10.

Bọn Nho Yến và Thanh Vân sau khi ăn tối xong liền về nhà, chỉ còn mình tôi ngồi ngắm hết các bức hình kia.

Có lần tôi uốn tóc sóng lô, mặc sườn xám cách tân, Cố Tây Yến nhờ người đến nhà chụp ảnh. Có lần chúng tôi cùng đi đến tiệm chụp, anh ấy mặc áo khoác, cả người thoải mái, tôi mặc váy đầm đứng bên cạnh anh ấy.

Tôi đi đến trước án thư, nghĩ ngợi gì đó, chỉ là mấy chục năm qua cũng đã viết hết rồi.

Suy nghĩ một hồi, cuối cùng chỉ muốn hỏi một câu: Cỏ xanh xuân mới mọc đầy, vương tôn kia hỡi về hay chăng về?

*Dịch nghĩa: Năm tới lúc cỏ mùa xuân xanh lại, các vương tôn không biết có về lại đây không? (Trích từ bài thơ Tống Biệt của Vương Duy)

Tôi nằm trên xích đu ngắm nhìn ánh dương đỏ tà bên ngoài cửa sổ, tia nắng màu cam chiếu lên bức ảnh, trong lúc hoảng hốt tôi lại nhớ tới ngày đó, Cố Tây yến ở cuối đường lớn cưỡi ngựa đi đến, cứ như vậy mà đi vào tim tôi.

Anh ấy từ thời niên thiếu đã cảm mến tôi, cưới tôi làm vợ, dịu dàng chiều chuộng tôi. Anh ấy hiểu tôi thân là con gái chế độ cũ cũng không dễ dàng gì, anh ấy động viên tôi nên sống cuộc đời của bản thân.

Anh ấy biết tôi say mê, dạy tôi khiêu vũ, thậm chí còn vì tôi mà tránh đi mấy chuyện vụn vặt mẹ chồng nàng dâu, chị em dâu ở hậu viện. Anh ấy thân ở tiền tuyến, vẫn lo lắng tôi cơ hàn, nhớ tôi hằng ngày. Anh ấy nói: Tây Yến cả đời chỉ yêu mình Giang Cẩn, đến chết cũng không thay đổi.

Chúng tôi đã kết hôn hơn 70 năm, nhưng chính thức ở bên nhau chỉ có ngắn ngủi mấy năm. Anh ấy giúp tôi thoát lồng giam vận mệnh của những cô gái theo chế độ cũ, để tôi sống những ngày tháng mà tôi còn không dám nghĩ tới trước kia. Tôi hạnh phúc khi gặp được anh ấy, nhưng cũng bất hạnh khi mất đi anh.

Bây giờ anh ấy vẫn thân mặc quân trang, cưỡi ngựa từ đường lớn đi đến, lần này không phải vì viễn chinh mà là vì đón tôi. Anh ấy vươn tay về phía tôi, cười gọi tên tôi: “Tiểu Cẩn Nhi.” Ánh mắt vẫn sáng ngời như xưa. Tôi vui mừng khôn nguôi, tôi cuối cùng cũng đã chờ được anh ấy. Phu quân của tôi, Cố Tây Yến.

11.

“Tin tức mới nhất của đài phát thanh, tối ngày 25, nữ tác giả ái quốc nổi tiếng thời cận đại của nước ta, người sáng lập thi phái Ngô Châu Giang Cố - Giang Cẩn đã qua đời tại nhà riêng. Giang Cẩn, xuất thân trong một gia đình danh giá, thời kỳ kháng chiến đã bán hết gia sản để hỗ trợ cách mạng, cả đời phong hoa, thật đáng ngưỡng mộ.

Lúc Ngô Châu thất thủ, quân Nhật bắt ép cha bà ấy Giang Kì Quân lên báo tuyên truyền Khối Thịnh vượng chung Đại Đông Á, Giang lão tiên sinh cả đời kiêu ngạo bất khuất, từ cao ốc bách hoá hô to chống Nhật rồi nhảy xuống.”

(Hoàn toàn văn)