-Mày tên gì?
Tôi đang còn ngồi ngấu nghiến nắm cơm trong miệng thì 1 người từ sau bước tới hỏi, nuốt cho trôi tôi mới ngẩn lên trả lời:
-Tên Minh? Còn anh?
-Quang. Tao 92
-Uh, tao cũng 92.
-Mày mới đến hả?
-Ừ! Vừa nói tôi vừa ăn nốt miếng cơm nữa cho xong.
-Mày vào đội này thì khổ rồi con ạ?
-Là sao? Tôi tròn mắt hỏi nó.
-Tụi tao đang bị đào hào với đắp lô cốt, các đội kia thì chỉ đi đào sắn và  làm hàng rào thôi.
Hắn vừa nói vừa đưa bàn tay đầy bùn đất lên cổ gãi rột rột. Ăn xong tôi mới có thời gian nhìn rõ hắn, 1 thằng gầy ốm, tóc dài, nếu nhìn sơ qua có vẻ giống Châu Tinh Trì.
-Ờ, mà tao chỉ bị theo dõi gì đấy ít bữa thôi.
-Uh thì thằng nào ở đây mà chẳng bị theo dõi, ngu ạ! Hắn cười mỉa mai.
Tôi cũng không phải là chậm hiểu, có vẻ những người ở đây đều thuộc dạng mạt hạng, tầng lớp dưới đáy của xã hội bị đẩy đi lao động và xây dựng trại. Còn bên trong kia là 1 thế giới khác, xã hội mà. Thời thế nào cũng vậy thôi, cai trị và bị trị.
Thằng Quang hỏi thăm tôi ít câu nữa rồi giới thiệu với cả đội, tôi chẳng thiết tha gì mấy vì sẽ phắng khỏi đây sớm thôi trong khi họ thì mừng ra mặt vì có thêm nhân lực để cán đáng công việc. Chắc Quang nó là đội trưởng nên “lệnh” mọi người nghỉ sớm rồi chuẩn bị trở lại đi làm, đến 1h hơn tôi được phát cho cái cuốc rồi cùng cả đội bị “lùa” đi.
Ở đây cả thảy có 7-8 đội, được quản lý bởi 1 đơn bị gọi là ban dân quân tự quản và trật tự viên, bổ sung cho họ là mấy tay bộ đội. Không khí cũng không có gì ngột ngạt mấy, không có chuyện đánh chửi hay “bố đời” nhưng cũng rõ ràng là chẳng ai thích công việc lao động này. Chúng tôi đi ra cổng chính rồi đi thêm non nửa cây số thì tới 1 bãi đất đồi rộng. Trên đồi họ trồng sắn, đậu, bắp (ngô) và các loại cây ngắn ngày, ở dưới này thì có vài dãy hàng rào bằng cây gỗ đang dang dở.
Tới nơi mấy tay bộ đội thì leo lên đồi hoặc đứng vòng ngoài canh gác, các đội nhận việc từ tay tự quản rồi chia nhau. Phần của đội tôi là đào hào rồi lấy đất bỏ vào trong bao đắp lên làm lô cốt, tôi đang tự hỏi chống rabs thì cũng đâu cần phải làm lô cốt.
-Ê! Làm lô cốt chi mầy? Tôi vừa cuốc đất vừa hỏi thằng Quang.
-Tao biết đâu! nghe bảo dạo này có phỉ về cướp hoa màu.
-Ờ. Tôi gật gù rồi lại cặm cụi cuốc đất cho nó xúc đổ vào bọc.
Có lẽ phỉ cũng giống như mấy nhóm thợ săn ở trong thành phố, họ thích tự do bay nhảy thậm chí là cướp bóc nên cần phải bảo vệ. Khi sáng bên U.N cẩn trọng với chúng tôi như thế quả thật cũng không thừa.
Chúng tôi cứ đào rồi đắp, tay “tự quản” thỉnh thoảng đem bản vẽ lại đo đo chỉ chỉ cho thằng Quang, nó nghe xong rồi lại truyền đạt lại cho chúng tôi. Cứ mỗi lần như thế thì chỉ cần hắn vừa đi khuất cả đội lại hùa vào chửi ỏm tỏi vì nào là hào chưa sâu, đắp chưa cao, cánh cung chưa đủ độ hay kè bị lỡ.
Đợi tới lúc nghỉ uống nước tôi xáp lại chỗ thằng Quang hỏi nhỏ:
-Ê, có cách nào đi khỏi đây không mày?
-Gì? đi đâu?
-Ờ thì tao muốn đi Ban Mê, tìm Ba Mẹ.
-Ừ thì mày đi đi. Có ai làm gì đâu?
-Là sao, tao đi họ bắn sao. tôi nhíu mày
-Chả bắn! mày làm như ở tù ấy.
Hắn bỏ lửng câu chuyện ở đó xong cười cười  đứng dậy làm việc.
Qủa thật sau mấy ngày lang thang trong rừng mà giờ lại phải cuốc đất với tôi quả thật là 1 cực hình, đất đỏ cứng ngắt, những nhát cuốc gõ vào cứ như gãi nghẻ, càng cuốc tay càng mỏi còn lòng bàn tay thì phồng rộp cả lên. Lâu lâu tôi thả cuốc đứng nghỉ 1 chút thì liền bị hối đứng dậy, ở đây họ làm việc như 1 dây chuyền, nếu có 1 người nghỉ thì cả đội sẽ bị gián đoạn, người cuốc, người xúc, người vác người đắp.
Hôm đó chúng tôi làm việc tới khi gần tắt nắng, họ lại lùa chúng tôi về, điểm danh, tắm rửa, ăn cơm rồi ai nấy lại chui vào lán riêng tôi thì mò lại chỗ trực ban xin gặp thằng Quân hay ông Toàn để tìm cách đi khỏi đây, không thì cũng phải liên lạc với 2 thằng kia bằng được.
Lắc đầu và lắc đầu, họ chẳng buồn nhấc đít lên mà nhìn lấy mặt tôi 1 cái, họ bảo tôi đang bị “theo dõi” chẳng đi đâu được còn liên lạc thì cứ “từ từ” phải “từ từ”, thế là tôi thất thểu đi về lán, thằng Quang đang ngồi trước lán, nó quấn lá gì đó rồi hút, khói khét lẹt.
-Bồ Đà hả?
-Không, thuốc lá….mày lên trên đấy làm gì?
-Thì tao nói với mày rồi đó, tao đi, mà chả cho.
Nó thở phì 1 cái, khói thuốc bay  khắp nơi rồi quay qua tôi chậm rãi.
-Mày không hiểu chuyện rồi, mày thấy bọn ăn thịt người ngoài kia chưa? Mày thấy cái cảnh người ta giết nhau chưa?
(Tất nhiên là tôi thấy, tôi biết nhưng cứ im lặng để nó nói)
-Chẳng ai muốn ra ngoài đó cả, kể cả có gia đình hay vợ con gì. “Xong” hết rồi, chúng tao ở đây là tự nguyện, chẳng ai bắt phải cày cuốc gì cả, chúng tao thích đi lúc nào thì đi nhưng chẳng ai đi. Ở đây được bảo vệ, chỉ việc đi trồng cây cuốc đất, tối về tắm rửa ăn cơm thế là xong. Mày ra đó cơm không có mà ăn, ngủ không dám ngủ đến đi ỉa cũng phải rặn cho nhanh thì ở đây có làm gấp 10 như thế đi chăng nữa tao cũng vẫn ở, mày hiểu không!
-Tao hiểu, nhưng mày mới không hiểu…
-Xùy!!! mày đéo hiểu thì có. Nó nhăn mặt rồi búng điếu thuốc ra xa toan đứng dậy.
-Ê! ê, tao bảo. Tôi nắm tay nó lôi xuống.
-Mày ở đây lâu rồi, chỉ cách cho tao đi đi, chuyện gấp lắm mày không hiểu được đâu.Không tìm được gia đình thì về lại đây chứ lo gì.
-Về cái đéo! chẳng có ai đi mà về được cả, họ cũng cấm chẳng cho về. Mày hiểu không, đi ra khỏi đây là khỏi về, mà mày đi bằng gì? bằng mồm ah? không xe cộ mày đi bằng gì? Mày nghĩ họ quản cả vài ngàn người ở đây bằng cách nào? ai thích đi là đi thì có mà loạn.
-Tức là đi thì không được về nữa chứ gì
-Ừa!
-Cũng được! Tôi đáp tính bơ.
Câu chuyện còn kéo dài 1 hồi nữa, tóm lại là họ, những người quản lý thắt chặt nguồn nhu yếu phẩm lẫn phương tiện và “nhồi sọ” những người ở đây bằng đủ thứ rab và thổ phỉ cốt để cho họ yên phận. Không phương tiện thông tin, không đài báo, 4 bề là 4 bức tường thì quả thật họ là những người tù “hạnh phúc”
Kết thúc câu chuyện cũng đơn giản, muốn đi cũng đơn giản, Quang nó bảo nếu tôi mà có “chút đỉnh” dí vào họng mấy thằng tự quản là xong.
Không nói tôi cũng hiểu chút đỉnh ở đây là 273 cục đang nằm dưới sàn xe thiết giáp, tôi đang bị quản thúc thế này chỉ còn trông chờ vào thằng Hoàng và Vinh.
Chúng tôi chui vào trong thì anh em đã lên giường hết cả, họ ngáy o o và ngủ như chết, đám lửa giữa lán vẫn bập bùng.
Ngày thứ 2
Sáng ra tôi lại phải đi lao động nhưng tranh thủ lúc về ăn cơm trưa tôi có gặp thằng Quân, tôi nhờ nó  liên lạc với 2 thằng kia nhưng sau 1 hồi “giáo huấn” đủ thứ nguyên tắc  thì không là không, Tôi xoay sang hỏi nó bao giờ tôi mới xong đợt theo dõi thì nó bảo hỏi tụi Quân Y mà tụi Quân Y thì đời nào lại xuống kiểm tra vì đến tên tôi chúng nó còn không biết. Thế là xong 1 kiếp người, chỉ vì 1 vêt chó cắn mà tôi bị giam lỏng ở đây và làm lụng như trâu.
Lại ra bãi đất làm việc, lúc về tôi lại gặp thằng Quân trực ban, lần này thì tôi nóng máu với nó nên cuộc đối thoại kết thúc bằng mấy cây dùi cui của trật tự viên. Tôi ôm đầu u về ngồi 1 xó tức tưởi không thèm ăn cơm, thằng Quang lấy cơm giùm, nó thả cái bát xuống cái choang rồi an ủi:
-Mày ăn đi rồi tao tính cho.
Ừ thì cũng đói, tôi ăn rồi đi tắm với nó. Nước trong thùng phuy tanh tanh, tôi dột nhanh cho khỏi lạnh trong khi nó tỉ mẩn kỳ cọ coi bộ sạch sẽ lắm. Sạch làm gì cho lắm, mai lại ra lăn lội đầy bùn đất, đến cái áo rách vai của nó còn chẳng có gì vá  mà sạch với đẹp làm gì? Tắm xong 2 thằng lại ra trước lán, nó lại hút thuốc còn tôi lại ngồi ho lấy ho để.
-Mày ngu lắm con ạ. Bức quá thì nhờ tao chứ sao lại gây lộn.
-Bố mấy thằng khốn nạn, quan liêu bỏ mẹ. Tôi chửi.
-Giờ mày muốn đi thì mai ra bãi tao chỉ đường cho mà trốn, nhưng đường đó chỉ có đường chết thôi con ạ.
-Mày giúp tao liên lạc cho 2 thằng cu em, tao nói chúng nó 1 tiếng đã, ai chứ tao 1 mình 1 cuốc là sống được rồi.
-Em nào? tên gì? ở bên kia ah?
-Ừ!
Tôi kể lể cho nó câu chuyện, sau 1 hồi suy ngẫm nó vẫn cản tôi trong khi tôi vẫn quyết đi cho bằng được. Kế hoạch cũng đơn giản thôi, sáng mai tôi xin bình nước chè của đội rồi đợi thời cơ là phắng, việc của nó là báo cho 2 thằng kia biết 1 tiếng. Nó nói việc liên lạc không khó là mấy và chứng minh cho tôi thấy ngay tại chổ.
Nó vào lán, lấy mấy lá thuốc cẩn thận vo cho thật đẹp rồi lỉnh ra chỗ tháp ra hiệu cho thằng lính, thằng lính liền thả thang dây trèo xuống, 2 người trao đổi xì xấm gì đó thật nhanh rồi ai lại về chỗ nấy.
Nó nháy mắt cho tôi báo là đã xong, nó bảo có “Chút đỉnh” thì không gì là không thể.
-Nếu tao có vàng thì mày kiếm xe giúp tao được không?
Nó nghe vậy ngoác mồm ngạc nhiên hỏi
-Vàng! Mày có vàng hả? đâu đâu?
-Không, tao không để ở đây.
-Được! được! không kiếm xe được nhưng tao kiếm xăng được, xe ngoài kia có mà đầy.
Vậy thì kế hoạch phải thay đổi chút ít, tôi sẽ nhờ 2 thằng kia lấy vàng đổi xăng và kiếm xe đi, chậm ít ngày cũng được chứ đi bộ cũng ngốn chừng đó thời gian.
Đêm đang ngủ thì thằng Quang lôi tôi dậy, nó rón rén dẫn tôi ra chỗ tường gạch. Thằng lính canh mới nãy nháy đèn pin 2 cái báo tín hiệu ok. Thằng Quang bảo tôi nằm xuống, nó mò mẫm ở chân tường 1 hồi rồi gỡ 2 viên gạch ra.
-Ai  lô! thằng Quang hỏi
-Chó Minh đấy hả. Giọng thằng Hà Nam
-Thằng Chó Hoàng! tôi chửi lại.
-Sao chưa qua bên này?
-Qua cái đéo! Đéo cho qua, anh có chuyện nhờ mày. Nói tới đây tôi ra hiệu cho thằng Quang ra chỗ khác mới tiếp tục.
-Gì?
-Em biết xe thiết giáp để chỗ nào rồi không?
-Ở bãi xe, mà làm sao?
-Vào được không?
-Vào cái búa, vào được đã lấy rồi. mà sao?
– Mày phải làm sao lấy cho anh được ít vàng, xong anh mới sang đó rồi kiếm xe ra mà đi được,  bằng không thì chêt dí ở đây mất.
-Ừ! để em xem.
-Mà thằng Vinh đâu? Chúng mày bên đó có ok không?
-Có! sướng!
-Ừ mà lẹ giùm anh nhé.
-Vâng! thôi nhá.
Vừa dứt lời cũng là lúc thằng lính trên tháp canh rọi đèn pin xuống, lấp nhanh cục gạch 2 thằng lại mò về lán.
Ngày thứ 3.
Sáng nay kẻng báo động sớm, tôi ngáp dài ngáp ngắn mò dậy. Mọi người cơm nước xong lấy dụng cụ chuẩn bị đi làm thì đám trật tự và tự quản lùa sang khu bên kia nghe đâu là chào cờ đầu tuần. Chúng tôi xếp hàng ngay ngắn đi theo, thằng nào thấy nấy sửa sang lại quần áo để sang khu “Cao cấp” dù áo thằng nào cũng đã đổ màu cháo lòng và lủng lỗ chổ như ăn mày, kể cả tôi.
Chúng tôi được xếp ngay ngắn vào 1 bên, người người dân bên kia đã xếp hàng đợi sẵn. Cả quân và cả dân, rất đông, tôi cũng chẳng biết chính xác nhưng ít cũng hai ngàn người, họ sạch sẽ tinh tươm ai ai cũng hớn hở cười đùa, tôi cố tìm 2 thằng kia mà không thấy. Trên hàng nghế lãnh đạo mấy vị tướng lãnh chiễm chệ, có cả lão Toàn, thằng Quân và các anh tự quản.
Sau khi chào cờ là tới tiết mục báo cáo thi đua, thành tích, nhắc nhở như 1 cuộc họp của đoàn thể chính trị, trời ạ. Tôi tưởng tới nước này là phải xong rồi chứ, chán không tả được. Ông chỉ huy trước phát biểu dài lằng nhằng xong thì bàn giao cho bọn tự quản, lúc này cả sân nhoi nhoi lên, thằng Quang thì thầm:
-Coi nhé! màn này hay đây.
Họ áp giải ra giữa sân 2 người bắt quỳ xuống rồi đọc cáo trạng, 2 người này trước kia giết người cướp xe, tới trại ít lâu thì bị nhận diện và tố cáo. Tới phần tuyên án mới đáng sợ, cả 2 bị án nhục hình, khắc dấu và đuổi đi. Cả mấy ngàn người nhao lên nhưng đa phần là chửi bới.
Họ thi hành án tại chỗ, phạm nhân bị giữ chặt, khắc dấu X lên mặt rồi bị trói vào cột, cả trăm người bắt đầu xếp hàng, mỗi người được phép đánh 1 cái thường là tát vào mặt, có người đánh người không,  sau đó họ đuối thẳng mặc cho có van nài như thế nào đi chăng nữa. Và với  những người ở đây thì bị đuổi ra ngoài cũng chính là án tử hình, tôi chép miệng, đuổi thì đuổi chứ cái vụ nhục hình thì hơi ghê.
Xong hết chúng tôi lại xếp hàng đi lao động, tầng lớp cấp thấp chúng tôi chẳng ai dám ngẩn lên nhìn đám người bên kia 1 cái và họ cũng chẳng nhìn chúng tôi và có đi chăng thì cũng là những cái nhìn dè bỉu và khinh bỉ.
Khi ra khỏi khu đó tôi có đi ngang qua 1 đội trật tự, thằng chỉ huy cao cao ốm ốm, cổ có xăm 2 con bò cạp. Tôi ớn lạnh cuối đầu xuống, lẩn sau lưng thằng Quang mà chuồn thẳng.
Phiêu bạt tứ xứ, thăng trầm nếm đủ ấy vậy mà trong giây phút chạm tráng lại hắn tôi lại mất bình tĩnh, sống lưng ớn lạnh, hắn vẫn thế, ốm như thằng nghiện và 2 con bò cạp xấu xí vẫn chiễm chệ trên cổ hắn.
Tôi cúi đầu lẫn vào trong đoàn đi ra không nhìn hắn thêm lần nào nữa, chúng tôi lại ra bãi đất lại đào và đắp. Đầu tôi cứ mãi suy nghĩ về hắn, đêm hôm đó tôi đã cứu hắn và Háo, để 2 đứa nó đi và tôi chưa từng hối hận về điều đó cho tới khi thấy thằng Háo rách nát nằm phủ phục dưới đất (phần 7). Tùy không phải là hạng thảo khấu ác ôn nhưng chỉ tiếp xúc với hắn vài ngày trong cái hoàn cảnh như thế thì tôi biết gì về hắn cơ chứ? và tôi càng không biết khi gặp lại tôi hắn sẽ làm gì. Sau đêm hôm đó hắn chắc chắn biết tôi là người phá trại của hắn và giết 5 tên đồng bọn, chưa kể hắn sẽ trách toi việc làm cho thằng Háo bị cắn chết khi tháo chạy tới đây. Có lẽ tránh mặt hắn và trốn khỏi đây càng sớm càng tốt là cách tốt nhất.
-Lẹ cái thằng kia!
Giọng lão xúc đất hét vào mặt tôi
-Dạ, e mỏi quá.
….
Lại cặm cụi đào đất, những người ở đây họ làm việc như những cái máy, đúng giờ ăn, đúng giờ nghỉ cần mẫn như kiến. Tôi cứ tưởng khi cái xã hội này sụp đổ con người ta sẽ được tự do khi không phải bị ràng buộc bởi bất cứ 1 luật lệ nào, ấy vậy mà không, họ vẫn phải cực  khổ lao động để đổi lấy miếng cơm, chỗ ngủ và hạnh phúc trong 4 bức tường ngột ngạt. Có lẽ tôi cũng sẽ chấp nhận cuộc sống như thế này nếu như cuộc đời của tôi không còn mục đích.
Tới trưa thằng Quang đã có tin tốt lành cho tôi, nó bảo bọn trinh sát của Khu An Toàn (KAT) bảo có khá nhiều xe hơi ở cách đây không xa, vấn đề chỉ là lương thực và xăng mà thôi.  Lương thực không khó, nó sẽ xin anh em mỗi người 1 nắm cơm và hái quả ngoài bãi đất nhưng xăng thì chỉ có bọn quân nhu mới có và chúng nó chỉ nhận vàng. 1 chiếc xe 7 chỗ đi 100km hết 7 lít xăng, để đảm bảo đi tới nơi và dư 1 chút nữa tôi cần ít nhất 1 can 20 lít.
-Tao cần 20 lít.
-Gì? 20 lít luôn ah? Mày uống trừ cơm hả? Thằng Quang ngạc nhiên hỏi tôi
-Ừ, đường xá như thế này tao đi xe máy chẳng biết có tới được hay không? Mày hỏi tụi nó bao nhiêu để tao tính.
-Nó bảo tao 10 lít thì 5 chỉ, nhưng mà tới 20 lít chắc phải 1 lượng rưỡi.
Tưởng bao nhiêu, tôi sẽ trả hẳn 2 lượng và cho thằng Quang 2 lượng nhưng vẫn đề là phải lấy được vàng trước. Tối nay  tôi sẽ hành động ngay vì sự có mặt của thằng Tùy nên ở đây nên thêm ngày nào nguy hiểm ngày nấy, biết đâu hắn sẽ bắt tôi đền tội cho 5 mạng anh em của hắn, tôi thì không sao nhưng còn  Hoàng và Vinh, tôi không thể đặt chúng nó vào tình thế nguy hiểm.
Bàn bạc xong xuôi 2 thằng dắt díu nhau cầm tô lên xin cơm, nó cố nháy với mọi người trong láng phần cho tôi 1 ít nhưng tôi cản lại, thứ nhất là tôi không muốn xin mọi người như thế vì ai cũng lao động nặng, chỉ vì mình tôi mà nhịn đói là không nên. Thứ 2 tôi muốn mọi chuyện phải kín kẽ, trốn đi như lời thằng Quang là không khó nhưng ở đây đột nhập vào bãi xe rồi mua lậu xăng chắc chắn không phải chuyện nhỏ.
-Hôm nay không ăn cơm ah anh hai? Thằng Quang hỏi.
-Cơm đâu nữa mà ăn, chúng mày trồng trọt thế đ** nào mà còn mỗi bắp. Thằng anh nuôi chửi xối xả vào mặt thằng Quang rồi múc đống súp bắp trộn sắn loãng loãng đổ vào tô cho nó.
-Có chuyện gì? 1 giọng nói the thé nhưng lạnh lùng vang lên.