Cung thể thao Tây Lâu, quận Lan Quế.
Sau khi quận Lan Quế cho xây dựng cung thể thao mới, có rất ít người tới cung thể thao cũ này. Hiện giờ đang là mùa đông, người đi bơi không nhiều.
Vụ án là một thanh niên chết trong bể bơi.
Người phụ trách bể bơi cho biết vụ án xảy ra ở khu vực nước sâu, mực nước hai mét rưỡi. Lúc nạn nhân tới đây, cậu ta đưa hai mươi tệ đặt cọc và còn mua một cái quần bơi. Vào sau cậu ta là một cô gái, vừa bơi một vòng đã phát hiện có người chìm dưới nước. Cô gái hoảng sợ la hét ầm ĩ, gọi nhân viên cứu hộ tới để kéo người lên.
Ngôn Hàm ngồi xổm bên bể bơi, thử nước trong bể, nhiệt độ tầm trên dưới ba mươi độ. Anh đang suy nghĩ thì trong tầm mắt chợt xuất hiện một chiếc nhiệt kế. Chân Noãn ngồi xổm bên cạnh đo nhiệt độ. 27,3°C. Cô xõa tóc, hơi nghiêng đầu, ánh nước lấp lánh phản chiếu lên gương mặt trắng nõn, xinh xắn của cô. Ngôn Hàm thu hồi ánh mắt, đứng dậy rồi hờ hững hỏi: “Lúc nạn nhân tử vong, nhân viên cứu hộ ở đâu?”
Người phụ trách có vẻ khó xử, quay đầu nhìn cậu thanh niên đang run lẩy bẩy bên cạnh: “Còn không qua đây!”
Nhân viên cứu hộ chưa tới hai mươi tuổi, dáng vẻ nhã nhặn thanh tú.
Ngôn Hàm hỏi: “Sinh viên làm thêm à?”
Nhân viên cứu hộ gật đầu, xem chừng cậu nhóc này sợ hãi cực kỳ, trong mắt có hơi nước: “Em thật sự không nhịn được, muốn đi vệ sinh. Em không biết vừa đi đã xảy ra chuyện này. Lúc ấy, trong bể bơi vốn không có ai, anh kia vẫn đang khởi động trên bờ, thấy vậy nên em mới đi.”
“Chỉ có một nhân viên cứu hộ thôi à?”
Cậu nhóc gật đầu.
Người phụ trách vội giải thích: “Bởi vì khách ít nên…”
“Máy giám sát theo dõi đâu?”
“À, lần trước, lúc di chuyển đồ đạc đã làm hỏng dây điện, đến giờ vẫn chưa kịp sửa.”
“Lần trước là bao giờ?”
“Tuần trước…” Trước ánh mắt lạnh lùng sắc bén của Ngôn Hàm, người phụ trách ấp úng một lúc mới nói thật. “Tháng… tháng trước.”
Ngôn Hàm lại hỏi: “Cô gái phát hiện ra thi thể đâu rồi?”
“Cảnh sát đang lấy lời khai ạ!”
Nhân viên cứu hộ nghẹn ngào: “Lúc em trở lại, nhìn thấy cô ấy vừa leo lên bờ vừa kêu cứu mạng, em lập tức nhảy xuống cứu người. Sau khi kéo anh kia lên, em còn cấp cứu cho anh ấy, không ngờ rằng anh ấy đã chết rồi.”
Ngôn Hàm quay đầu nhìn Chân Noãn: “Cô đi xem thi thể trước đi.”
Người chết mặc quần bơi nằm cạnh bể nước.
Chân Noãn nhanh chóng lấy găng tay từ chỗ Tiểu Tùng rồi đeo lên, vừa kiểm tra vừa nói với Tiểu Tùng: “Thanh niên, nam giới, thể trạng hơi gầy, vết hoen tử thi(*) màu đỏ nhạt, da ướt lạnh và có cảm giác hơi nhơm nhớp.”
(*) Vết hoen tử thi hay còn gọi là vết chết, xuất hiện sau khi tử vong hai mươi phút, ở da và cả trong nội tạng. Do khi chết máu không còn lưu thông nên ứ lại trong các lòng mạch tại vùng thấp so với tư thế tử thi, tạo thành các mảng màu hoen đỏ tím nhạt.
Chân Noãn vạch mí mắt cậu ta ra: “Giác mạc hơi đục, đồng tử giãn, kết mạc xuất huyết nhẹ.”
Cô lại kiểm tra xoang miệng và xoang mũi: “Không có dị vật, cũng không có bọt nước. Môi, móng tay và móng chân đã chuyển sang màu tím.”
Người phụ trách và nhân viên cứu hộ nhìn đến sững sờ. Không ngờ một người đẹp gầy yếu với khuôn mặt trẻ con này lại là bác sĩ pháp y, hơn nữa trông còn rất tháo vát và chuyên nghiệp.
Lão Bạch đứng bên nhìn, đập vào tay Đàm ca: “Này, lúc Mèo Con làm việc trông ra dáng phết nhỉ?”
“Có ai nói không đâu!”
“Em thấy bình thường cô ấy cứ ngơ ngơ ngác ngác, lại cực kỳ nhát gan, vẻ mặt và cách nói chuyện đều rất đáng yêu, không ngờ trong lĩnh vực của mình lại thay đổi hoàn toàn như thế. Rất có phong cách và cũng rất dễ thương.”
Ngôn Hàm nghe vậy, nhìn về phía Chân Noãn. Cô đang nâng đầu nạn nhân lên, vạch tóc kiểm tra da đầu. Bởi vì dây buộc tóc của cô bị rơi mất nên mái tóc đành để xõa, tay đang kiểm tra thi thể nên cũng không thể vén tóc lên, thi thoảng chỉ có thể nhẹ nhàng hất mái tóc dài hay khẽ nghiêng đầu để suối tóc chảy về một bên. Trông cô dịu dàng, nhu mì đến lạ, vậy mà vẻ mặt lại rất nghiêm túc và chăm chú, theo thói quen còn khẽ chau mày kiểu trẻ con, hệt như học sinh tiểu học đang mò mẫm.
Chân Noãn kiểm tra thi thể từ đầu đến chân, nhất là phần đầu và cổ, kết quả cho thấy: “Toàn thân không có vết thương mới, bao gồm cả vết thương bên ngoài và vết bầm. Ngoài dấu tay trên lồng ngực do nhân viên cứu hộ để lại lúc cấp cứu thì trên người nạn nhân chỉ có một vết thương cũ ở cổ tay. Cậu ta đã từng tự sát.”
Cô đứng dậy, tháo găng tay ra rồi nói với Ngôn Hàm: “Không có vết thương bên ngoài. Theo quan sát sơ bộ cho thấy khả năng trúng độc khá thấp, cũng không phải chết đuối, ít nhất không phải đuối nước. Có thể là đuối cạn khiến tim ngừng đập theo phản xạ, nhưng cần phải trở về tiến hành khám nghiệm tử thi mới có thể khẳng định.”
Lúc này, ngoài cửa truyền tới tiếng khóc đau thương. Ngay sau đó, có mấy người đỡ một cặp vợ chồng trung niên đang đau khổ đi tới. Người chồng ôm lấy người vợ đang khóc lóc tan nát cõi lòng: “Tôi xuống nhà mua táo cho con nó ăn, mới không để ý một chút mà nó đã chạy đi rồi. Đáng nhẽ tôi nên canh chừng không rời nửa bước mới phải, như vậy, nó sẽ không thể tự sát. Nó có biết bơi đâu cơ chứ! Đáng nhẽ tôi không nên xuống nhà… Nhưng nó nói muốn ăn táo… Con trai của tôi…”
Cảnh sát nhẹ nhàng thăm hỏi, người chồng buồn bã giải thích: “Sau khi vợ chưa cưới của con trai tôi gặp tai nạn giao thông qua đời, nó cứ một mực muốn tìm tới cái chết, không nghe khuyên bảo cũng không chịu gặp bác sĩ tâm lý. Nó đã từng tự sát nhiều lần, lần nào cũng được cứu, nhưng lần này…”
Lão Bạch quay đầu, giơ ngón cái với Chân Noãn: “Giỏi lắm!”
Nhưng Chân Noãn lại cau mày: “Không phải! Mặc dù hiện giờ, theo lời khai của nhân viên cứu hộ và cha mẹ nạn nhân cũng như dấu hiệu bên ngoài thi thể đều cho thấy khả năng tự sát rất lớn, nhưng không khám nghiệm tử thi thì mọi chuyện vẫn không thể chắc chắn được.”
Nghe vậy, Ngôn Hàm nhếch môi cười: “Khá lắm! Thái độ có tiến bộ.”
Chân Noãn sửng sốt, mặt ửng đỏ vẻ hơi xấu hổ, nhưng rất vui sướng vì mình đang dần tiến bộ.
“Cảm ơn Đội trưởng!”
Tại phòng giải phẫu số Ba của C-Lab.
Sau khi mổ thi thể, Chân Noãn phát hiện dưới da đầu nạn nhân không xuất huyết, xương sọ không có dấu hiệu bị nứt gãy, mô não cũng hoàn toàn bình thường khi quan sát bằng mắt thường. Bề mặt tim và phổi xuất huyết ngoài, máu trong tim màu đỏ sậm, các van tim không có gì bất thường, khí quản và phế quản cũng không có dị vật. Đây rất giống với tình trạng chết đuối và ngạt thở.
Phần đầu và cổ của nạn nhân không có dấu vết bị bóp hay bị chèn ép, trên người cũng không có vết thương do giằng co, có thể hoàn toàn loại bỏ trường hợp bị người khác dìm xuống nước, khả năng tự sát càng cao hơn.
Hơn nữa, sau khi kiểm tra hóa nghiệm độc chất cũng không thấy phát hiện có chất độc trong cơ thể.
Tại Phòng thí nghiệm Mô bệnh học số Một của C-Lab.
Nhóm người Trình Phóng và Đàm Ca kéo Đội trưởng tới đây tham quan, xem xét tình hình công việc của Phòng thí nghiệm Bệnh lý học, sẵn tiện còn có thể quan sát các nghiên cứu viên đang xét nghiệm mô bệnh học. Mấy cảnh sát tò mò hiếm khi được nhìn thấy các dụng cụ thí nghiệm như kính hiển vi, nói là “học tập” cho oai, thực ra chỉ là nổi hứng ham chơi như trẻ con mà thôi.
Mọi người thi nhau nhìn chỗ này, ngó chỗ kia. Nghiên cứu viên không hề bị quấy nhiễu, làm việc hết sức tập trung, thi thoảng còn có thể trả lời đủ loại câu hỏi kỳ quặc của các đồng nghiệp cảnh sát.
“Cái thứ trông giống bánh nghìn tầng kia là gì thế?”
“Một loại bào quan(*), gọi là bộ máy Golgi(**).”
(*) Bào quan (hay còn gọi là cơ quan tế bào, cơ quan tử, hạt cơ quan) là một phần của tế bào, có chức năng nhất định (sinh năng lượng, tổng hợp, trao đổi…) Ví dụ: ribosome gồm rARN và protein, có chức năng là nơi tổng hợp protein.
(**) Bộ máy Golgi (hay còn được gọi là thể Golgi, hệ Golgi, phức hợp Golgi hay thể lưới) là một bào quan được tìm thấy trong phần lớn tế bào nhân chuẩn, kể cả thực vật và động vật (nhưng không có ở nấm). Nó được Camillo Golgi (1843-1926) - một nhà giải phẫu học người Ý - phát hiện ra vào năm 1898 và được đặt tên theo tên của ông. Chức năng chính của bộ máy Golgi là chế biến và bao gói các đại phân tử cho tế bào như protein và lipid.
“Gorky(*) viết Bài ca chim báo bão đó hả?”
(*) Từ Gorky và Golgi có cách phiên âm sang tiếng Trung giống nhau.
“Dịch sang tiếng Trung thì giống nhau, nhưng Golgi này là tên của một nhà tế bào học người italy.”
“Ồ, thế à…? Cậu muốn ăn bánh nghìn tầng không?”
“… Không.”
Tiểu Tùng vừa quan sát tiêu bản mô qua kính hiển vi vừa lẩm bẩm: “Màng não xuất huyết…” một lát sau: “Phổi, gan, lá lách, thận tụ huyết phù thũng…” rồi cất giọng: “Thưa cô, chắc chắn là chết đuối. Như cô đã nói, đây chính là đuối cạn. Dây thần kinh phế vị(*) phản xạ khiến tim đột ngột ngừng đập.”
(*) Dây thần kinh phế vị là dây thần kinh thứ mười trong mười hai đôi dây thần kinh não - tủy, xuất phát từ trụ não và phân nhánh đến các cơ quan ở khoang ngực, khoang bụng.
Trình Phóng hỏi: “Nói như vậy, khả năng tự sát vẫn tương đối cao phải không? Theo lời người nhà, cậu ta không biết bơi và cũng không thù oán với ai. Cậu ta tự đi mua quần bơi rồi giả vờ khởi động ở bên bể bơi, sau đó chờ nhân viên cứu hộ rời đi liền nhảy xuống.”
Chân Noãn đang quan sát kính hiển vi ở bên này chiếc bàn hình chữ nhật, im lặng một lúc rồi nói: “Tiểu Tùng nói đúng, nhưng những hiện tượng mà cậu ấy vừa nhắc đến không phải là triệu chứng đặc trưng của chết đuối. Để bảo đảm chắc chắn thì phải tiến hành kiểm tra loại trừ.”
Phòng thí nghiệm tĩnh lặng một giây.
Không ai ngờ rằng Mèo Con Chân Noãn bình thường nhát gan, ít khi lên tiếng nay lại dám “phản bác” Đội phó. Mọi người lặng lẽ nhìn cô, chính cô cũng không phát hiện ra điều này. Hôm nay, cô mặc áo blouse, thanh nhã xinh xắn, ngồi trước bàn chăm chú quan sát kính hiển vi, trên khuôn mặt nhỏ nhắn thanh khiết chỉ có sự nghiêm túc.
Trình Phóng là người rộng rãi, không muốn làm lớn chuyện, ngược lại còn lấy đó làm vui, trao đổi ánh mắt với mọi người khiến tất cả đều có vẻ ngạc nhiên. Đôi mắt Ngôn Hàm cũng ánh lên nét cười đùa.
Một lúc sau, Chân Noãn chậm rãi nói: “Có một phát hiện.”
Tiểu Tùng: “Gì thế ạ?”
“Thớ cơ tim của nạn nhân có vết đứt đoạn, hình sóng xếp thành hàng, nhân tế bào ở thành mạch máu giữa cơ tim có hình hàng rào.”
Tiểu Tùng giật mình, ngẩng đầu lên: “Cô nghi ngờ là điện giật?”
Lần này, mấy người cảnh sát đang nghiên cứu dụng cụ thí nghiệm đồng loạt ngẩng đầu lên, ngơ ngác như nai con gặm cỏ đột nhiên bắt được tín hiệu nguy hiểm trong thế giới động vật.
“Cũng không hẳn.” Chân Noãn mím môi, lắc đầu. “Đây cũng không phải là dấu hiệu đặc trưng của người bị điện giật chết. Tôi chỉ muốn nói rằng có một số người nhận định đây là đặc điểm hình thái của tim người bị điện giật chết. Nhưng thật ra, thiếu máu cơ tim và rung tâm thất cũng sẽ dẫn đến tình trạng tương tự.”
“…”
Không phải là tin chấn động, mọi người lại cúi đầu xuống.
Tiểu Tùng “ồ” một tiếng, ngồi xuống: “Em cứ tưởng có phát hiện mới. Xem ra vẫn là tự sát.”
Nhưng Chân Noãn lại nhớ tới sự nghiêm túc và tính kỷ luật của Ngôn Hàm, anh đã từng nói việc nhận định nạn nhân tự sát hay bị sát hại là trách nhiệm của bác sĩ pháp y. Cô ngước mắt khỏi kính hiển vi nhìn anh. Không biết có phải do sự hiện diện của Ngôn Hàm đã kích thích tính chặt chẽ và tinh thần chiến đấu của mình hay không, cô lại lắc đầu: “Không phải! Điều này là để nhắc nhở tôi, có lẽ cần đo đạc kiểm tra xem có phải điện giật dẫn đến tử vong không.”
Mọi người lại rối rít ngẩng đầu lên, ánh mắt tập trung về phía này đều đượm vẻ khen ngợi. Trình Phóng cười: “Chân Noãn, khá lắm! Rất chặt chẽ và cẩn thận.”
“Điện giật chết sẽ có vết bỏng điện thì phải?” Lão Bạch kinh ngạc, suy nghĩ một chút lại nói: “Khoan đã! Có phải bị giật điện dưới nước sẽ không có phải không?”
Tiểu Tùng nói: “Không hẳn, phải xem tình hình thế nào đã. Đôi khi, bị điện giật trong nước sẽ có tình trạng này, cũng có khi không.”
“Không phải là xem tình hình, mà là vật lý.” Ngôn Hàm hờ hững lên tiếng.
Anh nghiêng người dựa vào bàn thí nghiệm, hơi cúi thấp đầu, tay cầm que thủy tinh quấy đĩa petri(*). “Vết bỏng điện trên da có liên quan đến nhiệt lượng sinh ra khi bị điện giật. Nhiệt lượng tính theo định luật Joule – Lenz: Q = i2Rt trong đó Q là nhiệt lượng, i là cường độ dòng điện, R là điện trở, t là thời gian.
(*) Đĩa petri là một loại đĩa bằng thủy tinh hoặc chất dẻo dạng hình trụ có nắp đậy mà các nhà sinh vật học sử dụng để nuôi cấy tế bào hay những cây rêu nhỏ.
Khi bị điện giật trong nước, diện tích dòng điện tiếp xúc với cơ thể con người rất lớn, sau khi khuếch tán trong nước, mật độ dòng điện giảm mạnh, hệ số i trong công thức này sẽ nhỏ đi.
Những người có thể chất khác nhau sẽ có khả năng kháng cự và ngăn cản dòng điện khác nhau. Ví dụ như người thiếu máu, thần kinh suy nhược hay bị dị ứng sẽ có sức chống cự yếu. Cùng một cơ thể, điện trở sẽ không đồng nhất ở các vị trí và bộ phận khác nhau. Tóm lại, điện trở của da khô ráo vào khoảng 10.000-400.000 Ω, nhưng khi da dính nước thì điện trở sẽ giảm xuống chỉ còn 500-5000 Ω, hệ số R trong công thức theo đó sẽ nhỏ đi.
Hai hệ số này đủ để khiến nhiệt lượng sinh ra tại vùng bị giật điện giảm xuống đáng kể. Cuối cùng là thời gian t. Nếu dòng điện mạnh chỉ duy trì trong nước một thời gian ngắn hoặc vài giây thì không dễ dàng tạo thành vết bỏng điện. Nhưng nếu kéo dài trong mấy phút hoặc thời gian lâu hơn thì…”
Anh không nói tiếp, lại cúi đầu quấy que thủy tinh.
Mọi người ai cũng biết anh là bách khoa toàn thư, mãi cũng thành quen. Nhưng toàn bộ nghiên cứu viên trong Phòng thí nghiệm Bệnh lý học đều đồng loạt trố mắt nhìn, há miệng đầy ngạc nhiên.
Chân Noãn cũng thầm than kiến thức của mình chưa đủ, có rất nhiều thứ chỉ lướt sơ sơ mà không biết căn bản.
Ngôn Hàm nhận ra điều gì đó, khẽ liếc mắt, bắt gặp tròng mắt ướt át trong suốt của cô, mang theo vẻ ngưỡng mộ rõ rệt. Anh tỉnh bơ thu hồi ánh mắt.
Sau vài giây, anh lại nghe thấy giọng nói mềm mại kèm chút sợ hãi của cô: “À… Đội trưởng…”
“Hử?” Anh nói bằng giọng lơ đãng nhất.
“Ừm…” Cô hắng giọng, cuối cùng nói: “Thứ mà anh đang nghịch là môi trường nuôi cấy của em.”
“…”
Giọng nói của cô rất khẽ, thoáng chút ấm ức.
“…” Ngôn Hàm không nói tiếng nào, ngẩn người một lúc. “Ồ, xin lỗi.”
Khẽ buông tay khiến chiếc que thủy tinh rơi đánh “cạch” một tiếng khô khốc vào đĩa petri, anh đưa tay giữ lấy rồi trả nó về chỗ cũ.
Xoay người, Ngôn Hàm đút tay vào trong túi, nói: “Nếu nghi ngờ là điện giật, không phải tự sát mà là mưu sát thì hãy tìm chứng cứ trên thi thể nạn nhân đi!”
“Nếu là tai nạn thì sao?”
“Sau khi cậu ta chết, còn có người xuống nước bơi mà.”
Chân Noãn đã hiểu, vội gật đầu.
Tiểu Tùng không tán đồng với kết luận giật điện cho lắm, nói: “Thưa cô, lúc khám nghiệm tử thi, không hề thấy hoa sét(*).”
(*) Khi bị giật điện cao thế hay bị sét đánh, mạch máu dưới da sẽ giãn ra, sung huyết hoặc xuất huyết, tạo thành hoa văn hình nhánh cây trên da.
“Có thể là trường hợp đặc biệt, còn phải xem thể chất.”
Tiểu Tùng bối rối: “Nhưng không có hoa sét, cũng không có vết bỏng điện. Không phải là dòng điện cao thế và không tiếp xúc trực tiếp với da nên không tạo thành vết bỏng điện, cũng không có cặn kim loại trên da hay vết hoại tử trên xương. Toàn bộ dấu hiệu bị điện giật đều không có mà chỉ có hiện tượng ngạt thở và tim ngừng đập đột ngột, như vậy làm sao có thể xác định hoặc loại bỏ khả năng điện giật đây?”
Nghe vậy, những nghiên cứu viên khác cũng ngẩng đầu lên: “Đúng vậy! Mặc dù kiểm tra cho thấy thần kinh phế vị có phản xạ, nội tạng xuất hiện triệu chứng tự phân rã, hơn nữa màng tim, phổi cũng có dấu hiệu xuất huyết, song đây cũng không phải là đặc trưng của người bị điện giật. Những đặc điểm Tiểu Tùng nói mới là chính xác, nhưng đều không phát hiện ra. Như vậy, chúng ta nên loại bỏ khả năng bị điện giật chứ?”
Chân Noãn ngẫm nghĩ trong chốc lát, khẽ mỉm cười: “Vẫn còn một cách có thể xác định được.”