Triệu Phác Chân gõ một gõ lên án, đây là quy củ của Lang Hoàn nữ học, trêи lớp học có thể mở miệng thảo luận nhưng nếu tiên sinh gõ thước thì lập tức phải yên tĩnh không được làm loạn lớp học.
Dưới đường lập tức yên tĩnh, Triệu Phác Chân nhìn đám nữ sinh đang trừng mắt sáng quắc bên dưới, giọng nói rõ ràng, biểu tình lạnh nhạt mang theo ngạo nghễ: “Chư vị, Quý Phi không khỏe, nên hôm nay ta sẽ giảng 《 Xuân Thu 》cho mọi người. Ta sẽ giảng trước, mọi người nghe không hiểu thì chờ ta nói xong có nghi vấn gì thì cứ hỏi.”
Biểu tình của nàng mang theo lãnh đạm, bắt đầu nói đề mục, từ đầu tới cuối không hề nhìn qua sách, vô cùng lưu loát mà nói, giọng nói vô cùng êm tai, đám nữ sinh bị biểu tình cao ngạo của nàng trấn trụ, cư nhiên trầm mặc mà lắng nghe nàng nói xong bài. Kể cả nữ sinh bắt bẻ nhất cũng thu lại thái độ khắc nghiệt, cũng không có ai tìm được chỗ sai nào.
Lý Chính Duật nhẹ nhàng nói với Lý Tri Mân: “A nương nói thật tốt.”
Lý Tri Mân giương mắt nhìn Triệu Phác Chân ở trêи bục giảng, nhớ tới bộ dáng nàng từng thi đấu với Tống Triêm, trong thân thể gầy nhược yểu điệu đó là ngạo cốt cứng rắn cỡ nào chứ?
Đằng sau có nữ sinh khe khẽ nói: “Chắc nàng ta tìm ai viết giáo trình rồi đọc theo đúng không?”
“Đọc xong chắc sẽ an bài vài bị nữ học sinh tới hỏi vấn đề rồi coi như cho qua đây mà.”
“Ta thấy đồ nhà quê Dương Tuệ kia phỏng chừng chính là được gài bài, ngày thường nàng ta luôn mồm nói Đức phi nhân hậu như thế nào, lát nữa khẳng định chính là bọn họ đứng lên hỏi, ha hả.”
“Kêu Tạ Thu Nhàn giành trước hỏi câu hỏi đi.”
“Khẳng định bọn họ sớm an bài người hỏi rồi, làm gì đến lượt chúng ta hỏi?”
Lý Chính Duật nhìn về phía Lý Tri Mân, hắn là Thái Tử cao quý, trước khi tiến cung cũng là lớn lên dưới sự bảo vệ nghiêm ngặt của Ứng gia, đây là lần đầu tiên đối mặt với những ngôn ngữ công kϊƈɦ chanh chua ác ý của thế tục thế này. Vành mắt hắn đỏ lên, thân mình cũng hơi run rẩy, Lý Tri Mân nhẹ nhàng vỗ vỗ tay hắn để trấn an.
Triệu Phác Chân ở trêи đài lại gõ thước nói: “Được, mọi người có câu hỏi gì không?”
Một thiếu nữ đứng lên, người này có diện mạo của nữ nhân Giang Nam, mày mi tinh tế, làn da trắng nõn, cằm khẽ nhếch, ngang nhiên hỏi: “Học sinh Tạ Thu Nhàn có nghi vấn, Khổng Tử làm thế nào mà viết ra Xuân Thu? Xuân Thu nói đến biếm thiên tử, lui chư hầu, thảo phạt đại phu, chuyện gì cũng có. Nhưng xin hỏi tiên sinh, biếm thiên tử này là lý giải thế nào? Chẳng lẽ nói Khổng Tử không tôn kính thiên tử sao?”
Câu hỏi này cực xảo quyệt, biết rõ đối phương là hoàng phi, thế mà nàng ta lại đem chuyện biếm thiên tử ra để hỏi, nếu giải đáp không tốt mà truyền đến tai Hoàng Thượng thì nhẹ nhất là mặt rồng không vui, nặng thì chính là mang tội bất kính. Tạ Thu Nhàn cố ý hỏi vấn đề này để làm khó tiên sinh, cũng không nói lời này là của ai, nếu tiên sinh nghe không ra thì tự nhiên sẽ mất mặt.
Triệu Phác Chân nói: “Thái Sử Công nói lời này chính là vì làm sách sử mà nói. Bút pháp của Xuân Thu tinh tế, ý nghĩa sâu xa, mô tả dáng vẻ của cả thiên hạ. Cả đời Khổng Tử từ ‘ buồn bực chăng văn thay, ngô từ chu ’ đến ‘ lâu rồi, ngô không còn mơ thấy Chu Công ’, lại đến ‘ nếu như ta là kẻ hữu dụng, ta nên vì Đông Chu chăng? ’ lễ nhạc tan vỡ, vì thế ông ta có khen chê thiên tử trong sách sử, đó là vì muốn ‘ vương đạo ’ có thành tựu, phục hưng chu lễ, chấn hưng giáo hóa. Thành tựu trong cảm nhận của ông ta là sự tồn vong của ‘ Đông Chu ’, kẻ làm vương giả phải có trách nhiệm. Khổng Tử không phải không tôn trọng thiên tử, ông từng nói ‘ ngô nói một lấy từ chi ’, ông ta một mực hy vọng có một vị vua tài đức như Chu thiên tử, người có thể cống hiến sức lực cho thiên hạ.” (chỗ này siêu khó, Amber chỉ làm rất đại khái)
Tạ Thu Nhàn thấy nàng nói bình tĩnh, trả lời đâu ra đó, nói có sách mách có chứng, hạ bút thành văn thì hơi hơi cứng họng, nhất thời không biết làm tiếp thế nào, một lúc sau mới nhợt nhạt vô lực mà hỏi tiếp: “Vậy đến tột cùng thì một mình quân phải như thế nào?”
Triệu Phác Chân hơi hơi mỉm cười: “Từ sách sử mà nhìn thì người đó là người nhận thiên mệnh, nhất thống thiên hạ, chăm do cho dân chúng. Mà từ mắt bá tánh thì ‘ minh quân phải giúp dân chúng giàu có ấm no, đủ để phụng dưỡng cha mẹ, nuôi nấng thê tử, vui vẻ, dù mất mùa cũng không chết đói.’”
Tạ Thu Nhàn không nghĩ ra cái gì để hỏi tiếp, còn đang do dự thì một nữ học sinh tướng mạo bình thường đứng lên hỏi: “Nương nương, học sinh là Dương Tuệ, xuất thân bần hàn, trong nhà đưa học sinh đến nữ học để đọc sách chính là bởi vì trong nhà không có con trai, cha mẹ muốn ta có thể có được một tương lai tốt. Nhưng hiện giờ thiên hạ rách nát, chớ nói đến nữ khoa cử, mà cả nam khoa cử cũng chỉ còn trêи danh nghĩa. Sĩ tử nhà nghèo căn bản không có khả năng đỗ đạt, dân chúng bình dân căn bản không có khả năng chi trả tiền đọc sách của hài tử, cũng không ai dạy hài tử nhận biết chữ. Đó là chưa nói đến năm nay tân hoàng đăng cơ, mở khoa cử nhưng những người đỗ đạt đa phần là đệ tử nhà cao cửa rộng. Ngày hôm qua là Thôi gia, Lư gia, ngày mai là Vương gia, Tạ gia, tới tới lui lui chẳng qua là năm họ lớn. Một đời thiên tử là một đời thần tử, trước nay bình dân bá tánh đều không thể chen chân vào, càng đừng nói với nữ khoa cử.”
Ngực Dương Tuệ phập phồng, trêи mặt đỏ lên: “Mở nữ học thì thế nào? Chỉ nhìn Lang Hoàn nữ học này, mấy trăm nữ học sinh nhưng có mấy người có thể làm thơ làm văn, có thể tham gia khoa cử chứ? Từ trước học sinh tự cho rằng mình có vài phần thông tuệ, nhưng mấy ngày nay đọc sách ở đây, thấy càng nhiều thì càng phát hiện học thức của mình nông cạn. Cho dù học sinh nỗ lực như thế nào cũng không đuổi kịp đám tài nữ trong thế gia. Đệ tử thế tộc vừa sinh ra đã được hun đúc trong môi trường thư hương, mưa dầm thấm đất, ngày nghe nghe thi thư, kính điển, thúc bá huynh đệ, cô dì đều có thể làm thơ văn, cơm áo không lo, chưa bao giờ vì một tờ giấy viết chữ mà buồn phiền. Trước kia học sinh không biết chỉ nguyên đống giấy thế tộc dùng cũng đủ cho một nhà bình dân ăn trong một năm! Một cái nghiên mực cũng đắt hơn vàng. Ánh sáng đom đóm làm sao tranh nổi với mặt trăng chứ? Con nhà nghèo căn bản không có cơ hội vượt vũ môn! Vậy thì nỗ lực để làm gì, kết quả đều sẽ giống nhau, không bằng không biết chữ, vô tri vô giá, gả chồng sinh con, không biết nhiều cũng là một điều hạnh phúc!”
Vành mắt Dương Tuệ đỏ lên. Nàng ta xuất thân bần hàn, lại không lựa chọn học y, hay tính sổ mà đa số nữ tử bần hàn khác đều chọn, ngược lại nàng chọn khoa điển tịch. Nàng tự nhiên nuôi chí lớn, nhưng lại bị hiện thực đả kϊƈɦ, cho dù nỗ lực thế nào cũng kém hơn những kẻ từ trong bụng mẹ đã biết đọc sách. Kiểm tra tháng nào nàng ta cũng đứng ở cuối cùng, lúc này đã mất ý chí chiến đấu, những lời này nàng ta đã đè trong lòng đã lâu, ại không có chỗ thổ lộ, hôm nay có cơ hội thì liền tuôn một tràng.
Trong mắt Triệu Phác Chân là trấn an và cổ vũ, khiến tâm tình nàng ta ổn định rất nhiều. Triệu Phác Chân hơi hơi mỉm cười: “Ánh sáng đom đóm sao có thể tranh với ánh trăng sáng ư? Nhưng ‘ mặt trăng vốn không có ánh sáng, nó chỉ phản chiếu ánh mặt trời. ’ Ánh sáng của mặt trăng là đi mượn, nhưng ánh sáng của đom đóm là tự nó có, tuy nhỏ bé nhưng không phải vay mượn của ai hết.”
Trong lớp yên tĩnh, không ai nghĩ tới nàng lại đáp lời Dương Tuệ bằng một câu này. Triệu Phác Chân thở dài nói: “Ngươi chỉ mặt trăng sáng ngời, lại không thấy ánh sáng của đom đóm đáng quý thế nào. Một ngọn lửa nhỏ có thể cháy lan đồng cỏ. Ngươi cảm thấy nỗ lực hiện tại của mình so với mục tiêu cách quá xa, nhưng ngươi mới đọc sách bao lâu? Một năm? Hai năm? So với những người đã đọc sách mười năm thì không bằng là bình thường có phải không? Nhưng ngươi thử đọc sách 10 năm xem, liệu còn kiém người khác không? Rồi như nữ, tôn nhi của ngươi thì sao? Ngươi muốn bọn họ vô tri vô giác mà sinh ra, đần độn mà sống, mơ màng hồ đồ mà chết, hay muốn bọn họ rõ ràng không oán không hối cả đời?”
Đôi mắt Dương Tuệ giống như bốc lên ánh sáng, Triệu Phác Chân nói: “Thái Tổ mở khoa cử mới chỉ qua hơn trăm năm, hiện giờ trong triều có không ít quan viên xuất thân nhà nghèo, dân chúng cũng bắt đầu được đọc sách tốt để phát triển gia nghiệp. Mọi thứ phải dần dần mới đi tới được, có điều hiện tại chiến loạn tứ phương, bá tánh còn khốn cùng thất vọng, đang nghỉ ngơi lấy lại sức, những người có thể đọc sách quá ít, nhân tài càng điêu tàn, âu cũng là điều tất nhiên. Nhưng trăm năm sau ta tin tưởng thi cử sẽ không còn là trêи danh nghĩa, sĩ tử nhà nghèo rất có khả năng được nâng đỡ, nữ quan viên nữ tiên sinh cũng thế. Bọn họ sẽ được khắp thiên hạ công nhận, nhưng để tương lai có thể đạt được điều đó thì bây giờ phải dựa vào những ánh sáng đom đóm, góp lửa từng chút một, đời đời lưu truyền.”
Bọn nữ học sinh không nói nữa, Dương Tuệ khom mình hành lễ, Triệu Phác Chân thì gật gật đầu để nàng ngồi xuống, lại nhìn quanh một vòng, rốt cuộc có người đánh bạo nhỏ giọng hỏi: “Nương nương, Quý Phi nương nương có còn tới giảng nữa không?”
Triệu Phác Chân hướng nàng kia gật gật đầu: “Nàng ấy sẽ tới.” Nàng ta không phải loại người thấy khó mà lui.
Tiếng chuông ngoài cửa sổ vang lên, giờ tan học đã đến, Triệu Phác Chân nhìn nhóm nữ sinh đứng lên hành lễ, chần chờ một chút rồi mới nói: “Lúc trước ta đọc sách cũng chỉ vì một chữ ‘thích’ mà làm, các vị đọc sách hẳn còn nhớ rõ lúc đầu mình mới biết chữ, vừa mới đọc được sách, thấy quá khứ tương lai, bốn biển tám phương đột nhiên bày ra trước mắt, không cần ra ngoài vẫn biết được chuyện thiên hạ, cái niềm vui này chính là yêu thích đơn thuần. Sự siêng năng và lòng hiếu kỳ khiến chúng ta càng học nhiều, và càng biết nhiều thì ɖu͙ƈ vọng càng lớn. Ta cho rằng chỉ cần giữ được sự yêu thích ban sơ lúc đầu thì chúng ta sẽ không cảm thấy buồn tẻ chán nản trong quá trình học tập lâu dài sau này, cũng chỉ có như thế mọi người mới có thể tiếp tục.”
“Những nữ học sinh đang ngồi đây, có người xuất thân nhà nghèo, có người là nữ tử thế tộc, có người xuất thân cao quý, nhưng dù các người là ánh sáng đom đóm hay ánh trăng thì đều là nữ tử, tương lai gặp khó khăn thì hay khốn cảnh thì cũng sẽ giống nhau. Chỉ là khó khăn của các ngươi khác nhau. Ta chờ mong các ngươi có thể giữ được tâm ý ban đầu, là lý do các ngươi bước vào Lang Hoàn nữ học, tương lai các ngươi muốn trở thành người như thế nào? Là nữ cử nhân, không thua đấng mày râu, thi triển khát vọng, cùng nam nhi đứng ngang hàng hay học tập tài nghệ, trở thành người xuất sắc ở một phái, áo cơm không lo, che chở người nhà, hoặc trở thành nữ tiên sinh tiếp tục giữ lửa, truyền bá đạo lý khắp thiên hạ? Ta hy vọng các ngươi có thể có được đáp án cho mình, nhưng hãy nhớ kỹ, mong muốn cao nhất của ta là cho dù các ngươi làm gì thì cũng đều có thể tự tại, tự quyết định nhân sinh của mình.”
Nàng đi rồi mà lớp học vẫn an tĩnh, sau đó bỗng nhiên tiếng nghị luận nổi lên bốn phía: “Hóa ra Đức phi nương nương lại có học thức uyên thâm như vậy.”
“Bằng không Hoàng Thượng sao có thể sủng ái nàng như thế? Hoàng Thượng chính là minh quân hiếm thấy, ta xem Đức phi nương nương nói đến minh quân, quả thực chính là nói Hoàng Thượng.”
“Hừ, so với Thượng Quan Quý Phi vẫn kém một chút, có điều với một cung tỳ thì thế này cũng không tồi rồi.”
Lý Chính Duật ngồi sau bình phong nắm tay phụ hoàng, trong tay hắn đều là mồ hôi, nhẹ nhàng nói chuyện: “Phụ hoàng…… Con cảm thấy a nương thật là đẹp, nói cũng hay cực kỳ.”
Lý Tri Mân bế hắn lên đùi mình, nhẹ nhàng nói: “Phụ hoàng cũng cảm thấy nàng thật đẹp.”