Một hôm lúc Vương Nhị tới Phủ thành lấy hàng, Vương Đại ngồi trong quầy đực mặt nhìn người đi trên đường. Trong cửa tiệm vắng tanh, giờ này năm ngoái còn có mấy đội ca múa, đội cà kheo, có cả tổng hội gánh hát, nhà chùa đến mua vài món nhạc cụ giá rẻ theo mùa. Còn năm nay, cho đến giờ vẫn chưa bán được một món, chẳng lẽ cứ phải chạy ra ngoài đường lôi kéo khách vào hay sao?
Vương Đại vô cùng rầu rĩ mà chẳng biết nên làm thế nào, cẩn thận nhớ lại khi trước thấy cha hắn thường nói là bị tức ngực, hồi năm ngoái còn đột nhiên bị bất tỉnh bởi một cơn bạo bệnh. Nay ngõ tác kiểm tra thấy trên người không có vết thương nào, có lẽ thực sự vì xấu hổ xen lẫn giận dữ, nộ khí công tâm mà chết. Bây giờ làm ầm lên thế này sẽ khiến tiệm nhạc cụ của nhà họ Vương mất sạch thanh danh, một nhà già trẻ lớn bé sắp phải gặm đất mà sống rồi, phải làm thế nào bây giờ?
Đang lúc hắn đắm chìm trong suy tư, chợt có người vỗ lên quầy, cười ha hả hỏi:
- Vương Đại, gì mà ngây người ra thế? Đang tính bán đồ gì vào dịp Tết hả?
Vương Đại ngẩng đầu nhìn thì thấy một lão già quắc thước mặc thanh bào đang tươi cười đứng ở bên ngoài quầy. Hắn vội vàng đứng dậy bước ra nghênh tiếp, mặt cười tươi roi rói, giọng niềm nở:
- Ông chủ Ngô, sao ông rảnh rỗi mà ghé thăm thế? Mau vào đi. Người đâu, mau pha trà ngon đem ra đây.
Vị này tên là Ngô Kiệt, tuổi hơn năm mươi, là thương nhân vùng Xuyên Thiểm (Tứ Xuyên và Thiểm Tây-ND) đến khu vực lân cận kinh thành để buôn bán dược liệu, tiền tài vượt xa nhà họ Vương. Kê Minh là nơi tập trung phân phối luân chuyển dược liệu của lão, một năm thì đã có nửa năm lão ở lại nơi đây. Người làm ăn buôn bán ở vùng này phần đông đều biết đến ông chủ Ngô, kẻ có tiếng vung tay hào phóng.
Ngô Kiệt mỉm cười ngồi xuống ghế, chậm rãi trả lời:
- Nào có bận gì đâu, giờ sắp đến Tết rồi, ta đang bận bịu lo xong đống công việc để còn chuẩn bị về quê ăn Tết, tiện thể đi qua nhà hiền đệ nên ghé vào thăm một chút. Sao hôm nay đệ lại ngồi trông quầy thế? Để xem nào, vẫn chưa có chuẩn bị gì à, trước tiệm trông vắng vẻ quá nhỉ! Thế cha đệ đâu?
Khuôn mặt Vương Đại thoắt trở nên ảm đạm, gượng cười:
- Ôi! Ông chủ Ngô, không giấu gì ông... cha tiểu đệ vừa mới mất được mấy hôm.
Ngô Kiệt giật mình, la hoảng lên:
- Sao lại có thể như thế được? Lúc ta rời khỏi đây đi Thiểm Xuyên thu mua dược liệu, ông chủ Vương vẫn còn khỏe mạnh lắm mà, sao lại... Căn bệnh tức ngực khó thở năm ngoái lại tái phát à?
Vợ của Vương Đại cho nước vừa đun vào ấm trà rồi bước ra, khuôn mặt cũng rất buồn bã. Nhìn thấy ông chủ Ngô, bà ta bèn cố gượng cười chào hỏi, rót xong chén trà thì lại quay trở vào nhà sau.
Ngô Kiệt rút từ trong ống tay áo ra tẩu thuốc có miệng làm bằng ngọc bích, lôi từ trong đai lưng ra cái túi, vốc một nắm thuốc lá rồi dùng đồ châm lửa châm mồi. Lão ta khoan khoái rít vào một hơi, lim dim mắt nói:
- Ông chủ Vương đã tròn bảy mươi. Thường có câu: nhân sinh thất thập cổ lai hi, Ông chủ Vương cũng đã sống thọ đến lúc xuôi tay, xem như là hỷ tang vậy. Ta biết huynh đệ hai người vốn hiếu thuận. Lại đây, ngồi xuống đi, đừng có đau buồn, hãy kể cho ta nghe nào.
Vương Đại đem toàn bộ sự tình trước sau kể lại một lượt, dĩ nhiên trong lúc kể đã giấu nhẹm chuyện tìm thấy hạt trân châu ở trên người phụ thân ra. Kể xong, hắn cất giọng phẫn hận:
- Thù cha không đội trời chung. Ông chủ Ngô, ông đã từng vào Nam ra Bắc, hiểu rộng biết nhiều, ông nói xem, thù này nếu không báo, đệ còn không bị hàng xóm láng giềng chửi mắng ở sau lưng sao? Chỉ là giờ đây... khụ khụ, nhà họ Mã thế mạnh, đặt điều gây thị phi khắp nơi, cho nên mới... Ông cũng đã thấy đấy, thậm chí khách hàng cũng chẳng buồn ghé vào. Huyện tôn lão gia lại không có ở trong phủ, theo tiểu đệ thấy, hắn ngoài miệng nói thì dễ nghe, nhưng dường như cũng đều là quan lại bao che cho nhau, cố ý thiên vị cho nhà họ Mã thôi.
Ngô Kiệt nghe xong liền cười nhạt, bập một hơi thuốc, giọng khẳng định:
- Cái gì mà dường như? Chẳng phải điều đó rành rành trước mắt sao? Người ta rõ ràng đang giúp nhà họ Mã đấy.
Vương Đại nghe xong vừa giật mình vừa phẫn nộ, vỗ đùi đánh tét:
- Tiểu đệ đã nói rồi mà, hắn vừa bắt chúng ta đi tìm thầy lang, lại bắt đi tìm ông chủ tiệm thuốc. Lúc bọn đệ đi tìm huyện thái gia thì hắn lại không có ở đó, vậy... vậy... Hừ, là hắn bức đệ ôm luật triều Minh lên kinh nộp cáo trạng rồi.
Ngô lão bản rút tẩu ra, trợn mắt nhìn hắn:
- Hiền đệ còn tưởng giờ đang là năm Hồng Vũ (Niên hiệu vua Thái tổ, tức Chu Nguyên Chương, thời Minh ở Trung Quốc (1368-1398) - ND) à? Lên kinh kiện cáo? Vậy mà đệ cũng nghĩ ra được! Hoàng đế ngự trong Tử Cấm thành, kín cổng cao tường, trọng binh trùng trùng bảo hộ, đệ gặp được chắc? Mà cho dù gặp được rồi thì sao? Huyện thái gia không có nói người ta không xử vụ này. Việc xem trọng nhân mạng, cẩn thận xử án vốn đã không sai. Đến lúc đó nói không chừng hoàng thượng sẽ còn khen ngợi Mẫn đại nhân xử án cẩn thận, không xem mạng người như cỏ rác. Có khi hoàng thượng còn phán cho đệ tội phỉ báng mệnh quan triều đình, khi quân phạm thượng, có thể là đại tội xử chém toàn gia, họa diệt cửu tộc đó.
Vương Đại nghe thấy hậu quả đáng sợ như vậy, không khỏi kinh hãi đến dựng cả lông tóc, một hồi lâu mới lên tiếng:
- Ôi trời đất ơi, thật cảm tạ ông chủ Ngô đã nhắc nhở. Tiểu đệ kiến thức còn hạn hẹp, chưa trải qua hết sự đời, nếu hôm nay không có buổi trò chuyện với ông thì có thể đệ đã rước họa lớn về nhà. Vậy... bây giờ đệ nên làm thế nào đây?
Ông chủ Ngô khẽ cười, thong thả nhả ra một ngụm khói, ngước mắt nhìn làn khói lượn lờ bay lên rồi mới chậm rãi khuyên nhủ:
- Vương lão đệ à, lão ca cũng chẳng có nhiều kiến thức gì, chẳng qua vào Nam ra Bắc, mấy chuyện này nghe cũng đã nhiều, thấy cũng không ít. Thường có câu: dân không đấu với quan, lại có câu: dân tâm tự thiết, quan pháp như lô (lòng dân vững như sắt, quan pháp như lò lửa: ý nói pháp luật vô tình, có thể nung chảy cả sắt (dân tâm) - ND). Trong chuyện này đệ không có đầy đủ chứng cứ, cho dù có kiện lên đến điện Kim Loan cũng chưa chắc đã làm gì được người ta, ngược lại có khi còn hại cả nhà mình. Ta có mấy lời khuyên thế này, không biết đệ có chịu nghe hay không?
Vương Đại nghe xong vội vàng bê ấm trà lên, vừa rót thêm trà nóng, vừa khúm núm nói:
- Ông chủ Ngô, mời ông nói cho. Không giấu gì ông, mấy hôm nay trong lòng đệ thấp thỏm không yên, thật giống như đang cưỡi trên lưng cọp, lên xuống đều không xong. Lão nhân gia có chủ ý gì hay, xin hãy nể mặt cha già đã khuất mà vui lòng chỉ giáo cho.
Ông chủ Ngô cười ha hả, gõ nhẹ ống điếu vào chân ghế rồi cẩn thận đặt trên bàn. Lão chậm rãi đưa chén trà lên nhấp một ngụm, sau đó mới cất giọng thong thả:
- Chuyện này vốn không rõ ràng. Đệ mặc dù có nhân chứng chứng minh được là ông chủ Vương chết khi tên Mã Ngang đó tranh chấp với đệ, nhưng lại không có người làm chứng tên Mã Ngang đó đã động thủ với cha đệ. Vị Dương tú tài kia là người có công danh, lại có mặt ở đó từ đầu tới cuối, nếu ta là Huyện thái gia thì ta cũng không thể cứ vậy mà định tội người ta, cho nên ngươi chẳng thể trách Mẫn huyện lệnh được.
- Chuyện ngày hôm nay thành ra nông nỗi này... Vương lão đệ à, ta nói câu công bằng này ngươi đừng có trách! Vương lão bản tuổi đã gần bảy mươi, khuất đi âu cũng là chuyện phải tới. Ta biết đệ là đứa con có hiếu, chẳng phải muốn kéo con cái nhà người ta chết cùng. Nhưng nếu thật sự là oan uổng cho người ta, đệ làm vậy há chẳng phải sẽ tạo thêm một tội nghiệt cho cha đệ sao?
- Hơn nữa, hiền đệ dẫn cả nhà đến ở nơi này, liệu có thật sự muốn đắc tội với Mã dịch thừa không? Người ta mới đến nhậm chức, còn có thể làm đến mấy năm, đệ đấu lại người ta sao? Huống hồ nếu vụ án này cứ kéo dài mãi, tan cửa nát nhà tạm chưa nói đến, nó còn liên lụy khiến thi cốt lão phụ thân đệ không thể nhập thổ. Trời đông tháng chạp rét mướt như vầy lại bị xếp đống trong nhà xác, nói không chừng còn bị mổ bụng rút ruột, róc xương xét nghiệm. Cha đệ vất vả nuôi hai anh em đệ khôn lớn, để rồi chết cũng không toàn thây, đệ liệu nhẫn tâm sao?
Vương Đại nghe mà chảy cả nước mắt, nước mũi. Hắn sụt sùi khóc:
- Ông chủ Ngô, ông nói xem vậy giờ tiểu đệ nên làm sao cho phải?
Ngô Kiệt khẽ cười, trấn an hắn:
- Nếu như đệ thực sự có tấm lòng hiếu thuận, vậy cứ coi như là Vương lão gia mất đã được an hưởng tuổi trời, chết không tiếc nuối. Còn chuyện chiếm đoạt tiền tài người ta, cho dù là thật hay giả, nhà họ Mã cũng sẽ biết điều không cố truy cứu đâu.
- Có điều, tuy rằng cha đệ không phải bị người ta đánh chết, nhưng vì lúc mua bán nảy sinh tranh chấp, tuổi già sức yếu, lại sinh phẫn uất nên dẫn đến tử vong, nhà họ Mã cũng sẽ khó tránh khỏi có liên can. Nếu không phạt nặng bọn họ thì sẽ khó mà hoá giải nỗi tức giận của đệ, lại càng khó ăn nói trước mặt hàng xóm láng giềng. Theo ta thấy, không bằng kêu nhà họ Mã bồi thường cho đệ vài chục lượng bạc, tất thảy mọi chi phí khâm liệm cũng sẽ đều do bọn họ chi trả. Vụ kiện này xử lý như vậy, đệ thấy sao?
Vương Đại nghe xong cúi đầu không nói, trầm ngâm một lúc mới lắp bắp hỏi:
- Nếu... nếu xử lý như vậy, sẽ không khiến cho người khinh bỉ chê cười huynh đệ mưu cầu tiền tài, bất chấp đại thù của lão phụ thân sao? Những lời như vậy, bảo đệ làm... làm thế nào mà nói ra?
Ánh mắt ông chủ Ngô chợt sáng lên, định nói thêm câu nữa thì một người cưỡi lừa đi đến trước cửa. Gã ta nhảy xuống lưng lừa, buộc chặt cương lại rồi xầm mặt xông vào trong phòng. Vương Đại ngẩng đầu liếc nhìn thấy chính là huynh đệ Vương Nhị của mình, vội đứng dậy đón:
- Nhị đệ, đệ về rồi à, thế nào...?
Đoạn hắn liếc mắt nhìn ra ngoài, kinh ngạc hỏi:
- Không phải huynh bảo đệ đi thu mua một lô còi tre, sáo trúc, chiêng đồng, chũm choẹ à? Sao đệ lại về tay không thế?
Vương Nhị quay về phía ông chủ Ngô chắp tay cung kính chào:
- Ông chủ Ngô, chào ngài.
Sau đó gã ta bước tới ngồi phịch xuống cái ghế của ca ca, giọng đầy tức giận:
- Mua hàng gì chứ? Ông chủ Liễu muốn chúng ta giao dịch bằng tiền mặt, không cho nợ hàng.
Vương Đại ngạc nhiên hỏi:
- Sao lại thế chứ? Năm ngoái gia đình chúng ta làm ăn lần đầu với hắn mà hắn còn đồng ý bán chịu cho chúng ta. Đến giờ đã qua lại hơn một năm, chưa từng nợ hắn lạng bạc nào, sao đang tốt đẹp lại đòi giao dịch bằng tiền mặt?
Vương Nhị đáp:
- Còn không phải là vì lũ khốn họ Mã đó sao? Cũng chả biết là ai đã huyên thuyên...
Nói đến đó gã chợt nhớ ra ông chủ Ngô vẫn còn đang ở trong phòng, vội ngậm miệng lại.
Ngô Kiệt hớp một ngụm trà, thong thả đứng dậy nói:
- Mấy ngày hôm nay buôn bán bận rộn, lão phu cũng không thể ngồi lâu, giờ cũng phải trở về rồi. Nhị vị, năm sau chúng ta gặp lại nhé!
Lão chắp tay cười với Vương Đại, Vương Nhị, rồi từ tốn bước ra ngoài.
Vương Đại nghe xong lời của đệ đệ mình, ngẩn ra một lúc, thấy Ngô lão bản đã sắp khuất tầm mắt, hắn không khỏi bực tức dậm chân, vội vàng đuổi theo phía sau, gọi lớn:
- Ông chủ Ngô, xin chờ đã! Thật không còn biện pháp nào tốt hơn chủ ý của ông nữa. Chỉ có điều, cầu xin lão nhân gia giúp dàn xếp chuyện này, xin ông nhất định phải giúp cho!