Giang Trì Cảnh vừa dứt lời, tên phạm nhân lừa đảo đang ngồi gần nhất vội nịnh nọt "chào cán bộ, chào cán bộ" nghe như thân quen lắm vậy.
Một vài phạm nhân thích lấy lòng cán bộ trong tù, điển hình như tên lừa đảo trước mặt anh đây.
Bản thân Giang Trì Cảnh cũng không ý kiến gì về hành vi này của họ. Thi thoảng anh cũng du di giúp đỡ cho vài phạm nhân, nhưng điều đó không phụ thuộc vào việc đối phương có lấy lòng anh hay không, mà phụ thuộc vào quan niệm nhìn nhận về cái thiện và ác của riêng anh.
"Mở quyển nội quy trước mặt các anh ra."
Giang Trì Cảnh lùi xuống đứng bên cạnh tấm bảng trắng đằng sau. Anh dùng bút dạ viết lên bảng bốn chữ "tuân thủ nội quy". Khác với vẻ ngoài thanh tú, chữ viết của Giang Trì Cảnh rắn rỏi và trông rất có lực. Ngòi bút tựa như lưỡi đao khiến bốn con chữ trên bảng như mang tính áp bức hơn. Nhưng chỉ có Giang Trì Cảnh mới biết, anh phải vất vả thế nào mới có thể duy trì dáng vẻ bình tĩnh như bây giờ.
Người đàn ông tên Trịnh Minh Dịch không mở quyển nội quy ra, hắn cứ đặt hai tay tên đùi, lom lom nhìn gương mặt Giang Trì Cảnh suốt buổi. Vào cái đêm suýt nữa thì bị lộ thân phận, Giang Trì Cảnh cũng cảm nhận được ánh mắt như thế này. Chỉ là lúc ấy anh kịp thời ẩn mình sau tấm rèm, còn tình huống hiện tại không cho phép anh trốn tránh lần nữa.
"1017", Giang Trì Cảnh liếc nhìn dãy số trên bộ đồng phục phạm nhân của Trịnh Minh Dịch, "Tôi bảo anh mở quyển sách trước mặt ra."
Đôi bên gườm nhau trong thoáng chốc nhưng lại cảm giác như đã nhìn nhau thật lâu. Trịnh Minh Dịch vốn đang bất động cuối cùng cũng chịu mở miệng, đôi môi mỏng của hắn bật ra hai cụm từ: "Cậu đọc, tôi nghe."
Giọng điệu bình thản không gợn sóng, thái độ không nịnh nọt cũng chẳng kiêu ngạo. Chất giọng của hắn trầm hơn một chút so với trong tưởng tượng của Giang Trì Cảnh.
Đây là kiểu phạm nhân điển hình thứ hai: không sợ quản giáo, tự thấy bản thân mình có địa vị ngang hàng với quản giáo.
Loại phạm nhân này sẽ chia làm hai thái cực, hoặc thấu tình đạt lí, cư xử hòa nhã, không thích gây chuyện; hoặc là thành phần vô cùng nguy hiểm, một khi hắn cảm thấy bị xúc phạm thì sẽ làm ra chuyện không tưởng.
Giang Trì Cảnh cho rằng Trịnh Minh Dịch chính là kiểu thứ hai, nhưng giờ không phải lúc đi sâu vào vấn đề này.
Anh dời mắt, dùng đuôi bút dạ gõ gõ lên tấm bảng trắng rồi nói tiếp: "Một đời người có ba cơ hội tiếp nhận sự giáo dục trong đời. Đầu tiên là với gia đình, tiếp theo là tại trường học. Nếu hai lần giáo dục này không dạy được các bạn? Thế cũng chẳng sao sao, các bạn còn cơ hội được giáo dục lần thứ ba trong đời – đó là vào tù."
Quan điểm về cái thiện cái ác của nhiều người khá mơ hồ, chỉ biết chuyện gì có thể làm chuyện gì không, nhưng giữa hai thứ này còn có một khoảng mơ hồ khó có thể giải thích rõ ràng bằng lời. Nhưng cách nhìn nhận về cái thiện và cái ác của Giang Trì Cảnh lại là một hệ thống có qua thì có lại, ví như anh sẽ chủ động làm một chút việc tốt để bù đắp lại cho hành vi nhìn lén của mình.
Thế nên nếu phạm nhân không mang tâm hướng thiện, anh sẽ coi họ là kẻ xấu xa. Mà với những kẻ như thế này, Giang Trì Cảnh sẽ đối xử không nể nang gì mấy.
"Thưa cán bộ." Tên côn đồ nãy giờ vẫn lặng im bỗng giơ tay chỉ vào một dòng chữ trên sách, "Anh nhìn giúp tôi xem câu này là ý gì nhỉ?"
Ánh mắt Giang Trì Cảnh chợt lóe chút kinh ngạc. Anh bước đến nghiêng đầu nhìn vào chỗ ngón tay gã đang chỉ, trên đó viết rõ ràng bốn chữ: xúc phạm quản giáo.
Lại là một kẻ rỗi hơi thích kiếm chuyện đây mà.
Giang Trì Cảnh còn chưa kịp chuyển ánh nhìn thì chợt nhận ra có bàn tay nào đó đang sờ mông mình.
"Chậc, mông thằng nhãi này vểnh phết nhỉ?" Tên côn đồ vừa tặc lưỡi vừa rờ rẫm, "Quả này mà ** một phát thì chắc là đã lắm đây."
Giang Trì Cảnh không để tâm mấy đến việc gã đang nhìn anh, nhưng thấy Trịnh Minh Dịch cứ dán mắt vào cặp mông của mình, Giang Trì Cảnh bỗng đứng ngồi không yên.
Thật không ổn tí nào.
Đang trong tiết học đầy ý nghĩa giáo dục thế này, một bộ phận cơ thể không được đứng đắn cho lắm đừng nên trở thành tâm điểm chú ý của mọi người chứ.
Giang Trì Cảnh khẽ quay đầu, lạnh lùng nhìn cái cổ tay đang táy máy phía sau lưng mình. Anh gỡ cây dùi cui bên hông xuống, tiếp đó gõ "đốp" một phát vào tay tên côn đồ. Gã đau đến mức bật ra tiếng chửi tục, thân thể ẹo sang bên bị gậy quất trúng theo quán tính.
Giang Trì Cảnh cầm dùi cui chỉ vào giữa trán tên côn đồ, bắt gã phải ngồi cho thẳng người rồi lạnh lùng bảo: "Anh tưởng đây là trại tam giam sao?"
Trạm tạm giam là nơi giam giữ nghi phạm nên quản lý cũng có phần lơi lỏng. Ban nãy Giang Trì Cảnh có xem qua tư liệu của tên côn đồ nên biết, đây là lần đầu tiên gã đi tù. Thế nên anh mới lấy chuyện tạm giam ra làm mốc so sánh thay vì hỏi thẳng rằng gã có muốn bị biệt giam luôn không.
Đây là kiểu phạm nhân điển hình thứ ba: không an phận và rất thích khiêu chiến giới hạn nhẫn nại của quản giáo.
Tuy nhiên loại phạm nhân này lại là kiểu dễ xử lí nhất, cứ không nghe lời thì biệt giam lại, giam đến khi chúng sợ rồi mới thôi.
"Cán bộ dữ quá." Tên côn đồ giơ hai tay lên, tỏ vẻ nhận thua, "Mời anh tiếp tục."
Giang Trì Cảnh có thể bình an công tác suốt nửa năm ở nhà tù phía Nam không phải vì đám phạm nhân tử tế với anh, mà vì chính bản thân anh cũng không phải là người dễ trêu vào.
Anh bình tĩnh quét mắt nhìn hai người còn lại rồi tiếp tục quay trở lại đứng bên tấm bảng trắng, bắt đầu đọc những nội dung bên trong quyển nội quy.
Từng có một triết học gia thời cổ đại đưa ra nhận định rằng, nhân chi sơ tính bản ác. Đây không phải là một quan điểm tiêu cực mà chỉ là lời nhận định rằng, con người sẽ kiềm hãm được cái ác trong mình nếu như không ngừng trau dồi đạo đức.
Giang Trì Cảnh rất đồng ý với quan điểm trên. Giống như anh mang tội thích nhìn lén người khác từ trong xương cốt, nhưng vì thừa hưởng nền giáo dục tốt đẹp giúp anh nhìn nhận được thế nào là đúng thế nào là sai. Vậy nên khi giảng dạy cho phạm nhân, anh đều thật tâm hy vọng họ sẽ lắng nghe và thấu hiểu chứ không dạy qua loa cho có.
Sau khi bị chỉnh đốn một phen, gã côn đồ cũng an phận. Tên phạm nhân lừa đảo vừa trông thấy cây dùi cui của Giang Trì Cảnh thì sợ mất mật nên ngồi nghe rất nhập tâm, thi thoảng còn gật đầu tỏ vẻ phối hợp. Riêng Trịnh Minh Dịch ngồi sau chót, hắn không chỉ không lật sách ra mà chỉ lắng nghe suông, thậm chí còn nhắm cả hai mắt lại.
Cái tên này sao thế nhỉ, đây là chỗ cho hắn ngủ trưa đấy à?
Có lẽ do đây là địa bàn của mình nên Giang Trì Cảnh dần thoát khỏi bóng ma tâm lí của kẻ nhìn lén, anh đã bình tĩnh lại như thường.
"1017." Anh đọc mã số phạm nhân của Trịnh Minh Dịch, "Hôm nay tôi giảng cái gì thì mai sẽ kiểm tra cái đó. Kết quả kiểm tra có liên quan đến điểm số đánh giá biểu hiện của anh trong tù nên tốt hơn hết là anh ngồi nghe cho đàng hoàng chút đi."
"Tôi đang nghe." Trịnh Minh Dịch mở mắt, trong đôi con ngươi chẳng có lấy một tia bối rối, tựa như ban nãy hắn chỉ mới nhắm mắt nghỉ ngơi mà thôi.
"Anh chắc chưa?" Giang Trì Cảnh hỏi, "Tôi vừa nói tới đoạn nào rồi?"
"Không kéo bè kéo phái bắt nạt người khác." Trịnh Minh Dịch đáp.
Đáp không sai dù chỉ một chữ cứ như thể hắn thật sự nghe giảng kĩ càng vậy, nhưng đây là những nội dung Giang Trì Cảnh vừa nói, có ghi nhớ được cũng là chuyện bình thường.
"Trước đó một chút là gì?" Giang Trì Cảnh tiếp tục hỏi.
"Cậu tên Giang Trì Cảnh." Trịnh Minh Dịch đưa ra câu trả lời không chút do dự.
Tim Giang Trì Cảnh loạn nhịp trong thoáng chốc, nhưng rồi anh nhận ra đây là câu đầu tiên mình nói với Trịnh Minh Dịch khi bước vào phòng họp. Nói cách khác, anh bảo Trịnh Minh Dịch thuật lại nội dung ban nãy anh giảng thì hắn lại đi thẳng về câu anh nói ban đầu.
Đúng là... tư duy nhảy cóc mà.
Giang Trì Cảnh sững người, quyết định dừng chủ đề ở đây. Anh không hỏi nữa mà tiếp tục giảng những trọng điểm có trong nội quy. Nửa tiếng sau, Giang Trì Cảnh lật nốt trang cuối của quyển sách rồi nhìn ba người trước mặt: "Có câu gì muốn hỏi tôi không?"
Tên côn đồ giơ tay: "Kiểm tra là đề đóng hay đề mở?"
"Đề đóng." Giang Trì Cảnh đáp.
"Nếu như bị phát hiện gian lận thì..."
"Biệt giam." Giang Trì Cảnh nhanh chóng ngắt lời tên gã, "Câu tiếp theo."
"Quản giáo." Tên lừa đảo giơ tay, "Khi nào thì chúng tôi được phân công làm lao động?"
Giang Trì Cảnh liếc mắt nhìn Trịnh Minh Dịch, thấy hắn không có vẻ gì thắc mắc anh mới lật bảng trắng lại, chỉ lên sơ đồ đơn giản nằm trên đó: "Để tôi phổ cập cho các anh về cấu trúc và cách vận hành ở đây."
Nhà tù phía Nam được chia ra làm ba tòa, giam giữ hơn hai trăm phạm nhân. Ma mới sẽ được đưa đến tòa số 3 để thích nghi trong thời gian đầu, sau đó sẽ được chuyển đến tòa số 2 hay số 1 tùy vào biểu hiện của họ.
Tòa số 2 là khu trại giam đông người như bình thường mà thôi, riêng tòa số 1 có phòng biệt giam và phòng tù đơn lẻ, đây là nơi giam giữ những tên tội phạm nguy hiểm bậc nhất.
"Ban nãy là trưởng tòa số 3 đưa các anh đến đây." Giang Trì Cảnh nói, "Thời gian tới các anh sẽ tiếp xúc nhiều với ông ấy."
"Ông ta dễ tính không?" Tên côn đồ hỏi.
"Còn tùy vào biểu hiện của anh." Giang Trì Cảnh đáp.
Mỗi phạm nhân đều được phân công làm lao động, gồm hai tiếng buổi sáng và ba tiếng buổi chiều. Buổi trưa có hai tiếng để nghỉ ngơi và thư giãn, buổi tối sẽ có các hoạt động tập thể như ngồi xem tin tức.
"Lao động là làm những gì vậy?" Tên côn đồ lại ngắt lời Giang Trì Cảnh.
"Có nghề sơn, làm mộc, may vá, trồng trọt và nhiều thứ khác." Giang Trì Cảnh kiên nhẫn trả lời.
"Nghề nào nhàn nhất?" Gã hỏi tiếp.
Nghe xong câu này ánh mắt Giang Trì Cảnh lập tức đanh lại, anh bình tĩnh nhìn tên côn đồ kia. Giang Trì Cảnh có thể kiên nhẫn giao tiếp với nhân viên khu dân cư nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc anh cũng tốt tính như vậy với những tên phạm nhân càn quấy.
Tên côn đồ sượng sùng xoa mũi, gã đọc hiểu được hàm ý trong ánh mắt của Giang Trì Cảnh nên không dám vô bổ nữa.
"Giờ các anh đang ngồi ở tòa nhà công vụ, lầu một ngoài phòng họp còn có giảng đường, trên lầu hai thì có thư viện và phòng y tế, lầu ba là khu vực cán bộ làm việc."
Tòa nhà công vụ và ba khu nhà tù đều có ba tầng, ở lầu hai của mỗi tòa có hành lang nối liền với nhau.
Tóm tắt tình hình khu vực nhà tù phía Nam và thời gian nghỉ ngơi cũng như làm việc cho nhóm phạm nhân xong, Giang Trì Cảnh hỏi tiếp một câu như thường lệ: "Còn gì thắc mắc không?"
Tên lừa đảo và gã côn đồ đều đều nín thinh, dường như họ cũng nhận ra Giang Trì Cảnh hiện đã không còn mấy kiên nhẫn.
Thấy không ai hỏi han gì thêm, Giang Trì Cảnh gập quyển nội quy lại và chuẩn bị kết thúc buổi học. Nhưng đúng lúc này, Trịnh Minh Dịch – người nãy giờ vẫn im lặng đột nhiên hất cằm hỏi Giang Trì Cảnh: "Ở đây chỗ nào cũng có camera giám sát đúng không?"
Giang Trì Cảnh nhíu mày nhẹ đến mức khó ai nhận ra, theo bản năng anh đoán rằng Trịnh Minh Dịch hỏi câu này chắc chắn có ý đồ gì đó. Không ai đang yên đang lành lại hỏi như thế, ví như gã côn đồ hỏi về việc định gian lận thi cử chứng tỏ gã có ý định gian lận; hoặc khi hỏi công việc nào nhàn hạ nhất cũng chứng minh gã có xu hướng thích thích làm những việc nhẹ nhàng.
Vậy nên Giang Trì Cảnh đang không hiểu vì sao Trịnh Minh Dịch lại quan tâm đến việc có camera giám sát trong tù hay không.
Chẳng lẽ hắn muốn vượt ngục?
Nghe bất khả thi quá.
Thời gian chấp hành án phạt của Trịnh Minh Dịch chỉ có một năm, lắm khi còn được giảm nhẹ nếu có biểu hiện tốt trong tù. Hắn không cần phải mạo hiểm đi vượt ngục làm gì, nhưng ngoài vấn đề này ra, anh thật sự không nghĩ đến khả năng nào khác. Giang Trì Cảnh không thích cảm giác khó lòng nắm bắt này, nhưng anh hàng xóm nhà đối diện cứ hơi tí là lại khiến anh tò mò quá đỗi như thế.
Anh nhanh chóng gác lại mớ suy nghĩ lộn xộn, đáp lại Trịnh Minh Dịch bằng một câu nửa vời: "Tất nhiên rồi."
Không Cúc:
Bối cảnh nhà tù tham khảo nhà tù kiểu Bắc Âu, quản lí có hơi lỏng lẻo nhưng thực tế chắc chắn không được như vậy đâu. Quí vị làm ơn đừng tự đi thử nghiệm nha trời.