Sau sáng ngày rằm bận rộn cúng bái ở chùa cho đến trưa thì chùa trở về cái im lặng thiên nhiên như ngày thường. Một bà già cao tuổi hay đến tụng niệm ở chùa những ngày rằm, đang nhè nhẹ tay với cái chổi quét rác ở lan can chùa. Cơn gió heo may buổi trưa, thấy bà ngồi xuống nghỉ ngơi tôi mới nói:
- Con chào bà, con thấy bà đến làm việc giúp chùa chiền luôn luôn vậy?
Bà ngó tôi và trả lời:
- Bà rất là êm ấm trong lòng khi được đến với chùa chiền, cuộc đời bà từng trải qua chuyện lạ với duyên số đường đời rất là khó tin.
Tôi nói:
- Vậy bà kể cho con nghe được không? Con rất thích nghe chuyện về tâm linh và duyên số.
Bà ngó tôi thở dài một hơi vẻ mặt rất vui mỉm cười nhè nhẹ rồi bà bắt đầu kể:
- Quê nhà ở xa thành phố dọc theo sông, trong nhà ba mẹ với một người anh thôi, nhà làm ruộng nương vườn trái rất là vui vẻ với thiên nhiên, vườn rau cỏ thì ở bờ sông, sáng sớm tưới nước rau mới đi ra ruộng, tối về mới tưới thêm. Người chèo ghe qua lại buôn bán hay trao đổi đồ đạc chứ không được ngồi ghe vào thành phố thường xuyên, lúc đó tôi cũng 18 tuổi rồi, thời đó còn chưa có thuyền máy móc gì cả.
Những chiều về trước khi tắm rửa ăn cơm chiều, tôi đi tưới rau thì thấy gói bánh chưa được mở gói, cũng không có thiu gì cả như bánh sáng hôm nay, xong việc thì mang về ăn chỉ nghĩ là ai đã quên ở vườn rau mình. Sau cỡ hai tuần trôi qua lại thấy nữa, ba mẹ và anh cũng không hiểu luôn vì ban ngày tất cả vắng nhà sau ruộng nương thì đi ra vườn chuối vườn xoài chiều hôm mới về.
Hai tuần sau thì lại thấy cái khăn mặt mới chưa được xài vẫn nằm ở trong gói, rồi lại nữa rồi mấy tuần lại bánh trái. Một lần tôi bệnh mấy ngày liền thì anh tôi đi tưới nước rau chiều thay tôi, khi về thì tay anh cầm một gói nữa, bên trong là cái váy mới.
Chuyện thắc mắc và chuyện lạ như tăng lên từng ngày, trong nhà bắt đầu bàn bạc trò chuyện nhau, chuyện tò mò và tìm hiểu chuyện ở vườn rau bắt đầu. Khi chiều về lang thang trò chuyện hỏi trong làng cả người không đi làm ruộng nương, cũng không được câu trả lời gì cả vì ban ngày mà nếu không có thuyền buôn cặp bến thì cũng không ai xuống bờ sông làm chi.
Có người trong làng nói với mẹ:
- Chỉ thấy anh thuyền buôn trẻ tuổi đó mỗi lần cặp bến, xong trao đổi mua bán rồi thì bước vào vườn rau cỏ đó nghỉ ngơi một mình, một lúc thì anh chèo ghe đi tiếp. Trong làng ai cũng quá quen mặt anh buôn bán trẻ tuổi này.
Tôi cũng từng nghe mẹ nói tới luôn luôn:
- Mẹ muốn được con rể tuổi còn trẻ trai mà ham làm ăn, biết lo biết bòn như vậy.
Trò chuyện trong nhà đêm nay rất là vui, tất cả cũng chỉ chờ thời gian và thêm cái chú ý thôi. Mấy tuần nữa khi tôi xuống tưới nước rau thì lại lượm về thêm một gói đồ, khi về nhà mở ra, cả nhà chờ coi trong đó là gì, thì là cái áo mới. Tôi thử mặc coi thì thấy vừa đúng với thân tôi luôn như người đã đo trước rồi mới đi mua về vậy.
Mấy tháng trời đằng đẵng xuôi theo thời gian vào cuối năm, mùa gặt lúa, thời tiết bắt đầu lành lạnh cũng là mùa cưới hỏi nhau ở bên Lào.
Một hôm mẹ bệnh cảm cúm theo mùa, mẹ ở nhà không được ra ruộng, đang ngồi chơi ở gầm nhà hàng xóm mới sinh con. Trên đường trong làng thì thấy anh lái buôn trẻ tuổi, tay cầm gói đồ và đi thẳng tới mẹ chắp tay lễ và nói:
- Con chào mẹ, hôm nay may mà mẹ ở nhà con đến thăm luôn.
Mẹ tôi ngó anh hơi là lạ một chút và mời anh về nhà mình, khi lên nhà ngồi xong thì anh đưa gói bánh cho mẹ và nói:
- Hôm nay ghe đầy hàng không được buôn bán ở làng này, nhưng con cũng không quên quà bánh mà con hẹn với cô Ny ở vườn rau bờ sông. Chúng con gặp và trò chuyện cũng mấy tháng rồi, mỗi lần con qua lại thì cô sẽ chờ con ở nơi đó, nhưng hôm nay thì con không thấy cô đâu cả, con sợ cô bệnh nên con bước lên làng và thăm cô, may gặp mẹ ở nhà nên con được thăm mẹ luôn. Tháng trước đây con không gấp gáp mấy thì Ny đưa con lên nhà này, hũ nước mắm hôm đó vẫn còn ở góc bếp kìa.
Như trong lòng mẹ đã biết là chuyện gì xảy ra, ngồi nổi gai ốc luôn rồi mẹ hỏi:
- Con nói là Ny phải không con? Hôm nay nó đi làm ruộng, khi nó về mẹ cho nó hay là con đã đến nhà hỏi thăm.
Trước khi ra về anh nói với mẹ:
- Con không biết là Ny có nói gì với ba mẹ về con không? Chúng con yêu thương nhau đã lâu rồi, Ny cũng rất vui nếu ba mẹ của con ở thành phố đến xin hỏi rồi cưới cô, cũng nhiều lần Ny nói với con chuyện này.
Mẹ ngồi sững sờ luôn một chút rồi trả lời:
- Để mẹ nói với ba, rồi hỏi ý kiến Ny thêm một lần, mẹ cũng muốn cho con được câu trả lời rất vui vẻ trong ngày hẹn hai tuần sắp tới.
Nói xong anh vui vẻ chắp tay lễ chào rồi đi xuống thuyền về thành phố.
Chiều buông hôm nay, mẹ ngồi im một mình ngó ra vườn, hai dòng nước mắt chảy xuống một chút lại nghe tiếng mẹ cười lên khà khà khà, rồi cứ tiếp theo như vậy làm cho ba, anh trai và tôi không biết đường nào mà mò luôn, hỏi thì lại không trả lời mà cứ như vậy.
Ba nói:
- Có phải mẹ con bị ma nhập không vậy? đem vào chùa gấp hay sao đây, sao hôm nay mẹ con tẩn tẩn mát mát? Chắc 3 cha con mình đi ngủ ở chùa để nhà này cho mẹ con ở một mình thôi chứ ai mà ở được với người như vậy.
Hai anh em nghe ba nói xong quay mặt lại ngó mẹ thì cũng khùng khùng đi theo chứ biết làm thế nào nữa.
Một lát mẹ cất tiếng:
- Mẹ không sao đâu, cơm chiều xong mới trò chuyện nhau.
Khi xong cơm chiều tất cả ngồi xuống chờ nghe chuyện gì mà làm cho mẹ nửa khóc nửa cười như vậy, thì mẹ đưa gói bánh cho Ny, rồi kể câu chuyện hôm nay cho cả nhà nghe:
- Anh đi buôn trẻ đó đã tán bà chị của Ny mà đã chết từ hồi 14 tuổi, hai chị em song sinh với Ny mà giống nhau như đúc. Mẹ khóc là vì nhớ đứa con đã chết và cười rất mừng là « bóng ma người chị đã tìm kiếm chồng cho em gái mình ».
Cuối câu chuyện trước khi đi ngủ, hình như ba mẹ rất là hài lòng với anh đi buôn trẻ trai này, còn Ny thì xin ba mẹ vài ngày mới quyết định và trả lời.
Sáng sớm ra đang ăn cơm từ sớm để đi ra làm ruộng nương thì Ny trả lời ba mẹ là:
- Con đồng ý và vui vẻ lấy anh đi buôn này.
Rồi Ny kể thêm một câu chuyện trong giấc mơ đêm qua, thấy bà chị song sinh tên Sy đến ngồi bên cạnh vuốt lên đầu con và nói « Chị đã tìm kiếm cho em một gia đình rất là êm ấm khi ngày mai tới, chúc em gái chị đầy là hạnh phúc » nói xong và chị từ từ biến mất ra khỏi cái mùng. Con chợt tỉnh giấc ngồi dậy ngó vòng quanh một lúc mới nằm xuống ngủ tiếp.
Sau ngày hẹn và câu trả lời rất là êm ấm đó thì một tuần, ba mẹ của anh ở thành phố đến hỏi han và cưới trước cuối năm nay. Chuyện bất thình lình xảy ra làm cho tôi lo lắng và khó xử vì chưa được ngồi hay trò chuyện với người sắp làm chồng của mình bao giờ, tôi sợ cả giọng nói và tánh nết nữa. Trước khi đám cưới đi vào thành phố thăm ba mẹ anh rồi mua đồ về, cả nhà chờ nghe chuyện, thì tôi kể:
- Tôi ngồi xuống thở dài, bao nhiêu cái lo lắng trước đó hình như không có gì cả, bánh trái nào con thích ăn, váy và áo màu gì con thích mặc hình như anh biết hết rồi, đến cả giọng nói con nữa anh chẳng ngạc nhiên gì cả, ở gần bên nhau một chút thì con cũng chẳng e ngại hay lạ lùng gì cả, như cả hai người đã từng quen nhau từ lâu.
Anh chỉ nói là:
- Làm sao làm vợ chồng thì ít nói, lúc anh đến tán em thì nói nhiều?
Tất cả trong nhà nghe tôi kể xong thì thở dài với cái nhẹ nhõm trong lòng.
Trước cuối năm nay thì một đám cưới rất là đẹp đẽ hoàn hảo trôi đi, trong gia đình chồng chỉ có một mình anh thôi nên tôi dọn vào thành phố ở với gia đình đằng chồng, và trong lòng tôi lúc nào cũng gọn câu trả lời thật tình với chồng nếu một ngày anh biết là người ở vườn rau đó là chị ruột của mình. Rồi một hôm cũng đến khi anh nghe rất nhiều lần mà người làng tôi nói với anh.
Một hôm anh hỏi tôi:
- Trong nhà em có mấy chị em gái?
Tôi trả lời:
- Có một mình em thôi, còn bà chị song sinh đã chết từ 4 năm trước, người làng nói cho anh nghe đó là chuyện xảy ra thật đó anh, ngày mai là rằm lớn 15, mình về thăm ba mẹ em mà, anh càng rõ hơn nữa.
Ngày mai khi ba mẹ kể hết câu chuyện xảy cho anh nghe thì anh hỏi nơi để cốt chị Sy, anh đi ra cúng chị và cám ơn chị đã tặng cho một cô vợ dễ thương.
Và từ đó gia đình tôi thấy rất là hạnh phúc, ngày rằm lớn nào thì hai vợ chồng đi cúng bái ở chùa, cho tới cỡ 10 năm trước thì anh qua đời, con cái cũng lớn hết rồi, còn tôi lúc nào mà rảnh hay ngày rằm thì tôi hay đến làm việc giúp chùa và tụng kinh tưởng nhớ tới người đã qua.
Và như con thấy bà ở chùa luôn luôn và đang kể đời sống bà đã qua cho con được nghe hôm nay.