XIN THÔNG BÁO HÔM NAY LÀ MỘT NGÀY NGHỈ KHÔNG CÓ TRONG KẾ HOẠCH. Jonas, bố mẹ cậu và Lily đều ngạc nhiên quay ra nhìn chiếc loa tường, nơi phát ra lời thông báo. Việc này rất hiếm khi xảy ra, và khi xảy ra thì thực sự là một món quà cho toàn thể cộng đồng. Người lớn không phải đi làm, trẻ con không phải đến trường, tập huấn hay làm giờ tình nguyện. Những Lao công thay thế sẽ tiếp nhận toàn bộ những công việc cần thiết: nuôi dưỡng, đưa đồ ăn và chăm sóc Người Già, họ sẽ được bù một ngày nghỉ khác; và cộng đồng được rảnh rỗi hoàn toàn.
Jonas reo mừng, và đặt cuốn bài tập về nhà xuống. Cậu sắp ra trường. Bây giờ trường học với cậu không quá quan trọng nữa; và chỉ ít lâu nữa thôi, việc học tập chính quy của cậu sẽ kết thúc. Nhưng dù sao những cô cậu Mười hai, dù đã bắt đầu quá trình tập huấn trưởng thành của mình, vẫn phải học thuộc những danh sách điều luật dài vô tận và luyện cho thành thục những công nghệ tiên tiến nhất.
Cậu chúc bố mẹ, em gái và Gabe một ngày hạnh phúc, và đạp xe xuống đường, đi tìm Asher. Cho tới giờ, cậu đã không uống thuốc được bốn tuần rồi. Những Rung động đã quay trở lại và cậu cảm thấy hơi tội lỗi và xấu hổ vì những giấc mơ dễ chịu hiện ra khi ngủ. Nhưng cậu biết mình không thể trở về cái thế giới vô cảm mà mình đã sống quá lâu kia nữa.
Và những cảm xúc mới mẻ, mạnh mẽ này không chỉ tồn tại trong giấc ngủ của cậu, mà vượt ra một phạm vi rộng hơn nhiều. Dù biết rằng việc dừng uống thuốc cũng là một phần lý do, nhưng cậu nghĩ các cảm xúc đó cũng tới từ những ký ức nữa. Giờ cậu đã có thể thấy tất cả các màu; và cũng có thể giữ chúng lại nữa; vậy nên cây cỏ, rừng rậm vẫn còn nguyên màu trong mắt cậu. Đôi má Gabriel vẫn ửng hồng, kể cả khi cậu bé ngủ. Và những quả táo thì bất kể lúc nào cũng đều có màu đỏ.
Giờ đây, qua những ký ức, cậu đã thấy được những đại dương, hồ trên núi và những dòng suối chảy róc rách qua rừng; và cậu nhìn con sông rộng quen thuộc bên đường đã khác đi. Cậu thấy tất cả ánh sáng, màu sắc, lịch sử mà nó chứa đựng và mang theo trong làn nước trôi lặng lẽ; và cậu biết rằng có một Nơi Khác từ đó nó xuất phát, và một Nơi Khác nó đang chảy đến.
Trong ngày nghỉ tình cờ và bất ngờ này, cậu thấy thật hạnh phúc, điều cậu luôn thấy trong những ngày nghỉ; nhưng là một niềm hạnh phúc sâu sắc hơn trước kia rất nhiều. Suy nghĩ về tính chính xác của ngôn từ – như cậu vẫn thường xuyên làm, Jonas nhận ra rằng giờ đây cậu đang trải nghiệm một độ sâu mới của cảm xúc. Vì một lẽ nào đó, chúng không hẳn giống những cảm xúc mà mọi tối, tại mọi nhà ở, mọi người dân đều đem phân tích trong những cuộc trao đổi vô tận.
“Con rất giận dữ vì có người phá luật của sân chơi,” một lần Lily đã nói như vậy, dứ dứ nắm đấm nhỏ xíu của mình để cho biết mình giận tới mức nào. Gia đình cô bé – bao gồm cả Jonas – đã thảo luận về những lý do khả dĩ đã khiến bạn kia phá luật, và sự cần thiết phải thông cảm và kiên nhẫn, cho tới khi Lily buông nắm đấm và nguôi giận.
Nhưng giờ thì Jonas đã nhận ra, lúc đó không phải Lily giận dữ. Tất cả những gì cô bé đã cảm thấy là sự sốt ruột và bực mình hời hợt. Cậu biết chắc điều đó vì giờ đây cậu đã hiểu thế nào là giận dữ. Bây giờ, trong những ký ức, cậu đã trải qua những điều bất công và tàn ác, và cậu đã phản ứng lại bằng cơn thịnh nộ trào lên mạnh đến nỗi cậu không nghĩ rằng mình có thể bình tĩnh thảo luận về nó trong bữa tối được.
“Hôm nay mẹ rất buồn,” cậu đã nghe Mẹ nói, và mọi người đã an ủi Mẹ.
Nhưng bây giờ Jonas đã trải nghiệm nỗi buồn thực sự. Cậu đã cảm nhận cả sự đau khổ. Cậu biết rằng chẳng có sự an ủi nhanh chóng nào cho những cảm xúc như vậy.
Chúng sâu sắc hơn và không cần thiết phải nói ra. Chúng được cảm nhận.
Hôm nay, Jonas cảm nhận được niềm hạnh phúc.
“Asher!” Cậu phát hiện ra xe đạp của bạn mình đang dựa vào một cái cây ở góc sân chơi. Gần đó, những chiếc xe khác bị quăng rải rác trên mặt đất. Vào ngày nghỉ, những luật thông thường về trật tự có thể coi nhẹ.
Cậu bóp phanh dừng lại và thả chiếc xe của mình xuống cạnh những chiếc khác. “Này, Ash!” Cậu hét lên và nhìn quanh quất. Trông như không có ai trong sân chơi cả. “Cậu ở đâu?”
“Chíuuuuu!” Tiếng một đứa trẻ cất lên từ sau một bụi cây gần đó. “Pằng! Pằng pằng!”
Một cô nữ Mười một tên Tanya lảo đảo bước ra từ nơi trú ẩn. Cô ôm lấy bụng một cách rất kịch và đi loạng choạng chân nam đá chân chiêu, vừa đi vừa rên rỉ. “Cậu giết tớ rồi!” Cô kêu lên, và ngã xuống nền đất, cười toe toét.
“Bòm!”
Jonas đứng ở rìa sân chơi, nhận ra tiếng Asher. Cậu thấy bạn mình đang nhắm một khẩu súng tưởng tượng trên tay và vọt từ sau một thân cây sang một thân cây khác. “Bòm! Jonas, cậu đang nằm trong tuyến mai phục của tớ! Coi chừng đấy!”
Jonas bước lùi lại. Cậu ra phía sau xe đạp của Asher và quỳ xuống để thoát khỏi tầm nhìn của cậu bạn. Đây là trò chơi cậu vẫn thường chơi với các bạn khác, một trò chơi có người tốt và kẻ xấu, một cách giết thời gian vô hại để giải phóng năng lượng thừa và chỉ kết thúc khi tất cả đã lăn ra trong những tư thế kỳ quặc trên mặt đất.
Trước đây cậu chưa từng nhận ra đó là trò chơi mô phỏng chiến tranh.
“Tấn công!” Tiếng hét vọng ra từ sau một nhà kho nhỏ, nơi cất đồ giải trí. Ba đứa trẻ lao tới, những vũ khí tưởng tượng của chúng đang ở vị trí khai hỏa.
Từ phía sân đối diện vọng ngược lại một tiếng hét khác. “Phản công!” Từ nơi ẩn nấp, một đám trẻ con – Jonas nhận ra Fiona trong đó – tràn ra, khom mình chạy và bắn ngang qua sân. Một vài đứa dừng lại, ôm lấy vai và ngực của mình với điệu bộ cường điệu giả vờ trúng đạn. Chúng đổ xuống đất và nằm cố nén cười.
Những cảm xúc lại dâng lên trong Jonas. Cậu thấy mình đang tiến vào trong sân.
“Cậu bị bắn trúng rồi, Jonas!” Asher hét lên sau thân cây. “Pằng! Lại trúng nữa rồi!”
Jonas đứng đơn độc giữa sân. Vài đứa trẻ ngẩng đầu lên và nhìn cậu vẻ băn khoăn. Đội quân đang tấn công bỗng chậm lại, đứng thẳng người lên để xem cậu đang làm gì.
Trong tâm trí Jonas lại hiện lên khuôn mặt cậu bé đã nằm chết trên chiến trường và cầu xin cậu cho uống nước. Đột nhiên cậu có cảm giác nghẹn ngào, như đang bị khó thở vậy.
Một đứa giơ khẩu súng trường tưởng tượng lên và cố gắng tiêu diệt cậu bằng một tiếng nổ. “Chíuuu!” Rồi tất cả im lặng, đứng đó lúng túng, và âm thanh duy nhất là tiếng thở hắt ra của Jonas. Cậu đang cố gắng không khóc.
Dần dần, khi không có gì xảy ra, không có gì thay đổi, đám trẻ lo lắng nhìn nhau và bỏ đi. Cậu nghe thấy tiếng chúng dựng thẳng xe và bắt đầu đi xuống con đường rời khỏi sân chơi.
Chỉ còn lại Asher và Fiona.
“Sao vậy, Jonas? Đây chỉ là một trò chơi thôi mà,” Fiona
“Cậu đã phá hỏng cả rồi,” Asher nói với giọng bực tức.
“Đừng chơi nó nữa,” Jonas năn nỉ.
“Tớ mới là người đang được tập huấn làm Trợ lý Giám đốc Giải trí,” Asher nói một cách tức tối. “Trò chơi không phải lĩnh vực chuyên biệt của cậu.”
“Chuyên môn,” Jonas tự động sửa lại.
“Gì cũng được, Cậu không thể chỉ bảo chúng tớ phải chơi cái gì, kể cả khi cậu đang chuẩn bị trở thành Người Tiếp nhận mới.” Asher thận trọng nhìn cậu. “Tớ xin lỗi vì đã không tỏ rõ sự kính trọng xứng đáng với cậu,” cậu ta lầm bầm.
“Asher,” Jonas nói. Cậu cố gắng nói thật cẩn thận, và ân cần, để diễn tả chính xác những gì cậu muốn. “Cậu không thể biết được điều này. Bản thân tớ cũng không biết cho tới mãi gần đây. Nhưng đây là một trò chơi tàn ác. Trong quá khứ đã có…”
“Tớ đã nói là tớ xin lỗi, Jonas.”
Jonas thở dài. Vô ích thôi. Đương nhiên là Asher không thể hiểu được. “Tớ chấp nhận lời xin lỗi của cậu, Asher,” cậu chán nản đáp lại.
“Cậu có muốn đạp xe dọc bờ sông không, Jonas?” Fiona hỏi, lo lắng cắn môi.
Jonas nhìn cô bạn. Trông cô thật đáng yêu. Trong một thoáng cậu đã nghĩ rằng mình không ng muốn gì hơn là được bình yên đạp xe dọc bờ sông, cười nói với cô bạn gái dịu dàng của mình. Nhưng cậu biết rằng giờ đây cậu đã bị tước đoạt những thời khắc đó. Cậu lắc đầu. Một lúc sau, hai người bạn của cậu quay đi và bước về phía xe đạp của mình. Cậu đứng nhìn họ đạp xe đi.
Jonas lê bước tới chiếc ghế dài cạnh Nhà kho và ngồi xuống, lòng tràn ngập cảm giác mất mát. Tuổi thơ của cậu, bạn bè của cậu, cảm giác an toàn vô tư lự – tất cả những thứ đó dường như đang dần trôi xa. Với những cảm xúc mới mẻ, mạnh mẽ của mình, lòng cậu tràn ngập nỗi buồn trước cảnh những người khác cười cợt, hò hét, chơi đùa giả chiến tranh. Nhưng cậu biết rằng không có những ký ức đó, họ không thể hiểu tại sao. Cậu cảm thấy yêu thương Asher và Fiona đến nhường ấy, nhưng họ lại không cảm nhận được điều tương tự, vì không có những ký ức. Và cậu cũng không thể truyền chúng cho họ. Jonas biết chắc rằng mình chẳng thay đổi được gì.
Trở về căn nhà của họ, tối đó, Lily vui vẻ huyên thuyên về ngày nghỉ tuyệt vời của cô bé, chơi đùa với bạn bè, ăn trưa ngoài trời, và (cô bé thú nhận) lên thử đi xe của Bố.
“Con nóng lòng đợi tới lúc được nhận xe của riêng mình vào tháng tới. Xe của bố thì quá to so với con. Con đã bị ngã,” cô bé nói hồn nhiên như không. “May là lúc đó Gabe không ngồi ghế trẻ em!”
“Rất may đấy,” Mẹ cười tán đồng, nhăn mặt khi hình dung chuyện đó. Gabriel vẫy tay khi nghe nhắc tới mình. Chỉ mới tuần trước, cậu bé đã bắt đầu tập đi. Những bước đi đầu tiên của một bé mới luôn là dịp để Trung tâm Nuôi trẻ ăn mừng. Bố nói, nhưng cũng là lúc bắt đầu sử dụng thước kỷ luật. Bây giờ, hàng tối Bố đều mang theo về nhà thứ công cụ thon dài đó, phòng trường hợp Gabriel cư xử không ngoan.
Nhưng bé Gabriel rất vui vẻ và dễ tính. Giờ bé đang bước chập chững ngang phòng, vừa đi vừa cười. “Gây!” Bé bập bẹ nói. “Gây!” Đó là cách bé phát âm tên của mình.
Jonas tỏ ra tươi tỉnh. Sau một khởi đầu đẹp đến vậy, ngày hôm đó đã diễn ra đáng thất vọng biết bao. Nhưng cậu gạt những suy nghĩ chán nản sang một bên và nghĩ đến chuyện bắt đầu dạy Lily đi xe để cô bé có thể hãnh diện phóng đi sau Lễ Chín đã tới gần. Thật khó mà tin được là lại sắp đến tháng Mười hai, khó tin rằng đã gần một năm trôi qua kể từ khi cậu lên Mười hai rồi.
Cậu mỉm cười khi quan sát bé mới thận trọng đặt một bàn chân nhỏ xíu lên trước chân còn lại, sung sướng cười trước từng bước đi thử của mình.
“Tối nay bố muốn đi ngủ sớm,” Bố nói. “Mai sẽ là một ngày bận rộn với bố. Cặp sinh đôi sẽ ra đời vào ngày mai, và những kết quả kiểm tra cho thấy chúng giống hệt nhau.”
“Một ở đây, một đi Nơi Khác,” Lily ngâm nga. “Một ở đây, một đi Nơi…”
“Bố có phải đích thân đưa nó tới Nơi Khác không?” Jonas hỏi.
“Không, bố chỉ phải lựa chọn thôi. Bố sẽ cân chúng, giao đứa to hơn cho một Người Nuôi trẻ đang đứng chờ bên cạnh, sau đó bố sẽ lo cho đứa nhỏ hơn được tắm rửa sạch sẽ và thoải mái. Rồi bố sẽ cử hành một Lễ Phóng thích nho nhỏ và…” Ông liếc nhìn xuống và cười với Gabriel. “Rồi bố sẽ vẫy chào bái bai,” Bố nói với giọng nựng nịu dành riêng cho bé mới. Ông vẫy tay với điệu bộ quen thuộc.
Gabriel khúc khích cười và vẫy chào đáp lại ông.
“Vậy sẽ có người đến đón đứa nhỏ hơn phải không? Một người từ Nơi Khác?”
“Đúng đó, Jonas-mèo nhác.”
Jonas lúng túng đảo mắt vì bố đã gọi cậu bằng cái tên nựng ngốc nghếch.
Lily đang chìm trong suy tưởng. “Nếu người ta đặt cho đứa trẻ song sinh nhỏ hơn một cái tên ở Nơi Khác thì sao nhỉ, một cái tên như, xem nào, như Jonathan chẳng hạn? Và ở đây, trong cộng đồng của chúng ta, vào Lễ Đặt tên, đứa bé mà chúng ta giữ lại cũng được đặt tên là Jonathan, vậy là sẽ có hai đứa trẻ cùng tên, và trông chúng giống hệt nhau, và rồi một ngày, có thể là khi chúng lên Sáu, một nhóm Sáu tuổi sẽ đi xe buýt tới thăm một cộng đồng khác, và ở đó, trong một nhóm Sáu tuổi khác, sẽ có một Jonathan giống hệt cậu Jonathan kia, và rồi có thể người ta sẽ nhầm lẫn và đưa nhầm Jonathan kia về nhà, và có thể bố mẹ cậu ta không phát hiện ra, và rồi…”
Cô bé dừng lại lấy hơi.
“Lily,” Mẹ nói, “Mẹ có một ý kiến rất hay. Có thể khi lên Mười hai, người ta sẽ trao cho con Nhiệm vụ là Người Kể Chuyện! Mẹ nghĩ cộng đồng của chúng ta đã thiếu một Người Kể Chuyện quá lâu rồi. Nhưng nếu mẹ ở trong Hội đồng, nhất định mẹ sẽ chọn con làm công việc đó!”
Lily cười toe. “Con có ý hay hơn để kể thêm một câu chuyện nữa,” cô bé tuyên bố. “Biết đâu thực ra tất cả chúng ta đều là song sinh mà không biết điều đó, và như vậy, ở Nơi Khác sẽ có một Lily khác, một Jonas khác, một Bố khác, một Asher khác, một Trưởng lão khác, một…”
“Lily,” Bố rên rỉ. “Đến giờ đi ngủ rồi.”