Thái Ninh năm thứ hai.
Ai cũng than cung Thượng Dương lạnh lẽo, Ỷ Lan đến còn vô thức siết lấy vạt áo hồ cừu, vậy mà nữ nhân nằm nghiêng mình trên kỉ trước mắt lại chỉ khoác tấm áo mỏng mà không thấy lạnh.
- Khấu kiến Thái hậu.
- Thái phi đến tìm ta có chuyện gì?
- Hôm nay thần thiếp đến, e không phải chỉ để tán gẫu cùng Thái hậu.
Người thiếu phụ trên kỉ ngồi thẳng dậy, mắt phượng của nàng nhìn thẳng vào Ỷ Lan. Nàng ta thoáng ngẩn người, con gái họ Dương xưa nay… vẫn luôn khuynh thành như vậy.
- Ỷ Lan, muốn biết vì sao năm xưa chàng lại đưa cô vào cung không?
Ỷ Lan chau mày nhìn nữ nhân trước mắt.
- Là vì gương mặt đó.
Quả thật là lần đầu gặp Ỷ Lan, nàng cũng bất ngờ khi thấy một người giống mình đến chín phần như vậy.
Ỷ Lan nhếch môi cười khỉnh.
- Lần đầu gặp Thái hậu, ta đã biết thứ ta muốn, không chỉ là tước vị Nguyên phi nhỏ nhoi đó.
- Ý Thái phi là?
- Thái hậu đã không yêu Tiên đế, sao lại muốn được an táng cạnh người?
Không yêu ư. Vậy bao nhiêu năm qua nàng ở bên y, chỉ có nghĩa chứ không có tình sao.
- Thái hậu có biết vì sao ta lại muốn lật đổ người không?
Hồng Hạc không trả lời, nàng điềm nhiên đến lạ. Nữ nhân ấy, vẫn luôn như mặt hồ tĩnh lặng. Nhưng vẻ điềm nhiên đó lại làm Ỷ Lan chướng mắt. Nàng ta nghiến răng, gào lên.
- Một Ỷ Lan tài sắc vẹn toàn như ta, từ được Tiên đế sủng ái hết mực mà giờ lại phải chăn đơn gối chiếc. Cung Nghinh Xuân sừng sững đến thế kia, mà bỗng chốc lạnh lùng như lãnh thất… Thế mà ngươi không hiểu vì sao à? Vì ích kỉ, vì căm hận, vì hờn ghen, vì yêu… vì yêu mà không được yêu… Vì ta cũng như ngươi, cùng là phận nữ nhi… là đàn bà.
Hồng Hạc chợt chạnh lòng, nàng có thể hiểu cho Ỷ Lan. Tâm tình nữ nhân ấy gửi gắm vào vị đế vương bao lâu nay, mới ngỡ ra nàng lại chỉ là người thay thế.
*******
Thường Kiệt vội chạy đến cung Thượng Dương. Y không ngờ Hồng Hạc lại có thể đón nhận cái chết một cách nhẹ nhàng như vậy.
- Thái hậu, chuyện đó là sao?
- Thái phó đến rồi à. Ngài ngồi xuống đây.
Nàng chỉ vào chỗ trống trên kỉ. Thường Kiệt sốt ruột nhưng cũng làm theo ý nàng.
Im lặng hồi lâu, Hồng Hạc chợt lên tiếng phá vỡ bầu không khí tĩnh lặng đến ngột thở ấy.
- Thái phó, không hiểu sao, ta thấy lòng mình hiện giờ thanh thản đến lạ.
- Đêm đó, Tiên đế và Thái hậu tâm sự nhiều lắm sao?
- Cũng đủ để trải lòng… Chỉ tiếc một điều, ta vẫn chưa bù đắp cho chàng, năm đó chính ta tự tay từ bỏ đứa con chàng hằng mong đợi.
- Thái hậu từng muốn sinh con cho Tiên đế?
- Năm đó không ngăn nổi dã tâm của cha, ta mới đành lòng bỏ đi đứa bé. Vậy mà chàng lại chẳng chịu ghét bỏ ta.
- Thần muốn hỏi Thái hậu, nếu như năm đó không gả vào Đông cung, Thái hậu có bằng lòng gả cho thần không?
- Ta cũng không biết nữa. Chắc chỉ có thiếu nữ năm ấy mới trả lời được, còn ta hiện giờ, chỉ là một Thái hậu sắp ngã đài.
Thường Kiệt bỗng đứng phắt dậy.
- Thần đi cầu xin Thái phi.
Chợt nàng níu lấy vạt áo y.
- Người không muốn đi là ta. Thái phó không cần phải nhọc lòng.
- Thái hậu, người đừng như vậy. Trước khi Tiên đế băng đã đến tìm thần, bắt thần hứa phải bảo vệ người bình an.
Nhật Tôn biết chắc rằng khi y nằm xuống, quyền lực nhất định sẽ rơi vào tay Ỷ Lan, nên mới đành lòng trao nàng cho Thường Kiệt, những mong cuộc đời sau này của nàng sẽ bình an.
- Vậy thì ngài không phải lo, bình an của ta… chính là được ở cạnh chàng.
Chợt có cung nữ bê khay đựng chén thuốc độc đến. Thường Kiệt nhìn chén thuốc đục ngầu, y hốt hoảng quay sang nàng.
- Người hãy để thần đi cầu xin Thái phi đi.
Vừa đi được vài bước, Thường Kiệt nghe thấy tiếng chén rơi vỡ. Quay lại thì thấy, nàng đã uống hết chén thuốc đen kịt ấy. Y gào lên.
- Hồng Hạc.
Thường Kiệt vội chạy lại đỡ nàng.
- Hồng Hạc, cái gọi là thấy lòng mình thanh thản mà nàng nói là đây sao?
Hồng Hạc bỗng thổ huyết, nước mắt nàng chảy ra cùng dòng máu từ miệng. Y phục nàng đã vài chỗ nhuốm máu.
- Ta đưa nàng đến chỗ Trần Thái y.
Y vừa định bế nàng đứng dậy thì nàng đưa tay ngăn y lại.
- Không kịp nữa đâu.
Vì giờ thuốc đã ngấm vào lục phủ ngũ tạng, có tìm đến Thái y, cũng không cứu được.
- Ngài có biết không, kể từ khi gả cho chàng, ta đã nguyện cả đời này sẽ theo chàng… Thường Kiệt Đại nhân, kiếp này ta có lỗi với ngài, nếu như không phải vì lời đồn về đôi tiên đồng ngọc nữ, ngài cũng không trở thành nội thị. Đại nhân, kiếp sau ta nhất định sẽ đền tội với ngài, nhất định…
- Hồng Hạc, ta trở thành nội thị không phải là vì nàng. Nếu là vì nàng, chỉ e đến cái mạng này cũng đã không còn từ lâu rồi.
- Thường Kiệt Đại nhân, ta không xin ngài điều gì, chỉ xin ngài hãy dốc sức phò trợ Càn Đức hãy còn non trẻ.
- Được, ta hứa.
- Cảm ơn ngài…
Giọng nàng dần dần nhỏ đi, mi mắt nặng trĩu của nàng chầm chậm cụp xuống, Thường Kiệt vội lay người gọi nàng, nhưng nàng vẫn không đáp lại. Thường Kiệt ứa nước mắt, y gào lên.
- Hồng Hạc, ta không cho phép nàng chết… Hồng Hạc, ta phò trợ Bệ hạ là vì nàng, vì thế nàng đừng bỏ ta… có được không?
Y gào khóc đến nỗi giọng khản đặc, nước mắt giàn giụa trên gương mặt vừa có sự già dặn vì đã trải qua bao thăng trầm, vừa có sự tuấn tú của chàng thiếu niên hai mươi mốt tuổi năm ấy.
- Hồng Hạc, kiếp sau, dù cho có phải đánh đổi bất cứ thứ gì, ta nhất định sẽ tìm được nàng, nhất định… sẽ ở bên… bảo vệ nàng.
Thời khắc nàng từ giã cõi trần, trên tay vẫn cầm chặt chiếc trâm mạt lỵ năm đó Nhật Tôn tặng nàng.
Càn Đức đứng từ xa chứng kiến cảnh tượng bi thương này, nước mắt không kìm được tuôn ra như mưa.
- Nhũ mẫu, là tại con, là con đã gật đầu cho phép.
Nhũ mẫu quỳ xuống lau nước mắt cho y.
- Có phải Dương mẫu không cần con nữa không?
- Sao Tiên hậu lại không cần người được. Chỉ là Tiên hậu nhớ Tiên đế nên mới bay lên trời để gặp Tiên đế thôi. Bệ hạ nhất định hãy trị vì Đại Việt này thật hưng thịnh, Tiên hậu trên cao chắc chắn sẽ vui lòng.
Năm ấy, Linh Nhân có tính ghen, cho mình là mẹ đẻ mà không được dự chính sự, mới kêu với vua rằng: “Mẹ già khó nhọc mới có ngày nay, mà bây giờ phú quý người khác hưởng, thế thì sẽ để mẹ già vào đâu?” Vua bèn sai đem giam Dương Thái hậu và bảy mươi hai người thị nữ vào cung Thượng Dương, bắt chết chôn theo lăng Thánh Tông. Tôn sinh mẫu Ỷ Lan làm Linh Nhân Hoàng thái hậu, Thái sư Lý Đạo Thành bị giáng chức làm Tả gián nghị Đại phu, ra coi châu Nghệ An, nguyên do có lẽ là can gián Linh Nhân bức tử Dương hậu.
********
"Như Nguyệt, còn soi bóng người
Chiến tích Ung Châu, ghi dấu bao đời
Còn in trên đá, còn trong trang sách…
Anh hùng, cũng như bao người
Cũng biết yêu thương, cũng biết đau buồn
Và còn hơn thế, còn đau hơn thế…
Tất niệm, kể sao hết được
Thương tiếc cho ai, cay đắng cho đời
Một tình yêu lớn, một niềm đau lớn…
Sông dài, còn ghi dấu hoài
Lưu khúc Lương Châu, tiếng sáo u sầu
Mười năm vẫn nhớ, ngàn năm vẫn nhớ…
Chiến công, vinh quang, thế nhân ghi dạy
Nước non, quê hương, hiếu trung, tình yêu con người…
Mất mát, hi sinh, mấy ai thấu cho
Tháng năm, mong chờ, mất nhau, nào có ai ngờ."
(Một niềm đau lớn - Kịch Ngàn năm tình sử)
Long Phù năm thứ năm.
Thường Kiệt đi đến ngôi mộ đơn sơ, đến khi nàng chết vẫn không có được ngôi mộ đàng hoàng. Người sau cùng được an táng tại Thọ Lăng cạnh Tiên đế, cũng không phải là nàng.
Thường Kiệt đặt những cánh hoa ban lên mộ phần nàng.
- Hồng Hạc, lại thêm một mùa xuân nữa đến rồi, hoa ban cũng đã nở, nàng xem.
Người đời thường ca tụng một Lý Thường Kiệt lưu danh thiên cổ, Như Nguyệt chống Tống, Ung Châu phủ đầu. Nửa đời sau của y đều được sử sách ghi lại, nhưng nửa đời trước của y, đều đã cùng những người trong cuộc chìm vào quên lãng. Đến sau cùng y vẫn là người cô độc, người thân, bằng hữu, đến cả người y yêu, đều đã không còn.
Y xếp lại những cánh hoa ban, rót chén rượu trước mộ phần nàng, nghiêng mình thổi bay bụi hồng trần trên tấm bia đá.
- Hồng Hạc, ta nói điều này có lẽ nàng không biết. Ta đã ôm mối tương tư, đã thương, đã yêu nàng suốt sáu mươi lăm năm nay rồi.
Sáu mươi lăm năm, dài thật. Thế mà lại có người dành hơn nửa đời người chỉ để yêu duy nhất một người, mà người ấy lại không thuộc về mình. Trên đời này mấy ai được như vậy.
- Hồng Hạc, Thăng Long năm ấy, ta có tất cả, chỉ tiếc một điều, ta lại không có nàng. Nàng biết không, người đầu tiên khiến trái tim ta rung động là nàng, người sau cùng khiến trái tim ta rung động… cũng là nàng.
Năm ấy, bao nữ nhân phải xiêu lòng chỉ vì một bước đi tiêu sái của y, nhưng cả đời y, lại chỉ say đắm một nữ nhân, một thiếu phụ không thuộc về mình.
Y đứng dậy tiến về phía con đường dẫn về căn nhà có phần đơn sơ so với những chiến công oanh liệt của y. Chợt có cơn gió nổi lên cuốn theo những cánh hoa ban bay về phía y. Y quay lại, bắt lấy một cánh hoa ban. Y đoán có lẽ đây là Hồng Hạc đang đáp lại y.
Thường Kiệt nhắm mắt lại, môi khẽ chạm lên cánh hoa ban.
- Hồng Hạc, hẹn kiếp sau, ta sẽ tìm được nàng, ta và nàng… sẽ một lần vẹn duyên.
…“Năm mươi năm lẻ lâu bền…
…Vũ công, văn đức rạng truyền sử xanh,…
…Thượng Dương sao nỡ bạc tình?..
…Để bà Dương hậu một mình ngậm oan.”…
_________________
+Thái Ninh năm thứ hai: năm 1073.
+Long Phù năm thứ năm: năm 1105.