Núi cùng nước tận ngờ hết lối, Bóng liễu hoa tươi một thôn làng(1).
Tiền Khiêm Ích đi ra khỏi ngõ nhỏ bỗng nhớ tới câu thơ này. Hắn biết đây là ông trời cho hắn cơ hội.
Hắn chẳng qua là một nho sinh nhỏ bé, không có bối cảnh, không có xuất thân, coi như là bị thiệt hại bởi chuyện ăn gian trong khoa cử thì hắn cũng không có đường rộng mở, nhưng cho dù hắn thành công lấy được chức Thứ cát sĩ Hàn Lâm viện, Thư thừa tướng cũng chưa chắc đã gả hòn ngọc quý trên tay mình cho hắn.
Nhưng, Bùi Quang Quang đã không còn giống như lúc trước. Theo như tình hình hắn thấy lúc vừa rồi, Thư thừa tướng chưa chắc đã muốn nhận lại người con gái này, cho dù miễn cưỡng nhận nhau, cũng sẽ bị ném vào trong đại viện không được xem trọng. Như vậy, hắn muốn cầu hôn sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.
Vừa nghĩ như vậy, Tiền Khiêm Ích đã cảm thấy tiền đồ trước mắt tươi sáng hẳn lên, người hắn muốn lấy là Thư tiểu thư, trúng ý lại là Bùi Quang Quang. Nhưng hiện tại, Bùi Quang Quang chính là một Thư tiểu thư khác, cho dù không được sủng ái, chờ hai người bọn họ thành thân rồi, hắn vẫn có danh là con rể của Thư thừa tướng, như vậy, hắn ở trên quan trường có thể không cần phấn đấu thêm vài năm.
Cả người Tiền Khiêm Ích đều thư thái hơn, vẻ mặt tươi cười đi đến đại viện Cẩu Vĩ Ba, chờ đợi một ngày có thể Xuân phong đắc ý mã đề tật, Nhất nhật khán tận Trường An hoa(2).
Lại nói hắn vừa mới bước vào cửa đại viện, liền phát hiện trong sân viện náo nhiệt hơn ngày thường rất nhiều. Các đại cô nương, tiểu tẩu tử vốn nên phải ở trong nhà thêu hoa đóng hài, lúc này lại đều tụ ở trong viện rỉ tai thì thầm vừa ăn hạt dưa vừa nói chuyện phiếm. Tuy Tiền Khiêm Ích thấy kỳ lạ, nhưng cũng không hỏi nhiều, chỉ cười cười đi về hướng cửa nhà mình.
“Đại nương, ta đều đã đổ đầy nước vào lu trong sân nhà người rồi, còn có đống củi ở góc tường cũng đã chặt để chồng ở bên cạnh đấy.” Cách đó không xa truyền tới giọng nói của một nam tử xa lạ, Tiền Khiêm Ích sửng sốt, không khỏi dừng bước chân nhìn về phía bên kia, thấy một hán tử cao lớn vạm vỡ đang đi đến bên giếng, mỗi bước chân đều như mang theo gió.
“Ôi chao, đại tỷ Bùi gia à, Quang Quang nhà tỷ gả cho Phú Quý đúng là có phúc khí nha!” Đám nữ nhân vốn đang nói chuyện phiếm nghe vậy liền cười rộ lên, Tiền Khiêm Ích cẩn thận nhìn về phía bên cạnh giếng, quả nhiên trông thấy vẻ mặt tràn đầy tươi cười của Bùi Tú Mẫn, tán gẫu cùng với một đám người đang cười ha ha.
Hai mắt Tiền Khiêm Ích nheo lại, lúc nhìn lại phía Phú Quý, trong mắt đã có địch ý. Hắn chậm rãi đi đến trước cửa nhà mình, tránh ở chân tường, lại đánh giá Phú Quý từ xa một phen, càng nhìn càng thấy bực dọc, người nam nhân này không những có cái tên thô tục, bộ dạng cũng thô lỗ không kém.
Hắn dựa vào góc tường đứng trong chốc lát, đột nhiên nhớ tới một câu của Bùi Quang Quang: “Huynh ấy so với huynh thì cao lớn cường tráng hơn nhiều, gả cho huynh ấy, về sau sẽ không còn người nào dám bắt nạt ta nữa rồi.” Vừa nhớ tới, lại cảm thấy tức giận lấp đầy lồng ngực, không tự chủ mà hừ một tiếng nói: “Một tên ngu ngốc chân tay phát triển thì có ích lợi gì, chỉ biết bán sức lực!”
Sau khi mắng xong, lại cầm lấy bao mực ngơ ngác đứng một hồi, lại không nhịn được mà nhìn về phía bên kia, chỉ cảm thấy tình cảnh vui vẻ hòa thuận bên đó làm bỏng mắt hắn, trong lòng lại tính toán, nghĩ: Các người cùng với tên ngốc đó vui cười cái gì, chính miệng Quang Quang đã nói với ta là thích ta rồi, nàng cũng chưa từng đi ra tán gẫu với các người, rõ ràng là không tự nguyện mà!
Đang nghĩ ngợi, bên kia không biết là nữ nhân nhà ai cao giọng hỏi một câu: “Ai nha, Quang Quang đâu, sao Quang Quang không ra đây?”
Bùi Tú Mẫn phủi vỏ hạt dưa rơi xuống người, cười nói: “Quang Quang nhà ta da mặt mỏng, bây giờ chắc còn đang trốn ở trong phòng thẹn thùng đấy mà!”
Nói xong, một đám người lại khanh khách cười thành một đoàn, Phú Quý đỏ mặt lên, thật thà gãi gãi đầu.
Tiền Khiêm Ích trông thấy càng khó chịu trong lòng, rốt cuộc không đứng xem nổi nữa, giậm chân đẩy cửa vào nhà, đi thẳng đến thư phòng, sau khi buông mực xuống mới phát hiện, trên tay đã nhiễm đen mấy chỗ rồi. Hắn không kìm được mà mắng một câu thô tục, vội chạy đến lu nước ở sân để rửa tay, lăng lăng mà nhìn vốc nước trong chảy qua kẽ ngón tay, trong lòng đã có tính toán.
***
Sáng sớm ngày kế, Bùi Tú Mẫn bày quầy trên phố, để một mình Bùi Quang Quang ở nhà giặt đồ làm cơm.
Ngày vừa mới sáng Tiền Khiêm Ích đã đứng ở sau cửa nhìn động tĩnh bên ngoài, thật vất vả mới chờ được mọi người trong đại viện ai đi làm thì đi làm, ai ở nhà thì ở nhà, lúc này mới lén lút chạy đến gõ cửa Bùi gia.
“Ai vậy?” Bên trong truyền đến tiếng hỏi của Bùi Quang Quang, Tiền Khiêm Ích vội vàng đứng vững, sửa sang lại vạt áo, cánh cửa tróc sơn kia vừa được mở ra, hắn liền cất bước tiến lên, trầm giọng nói: “Quang Quang, là ta.”
Bùi Quang Quang vừa thấy là hắn, ngay lập tức muốn đóng cửa lại, Tiền Khiêm Ích nhanh tay lẹ mắt chen vào, cứng rắn chen giữa hai cánh cửa, nghẹn đến đỏ mặt nói: “Nếu nàng không để ta đi vào, ta sẽ hô người đến, ta sẽ nói với mọi người trong đại viện, nói người ở trong lòng Bùi Quang Quang nàng là ta, là Tiền Khiêm Ích ta.”
Thấy hắn lập lại chiêu cũ, Bùi Quang Quang vừa tức vừa vội, thẳng đến khi đỏ vành mắt, nhưng vẫn cố chấp không muốn cho hắn đi vào.
Nửa thân Tiền Khiêm Ích kẹt ở giữa hai cánh cửa, lộ vẻ vô cùng buồn cười. Hắn thấy Bùi Quang Quang rất quyết tâm, liền giả vờ nhìn thoáng qua bên ngoài, quay đầu lại dùng vẻ mặt kinh ngạc nói: “Quang Quang, có người đến kìa, nhanh lên!”
Bùi Quang Quang không nghi ngờ gì, còn tưởng sắp bị người bắt gian, cửa vừa mở liền kéo hắn vào nhà rồi đóng lại. Tiền Khiêm Ích thực hiện được gian kế, đứng dựa vào cửa cười ha ha, nói: “Nàng rốt cuộc chịu để ta vào rồi.”
Hắn rũ mắt nhìn Bùi Quang Quang, thấy nàng đỏ hai mắt sưng mặt lên, bộ dáng đáng thương hề hề càng chọc người thương yêu, không kìm lòng nổi mà vươn tay ra sờ mặt của nàng.
Bùi Quang Quang thấy hắn đưa bàn tay qua, vốn là cả kinh, ngay sau đó liền há miệng ra, lộ ra hàm răng trắng, oán giận mà trừng mắt nhìn hắn.
Tiền Khiêm Ích kinh hoảng, nhớ tới dấu răng nàng lưu lại trên mu bàn tay hắn đêm đó, không khỏi ngượng ngùng rút tay về, che mu bàn tay nói: “Quang Quang, nàng đừng cắn tay ta nữa, dấu răng lần trước còn chưa lành đâu.” Nói xong, còn giống như nghiêm túc nghĩ một chút, rồi nói tiếp: “Nếu như nàng thật sự muốn cắn, vậy cũng phải đổi chỗ khác mới được.”
Trong lúc nói chuyện, trên mặt hắn lộ ra chút chán nản. Bùi Quang Quang thấy hắn trông có vẻ thương tâm, nhưng trong giọng nói vẫn không che dấu được sự ngả ngớn, ngực thắt chặt, oán giận nói: “Vậy ta liền trực tiếp cắn đứt cổ họng của huynh đi!”
“Quang Quang……” Tiền Khiêm Ích sửng sốt, rõ ràng không ngờ tới cơn giận của nàng lại lớn đến vậy, chần chừ kéo lấy tay nàng, lại bị nàng quay thân né tránh, đành phải nhỏ giọng mềm mại nói: “Quang Quang, nàng còn giận ta à? Ta sai rồi được không? Ta xin lỗi nàng mà.”
Bùi Quang Quang không để ý tới hắn, chạy tới góc tường ngồi xuống nhặt rau, nghĩ nghĩ lại cũng không ngẩng đầu lên mà nói: “Mẹ ta sắp trở về rồi, huynh tốt nhất mau đi đi.”
Lúc này Tiền Khiêm Ích cũng không chú ý được nhiều như vậy, theo sau ngồi xuống trước mặt nàng nói: “Quang Quang, câu hỏi ngày đó nàng hỏi ta, ta đã nghĩ rất kỹ rồi.”
Động tác trên tay Bùi Quang Quang khựng lại, khẽ hừ một tiếng không nói gì.
Tiền Khiêm Ích cắn răng, nói: “Quang Quang, ta nghĩ thông suốt rồi, ta muốn lấy nàng.” Dứt lời, lại không khỏi cảm thấy chột dạ, vì thế đành phải tự an ủi mình, nghĩ: Người ta vốn thích chính là nàng, chẳng qua nàng vừa vặn lại là nữ nhi của Thư thừa tướng mà thôi.
Bùi Quang Quang rốt cuộc dừng việc trên tay lại, nhưng vẫn không ngẩng đầu lên. Nàng có thể cảm giác được trái tim của mình đang thình thịch thình thịch nhảy loạn trong lồng ngực, giống như muốn nhảy thẳng ra ngoài từ trong cổ họng. Nàng liếm liếm môi, đột nhiên cảm thấy có chút khô miệng, vì thế khô khốc mà mở miệng nói: “Nhưng mà ta sắp phải xuất giá rồi.”
Lại một lần nữa nghe được câu này từ trong miệng nàng, Tiền Khiêm Ích lộ vẻ có chút không kiên nhẫn, nắm chặt lấy tay nàng nói: “Nàng còn thật sự có ý định gả cho tên đại ngốc đó? Hắn ta trừ bỏ cao lớn cường tráng ra, thì còn có điểm tốt nào khác ư?”
“Ta…… mẹ ta nói, bà đã nói chuyện tốt với bà Vương rồi……” Bùi Quang Quang rụt lại, nhưng không thể rút tay ra, khuôn mặt liền nhăn thành một đoàn, nâng mắt nhìn vào hắn nói: “Huynh đừng kéo tay ta nữa!”
Tiền Khiêm Ích cầm thật chặt, nhìn nàng thật sâu nói: “Ta sẽ không buông.” Nghĩ nghĩ lại hỏi nàng, “Hắn ta có chạm qua tay nàng không?”
Trên mặt Bùi Quang Quang hồng đến mức có thể nhỏ ra máu, cũng không biết là xấu hổ hay là giận, nghe vậy chỉ cúi thấp đầu nói: “Chạm qua một chút, chỉ có một chút thôi……”
Tiền Khiêm Ích hừ một tiếng, con ngươi vừa chuyển, nói: “Vậy ta đã nắm tay nàng rồi, ta còn từng ôm qua eo nàng.” Hắn nhìn đầu Bùi Quang Quang càng cúi càng thấp, vì thế lại nói: “Ta còn từng hôn qua nàng, cho nên trừ bỏ ta ra, nàng không thể lấy ai khác được nữa.”
“A?” Bùi Quang Quang xấu hổ đến mức không ngẩng đầu lên được, giọng nói nhỏ như con muỗi ấp úng lên tiếng: “Nhưng mà, đó đều là huynh thừa dịp ta không chú ý…… cũng không phải ta tự nguyện……”
Tiền Khiêm Ích thấy nàng bị hắn làm cho rối, trong lòng thầm buồn cười, ngay sau đó lại nói: “Dù sao đạo lý đều giống nhau, chúng ta đã có da thịt thân mật, nàng chính là người của ta, ta muốn chịu trách nhiệm với nàng.”
“Ta, ta……” Hai tay Bùi Quang Quang nắm thành quyền, bị hắn nắm ở trong tay, đôi môi nàng run rẩy, trong đầu trống rỗng, chỉ có thể lặp lại câu nói kia nhiều lần: “Mẹ gả ta cho Phú Quý rồi……”
“Vậy còn nàng?” Tiền Khiêm Ích hỏi: “Nàng muốn gả cho Phú Quý hay là gả cho ta?”
“Ta, ta không biết……” Bùi Quang Quang nghe hắn hỏi vấn đề như vậy, nào còn dám nói gì, chỉ rầu rĩ lắc đầu, không muốn hé răng.
Tiền Khiêm Ích thấy thế, bỗng nhiên trên tay hơi dùng sức, kéo nàng ôm vào trong lòng, lại hỏi nàng: “Quang Quang, nếu như nàng nói muốn gả cho Phú Quý, thì sau này ta sẽ không đến tìm nàng nữa, càng sẽ không đến làm phiền nàng. Nàng nói thật với ta, nàng muốn gả cho ai?”
Bùi Quang Quang sắp chảy nước mắt đến nơi, trong người lại giống như đang có hai người nhỏ bé đánh nhau. Một người có cái sừng dài nói: “Quang Quang, mau nói ngươi muốn gả cho thư sinh đi, thư sinh tốt thế kia mà, vừa tuấn tú vừa ôn nhu.” Người còn lại mặc áo trắng thì nói: “Quang Quang, làm người không thể nói mà không giữ lời, con cũng đã đồng ý muốn gả cho Phú Quý rồi, không thể đổi ý.”
Nàng ôm đầu nhăn mặt nói: “Huynh đừng hỏi ta được không, đừng hỏi nữa, ta đau đầu sắp chết rồi!”
Tiền Khiêm Ích cảm thấy đau lòng, nhíu mày nói: “Quang Quang, vậy nàng nói cho ta biết, tuy nàng không nguyện ý gả cho ta, vậy cũng phải để ta được thống khoái.”
Hắn nói xong đau lòng vô cùng, Bùi Quang Quang lại không đành lòng, nắm chặt góc áo mếu máo nói: “Ta nói cũng vô dụng thôi, mẹ ta cũng đã nói chuyện với bà Vương rồi, hai người đều đã thương lượng tốt lắm, ta lại không có biện pháp gì!”
Tiền Khiêm Ích lặng đi một chút, lập tức phản ứng lại, hận không thể nhét nàng vào trong thân thể mình, nhưng rốt cuộc nhớ tới nơi này không phải nhà của mình, đành phải nâng mặt nàng nói: “Nói như vậy, nàng tình nguyện gả cho ta rồi?”
Bùi Quang Quang không nói gì, Tiền Khiêm Ích lại từ vẻ mặt của nàng nhìn ra nàng là ngầm thừa nhận. Hắn vô cùng vui sướng, nhịn không được hung hăng mút môi nàng một cái, nghĩ: tình yêu trong lòng, đường làm quan rộng mở, hiện giờ đều đã thu vào trong túi.
Bùi Quang Quang sờ sờ đôi môi đã bị hắn hôn đến tê dại, trong lòng thầm nghĩ: Lần tới không thể để cho huynh ấy hôn nữa, nếu như đem miệng của ta đều hôn xuống rồi thì phải làm thế nào……
___________________________________
(1) Thi nhân yêu nước Lục Du nổi tiếng thời Nam Tống kiên quyết chủ trương kháng Kim, bị tước mất chức quan. Lục Du trở về cố hương Sơn Âm (nay là Thiệu Hưng tỉnh Chiết Giang), chỉ ngồi đọc sách qua ngày.
Một ngày, Lục Du đi chơi xa, vượt qua con đường có non có nước, đi được hơn một canh giờ, nhà cửa ngày càng thưa thớt. Khi ông leo lên một sườn dốc phóng mắt nhìn, chỉ thấy trước mặt núi non trùng điệp, sông ngòi chằng chịt, tựa như không còn đường đi nữa. Nhưng Lục Du ham chơi nên không muốn quay đầu. Ông men theo sườn núi đi về phía trước, được mấy chục bước, rẽ qua góc núi, thì đột nhiên phát hiện ở trong một thung lũng gần đó có một thôn trang nhỏ. Nơi ấy hoa đỏ liễu xanh, cảnh sắc xinh tươi, hệt như cõi bồng lai trong truyền thuyết.
Trở về nhà, Lục Du có ấn tượng sâu sắc với chuyến tản bộ xa này, mới sáng tác bài thơ luật thất ngôn «Du Sơn Tây thôn», trong đó có hai câu: “Sơn trùng thủy phục nghi vô lộ, Liễu ám hoa minh hựu nhất thôn” (tạm dịch: Núi cùng nước tận ngờ hết lối, Bóng liễu hoa tươi một thôn làng). Ý tứ là: giữa cảnh núi non trùng điệp, sông ngòi chằng chịt, tưởng như không còn đường đi nữa, thì bỗng nhiên ở ngay trước mắt, phát hiện thấy trong bóng râm rặng liễu xanh mát và khóm hoa tươi đẹp rực rỡ sắc màu còn có một thôn làng. Đây là hai câu thơ tả cảnh trữ tình, hàm chứa triết lý phong phú, được mọi người yêu thích và truyền tụng hàng trăm ngàn năm qua.
遊山西村
莫笑農家臘酒渾，
豐年留客足雞豚。
山重水復疑無路，
柳暗花明又一村。
簫鼓追隨春社近，
衣冠簡樸古風存。
從今若許閑乘月，
拄杖無時夜叩門。
Du thôn Sơn Tây (Bản dịch của Nguyễn Bích Ngô)
Đừng tưởng nhà nông rượu chạp xoàng,
Được mùa đãi khách lợn gà sang.
Núi trùm khe bọc ngờ không lối,
Liễu rậm hoa thưa lại có làng.
Cúng tế uy nghi kèn trống rộn,
Thói lề chất phác áo khăn thường.
Từ nay ví gặp đêm trăng rỗi,
Chống gậy sang chơi gõ cửa vang.
Nguồn: Thơ Lục Du, NXB Văn học, 1971
(1) Bài Đăng khoa hậu – 登科後 của Mạnh Giao thời kỳ Trung Đường, thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt.
登科後
昔日齷齪不足誇，
今朝放蕩思無涯。
春風得意馬蹄疾，
一日看盡長安花。
Sau khi thi đỗ (Người dịch: Khương Hữu Dụng)
Eo hẹp ngày xưa khỏi kể ra,
Sớm nay thoả chí nức lòng ta.
Gió xuân thả sức cho phi ngựa,
Ngày trọn Trường An xem hết hoa.
Trong đó, 2 câu thơ “Xuân phong đắc ý mã đề tật, Nhất nhật khán tận Trường An hoa” ý chỉ khi con người có được những thành tựu hoặc thành công trong công việc hay cuộc sống thì sẽ có cảm giác đắc ý, vui vẻ.