì đã tiên liệu và trù hoạch trước trong đầu. Cuộc hôn nhân giữa Edward và Lucy đã được xác định chắc chắn, và thời điểm vẫn còn hoàn toàn không chắc chắn đúng như cô đã kết luận; mọi chuyện đều tùy thuộc vào việc anh được thụ phong đúng như cô đã nghĩ; nhưng vào lúc này xem chừng không có cơ may nào.
Ngay khi họ trở về cỗ xe, bà Jennings nôn nóng muốn biết tin tức; nhưng vì Elinor muốn càng nói ít càng tốt về thông tin khởi đầu đã được thu thập một cách bất minh, cô chỉ kể vắn tắt vài chi tiết đơn giản mà cô tin Lucy muốn mọi người biết đến để có lợi cho cô ta sau này. Cô chỉ nói đến sự kiện họ tiếp tục hẹn ước và các điều kiện phải đạt được để họ đi đến mục đích.
Bà Jennings nhận xét:
- Chờ xem anh ấy làm giáo sĩ ra sao! Vâng, tất cả chúng ta biết chuyện này sẽ kết thúc ra sao: họ sẽ chờ đợi mười hai tháng, rồi không thấy có gì tốt, sẽ chấp nhận một chân trong giáo xứ với năm mươi bảng mỗi năm, cộng thêm tiền lãi từ hai nghìn bảng của anh, và một chút ít mà ông Steele và ông Pratt có thể cho cô ấy. Rồi họ sẽ có một đứa con mỗi năm! Và họ nghèo khổ ra sao thì chỉ có trời cứu! Tôi phải xem cho họ được những gì để trang bị nội thất căn nhà của họ. Hai cô hầu và hai ông quản gia ấy à! – như tôi đã nói ngày nọ. Không, không, họ phải nhận một bà đẫy đà để làm mọi việc. Bây giờ em gái của Betty sẽ không bao giờ làm việc cho họ.
Ngày kế mang đến cho Elinor một lá thư từ Lucy. Nội dung như sau:
Tòa nhà Bartlett, Tháng Ba
Tôi mong cô Daswood thân yêu của tôi thứ lỗi tôi đã tự tiện biên thư cho cô; nhưng tôi biết tình bằng hữu của cô dành cho tôi sẽ làm cho cô được vui khi nghe chuyện tốt lành giữa tôi và Edward thân yêu của tôi cùng mọi phiền hà chúng tôi đã trải qua gần đây, vì thế tôi sẽ không xin lỗi thêm, nhưng xin được nói rằng, cảm ơn Chúa! Mặc dù chúng tôi đã khổ sở kinh khủng, bây giờ chúng tôi đã khá bình ổn, và chúng tôi hạnh phúc như luôn luôn vẫn thế trong tình yêu trao cho nhau. Chúng tôi đã trải qua những thử thách lớn, những ngược đãi, tuy nhiên cùng lúc chúng tôi trân trọng cảm tạ bạn bè, đặc biệt là cô, với lòng tốt vô biên mà tôi sẽ nhớ mãi trong lòng tri ân, và Edward cũng thế, vì tôi đã kể cho anh ấy nghe.
Tôi tin cô, và bà Jennings thân yêu cũng thế, sẽ rất vui mà biết rằng chiều hôm qua tôi đã có hai giờ hạnh phúc với anh ấy, anh không muốn nghe việc chúng tôi chia tay dù tôi sốt sắng muốn, vì tôi nghĩ tôi có bổn phận vì anh mà thúc dục, và tôi sẽ chia tay hẳn với anh tại chỗ nếu anh chấp nhận; nhưng anh nói không bao giờ, anh không màng đến cơn giận dữ của mẹ anh khi mà anh còn có tình yêu của tôi; viễn cảnh của chúng tôi không được sáng sủa, chắc hẳn rồi, nhưng chúng tôi phải chờ đợi và hy vọng điều tốt đẹp nhất; anh ấy sẽ được thụ phong ngày gần đây; và nếu cô có khả năng giới thiệu anh ấy cho người nào có thể cho anh một vị trí, tôi tin cô sẽ không quên chúng tôi, và bà Jennings thân yêu cũng thế, tôi tin sẽ nói tốt về chúng tôi với Ngài John, hoặc cô Palmer, hoặc bất kỳ người bạn nào có thể hỗ trợ chúng tôi.
Chị Anne tội nghiệp phải đáng trách về việc chị đã làm, nhưng chị muốn làm điều tốt nhất nên tôi không nói gì; hy vọng bà Jennings sẽ không lấy gì làm phiền hà lắm để ghé thăm chúng tôi, nếu bà có dịp đi ngang qua đây một buổi sáng bất kỳ, đấy thật là tử tế, và các anh chị họ của tôi sẽ lấy làm hãnh diện được quen biết với bà.
Trang giấy của thư tôi đã đầy; xin gửi lời biết ơn trân trọng đến cô, Ngày John, Phu nhân Middleton và các đứa trẻ thân yêu khi cô có dịp gặp họ, và gửi lời hỏi thăm thân thiết đến Marianne.
Kính thư.
Ngay sau khi Elinor đọc xong lá thư, cô có kết luận về ý định thật sự của người viết, nên cô đặt lá thư vào tay bà Jennings. Bà đọc to lên qua nhiều nhận xét hài lòng và khen ngợi.
- Thật là tốt! Cô ấy viết hay làm sao! Vâng, đúng mực là nên buông tha anh ấy nếu anh muốn. Tính Lucy là như thế. Tội nghiệp! Trong thâm tâm tôi ước gì có thể tìm cho anh ấy một chân giáo sĩ. Cô xem này, cô ấy gọi tôi “bà Jennings thân yêu”. Cô ấy là người có cái tâm. Rất tốt, xin lấy danh dự mà nói. Câu này viết rất hay. Được, được, tôi sẽ đi thăm cô ấy, chắc hẳn rồi. Cô ấy thật chu đáo, nghĩ đến mọi người! Cảm ơn, cháu gái ạ, đã cho tôi đọc. Một lá thư hay tôi chưa từng thấy, cho biết đầu óc và tâm hồn Lucy là như thế nào.