Ba ngày sau, bạn thân cùng trường của Đường Thận – Mai Thắng Trạch, và Bảng nhãn cùng khoa – Vương Tiêu, đều về đến kinh thành.
Bốn năm trước, ba người cùng đề tên bảng vàng, vinh quang hãnh diện không sao kể xiết. Hiện giờ, địa vị, chức tước của mỗi người đã khác xa nhau, vừa gặp lại đã bùi ngùi xúc động. Trong bốn năm nay, Đường Thận thuận lợi lên như diều gặp gió, Vương Tiêu sau hai năm im ắng cũng được hoàng đế khen thưởng nhờ lập công trong quá trình xây dựng quan đạo Ninh Châu. Chỉ riêng Mai Thắng Trách bị vạ lây trong sự việc ty Độ Chi hai năm về trước, đường làm quan mãi lận đận hẩm hiu.
Khi gặp Mai Thắng Trạch, thoạt tiên Đường Thận không nhận ra nổi bạn mình.
Sững người hồi lâu, Đường Thận thương cảm nói: “Thắng Trạch huynh, sao tóc mái huynh đã điểm bạc thế này?”
Mai Thắng Trạch nhìn Đường Thận, cười gượng gạo: “Những đắng cay ta nếm trải, Cảnh Tắc làm sao thấu!”
Thoạt tiên khi Mai Thắng Trạch bị biếm trích đến vùng sâu vùng xa, anh ta còn biết tìm thú vui trong tháng ngày khổ ải. Ở Quốc Tử Giám không có ai am hiểu ngâm thơ, vẽ tranh bằng Mai Thắng Trạch. Thế nên, anh ta sáng tác mấy bài thơ, từ thuật lại tình cảnh bị biếm trích đầy tiếc nuối và xót xa của mình. Ngạc nhiên thay, những tác phẩm này lại gây được tiếng vang trong văn đàn. Nào ngờ chưa được một năm, người vợ kết tóc của Mai Thắng Trạch mất vì khó sinh, chỉ để lại cho anh ta một mụn con thơ.
Năm tiếp theo, con trai Mai Thắng Trạch cũng chết yểu vì bệnh tật. Không thể chịu nổi cú sốc ấy, anh ốm thập tử nhất sinh, suýt nữa thì đi theo vợ con.
Chính vì thế, Mai Thắng Trạch chưa đến tuổi hăm bảy mà hai bên mái đã pha sương, già cỗi như ông lão bảy chục.
Ba người tụ họp ở lầu Tế Hà, rồi Đường Thận mời hai anh bạn tới phủ chơi. Sau khi họ vào thư phòng, Đường Thận mới nói: “Thắng Trạch huynh và Đại Nhạc huynh có biết lần này Thánh thượng điều hai người đến U Châu nhậm chức Đô bộ lang trung ty Ngân Dẫn để làm gì không?”
Vừa nghe thế, Vương Tiêu và Mai Thắng Trạch liếc nhau, hiểu ám chỉ của Đường Thận: “Ý Cảnh Tắc là, hoàng thượng có mục đích ngầm khác ư?”
Đường Thận cười, chậm rãi giải thích.
Vương Tiêu và Mai Thắng Trạch chỉ biết võ vẽ về ty Ngân Dẫn, họ đều phỏng đoán rằng ty Ngân Dẫn có thể liên quan đến ty Độ Chi hai năm về trước. Mặc dù vậy, bọn họ không thể ngờ rằng hoàng đế không phái mình đến U Châu để phụ giúp Tần Tự và làm việc cho ty Ngân Dẫn, mà là để đảm nhận trọng trách thăm dò quân tình nước Liêu!
Hai người choáng ngợp vô cùng, nín lặng hồi lâu.
Thế rồi hùng tâm tráng chí bỗng trỗi dậy trong ngực họ. Hai mắt sáng ngời, Mai Thắng Trạch thốt lên: “Có bao giờ tưởng tượng nổi, Mai Thắng Trạch này còn có cơ may góp sức vào vĩ nghiệp mà Cảnh Tắc đang dựng xây? Cảnh Tắc, không, Đường đại nhân, hạ quan nhất định sẽ không phụ lòng trông đợi của đại nhân, nhất định mã đáo thành công!”
Vương Tiêu cũng chắp tay: “Hạ quan tuân lệnh đại nhân!”
Không lâu sau, họ khởi hành đến U Châu.
Trước khi họ đi, Tần Tự cũng đến U Châu nhậm chức Đô bộ trướng sử của ty Ngân dẫn. Anh ta và Vương Tiêu, Mai Thắng Trạch đều thuộc Đô bộ, nhưng kỳ thực chức quan của họ không giống nhau. Tần Tự là quan dưới quyền Vương Trăn, anh ta đến U Châu với trọng trách riêng. Với thánh chỉ mà Triệu Phụ ban cho, Tần Tự cầm theo quan ấn của Vương Trăn, tự tin tới U Châu.
Vừa xuất hiện, vị quan tân nhiệm Tần Tự đã thổi một luồng gió mới khắp toàn cõi Tây Bắc.
Bắt đầu từ giờ, toàn bộ lương thưởng của toàn thể quân Tây Bắc sẽ được phân phát dưới hình thức ngân khế thay vì vàng bạc thật.
Lệnh vừa ban hành đã gây rúng động toàn quân, từ tướng đến lính đều hết sức hoang mang. Bản thân Lý Cảnh Đức cũng tức ứa mề với thánh chỉ này của triều đình. Hắn dẫn quân xông vào ty Ngân dẫn, trói gô Tần Tự lại. Tần Tự phải chịu bó tay với viên tướng càn quấy này, chỉ biết lấy thánh chỉ của Triệu Phụ và quan ấn của Vương Trăn ra: “Lý tướng quân, ngươi tính làm phản hay sao?”
Lý Cảnh Đức thấy hai thứ kia thì nheo mắt, đoạn hắn nhắm tịt lại, ngoảnh mặt đi vờ như không thấy. Hắn hừ một tiếng, nói: “Bản tướng làm phản ư? Tần Tự, ta nói cho ngươi biết, ngươi đừng hòng ngậm máu phun người! Trước hết ngươi giải thích đi, tại sao không phát bạc cho quân sĩ của bản tướng? Lúc các ngươi dùng giấy để phát lương cho quân sĩ, ông đây đã lờ đi rồi, dù sao thì vũ khí, lương thực vẫn tới tay quân sĩ.” Hơn nữa, vì giấy chỉ có thể dùng để mua lương thực và vũ khí nên cũng giảm được tình trạng tham ô trong quân đội, Lý Cảnh Đức hết sức hài lòng. “Nhưng giờ các ngươi không buồn phát cả bạc nữa, thì còn ai bằng lòng theo ông đây đánh giặc?”
Mắt Tần Tự tóe lửa: “Ta không thể giải thích rõ cho ngươi được!”
Lý Cảnh Đức: “Á à, lại còn nổi cáu cơ đấy. Ngươi khinh bản tướng dốt nát nên không thèm giải thích với bản tướng chứ gì?”
Tần Tự lườm hắn: Ngươi biết rồi thì tốt.
Lý Cảnh Đức còn muốn gây khó dễ thì bỗng dưng có một đội lính xông vào ty Ngân dDẫn. Lý Cảnh Đức đang bực hết cả mình, nhưng thấy người dẫn quân, hắn lại nuốt nước bọt, hỏi: “Lão Trình đến đây có việc gì?”
Trình tướng quân cũng đến cạn lời với hắn: “Nếu không phải vì ngươi dẫn quân xộc vào ty Ngân dẫn thì còn lâu ta mới bị Đại nguyên soái sai đi bắt ngươi về! Có thả Tần đại nhân ra ngay không? Rồi theo ta về tạ tội với Đại nguyên soái.”
Nghe đến ba chữ Đại nguyên soái, Lý Cảnh Đức đành bó tay quy hàng.
Bọn họ về rồi, Tần Tự tức điên người: “Lũ giặc cỏ, quân cướp đường! Bọn cặn bã này không xứng làm quan!”
Tần Tự uất đến nỗi đập phá tan tành đồ đạc trong phòng. Nhưng nếu đặt Vương Trăn vào vị trí của anh ta, chàng sẽ không nổi giận đâu. Trái lại, Vương Trăn sẽ ngẫm xem ý nghĩa ẩn khuất đằng sau sự việc này là gì. Chẳng hạn như việc Lý Cảnh Đức dẫn tư binh đến ty Ngân Dẫn bắt bớ, dù có người mật báo thì Trình tướng quân cũng không thể di chuyển ngay từ doanh trại Tây Bắc đến nhanh như thế được.
Ắt phải có điều bí ẩn.
Ra khỏi ty Ngân Dẫn, Lý Cảnh Đức hơi bất bình: “Lão Trình này, đành rằng là diễn kịch, nhưng ông phải giữ cho ta tí thể diện chứ! ‘Bắt’ là bắt thế nào? Trước mặt bao nhiêu quan văn ở đấy, sao ông không bảo là ‘mời’ ta về?”
Trình Phi lườm hắn: “Nếu ta không quở trách ngươi ngay trước mặt Tần Tự, ngươi có tin chỉ cần ngoảnh mặt đi một cái là hắn ngáng chân ngươi ngay không? Bọn quan văn giảo quyệt cỡ nào, ngươi còn lạ gì nữa? Đại nguyên soái sai ngươi dẫn quân tới làm loạn để thể hiện sự bất mãn của đại doanh Tây Bắc chúng ta với chính sách ngân khế của ty Ngân dẫn lần này, chứ có bảo ngươi trói nghiến Tần đại nhân lại đâu? Ngươi muốn tạo phản thật đấy à?”
Lý Cảnh Đức vò mớ râu quai nón rậm rạp, nhờ có đống râu mà đôi má đỏ au của hắn mới không lộ: “Dào ôi, ta chỉ thấy ngứa mắt với tên Tần Tự đó thôi mà. Ông đây không trói được Vương Tử Phong, chẳng lẽ không trói được thuộc hạ của hắn sao?”
Trình Phi: “Ngươi muốn làm gì ta chẳng cản, nhưng ngươi không được phép làm hỏng đại sự. Việc ngân khế, Đại nguyên soái đã có chỉ thị đặc biệt, phải hỗ trợ ty Ngân dẫn hoàn thành cho bằng được. Hôm nay ngươi có mặt ở đây là để tỏ thái độ, giữ cho lòng tướng sĩ không nguội lạnh. Chờ một khoảng thời gian nữa khi ngân khế được phổ biến khắp nơi, các tướng sĩ hiểu được lợi ích của ngân khế, họ sẽ không gây rối nữa.”
Lý Cảnh Đức thở dài: “Hầy, nhưng ông đây cũng muốn biết ngân khế là thứ gì mà!”
Quả nhiên, ban đầu khi nghe tin triều đình không phát tiền bạc mà chỉ phát giấy, tướng sĩ phản ứng cực kì dữ dội. Không biết vì sao, sau khi việc Chinh Tây nguyên soái Lý Cảnh Đức dẫn quân náo loạn ty Ngân dẫn truyền đi, tình thế sôi sục trong quân đội đã được xoa dịu. Sau nửa tháng, ty Ngân dẫn đột nhiên mở Ngân khế trang bộ Binh ở khắp ba mươi sáu phủ Đại Tống.
Đến lúc ấy, các tướng sĩ mới thấu hiểu sự sắp đặt kì công của ty Ngân dẫn.
Tòng quân ai biết ngày về? Nghìn vàng khôn đổi tin quê thư nhà1.
Tuy Đại Tống và Liêu kí hiệp ước hòa bình, nhưng hai nước chỉ không khai chiến chính thức chứ những giao tranh quy mô nhỏ vẫn diễn ra thường xuyên. Tỷ như năm ngoái, nước Liêu đột nhiên dẫn quân xâm lược, vây thành U Châu suốt hai tháng. Trong trận chiến ấy, mấy nghìn tướng sĩ của doanh trại Tây Bắc đã thiệt mạng!
Các tướng sĩ đều là những người rời xa quê hương để tòng quân. Hầu hết bọn họ chỉ có một thân một mình, họ thường giấu lương đi lính do triều đình phát trên người chứ không thể gửi về cho gia đình được. Muốn gửi thư từ và tiền bạc về nhà, họ chỉ có thể đợi tín sứ của quân đội mỗi tháng. Nhưng cách muôn núi nghìn trùng, chưa chắc đã gửi đến nơi!
Nếu bỏ mạng sa trường, thành hương hồn liệt sĩ, có bao nhiêu bạc đi chăng nữa cũng ích gì đâu?
Sau khi ty Ngân Dẫn mở Ngân khế trang bộ Binh trên phạm vi toàn quốc, ngân khế mà những người lính kiếm được có thể gửi thẳng vào ty Ngân Dẫn U Châu, khai rõ muốn chuyển về phủ nào, gửi cho gia đình nào. Sau đó, người nhà có thể đến Ngân khế trang bộ Binh ở địa phương để lĩnh bạc.
Việc này được hoàn thành, triều đình trên dưới đều tán dương nhiệt liệt. Quan nào gặp Vương Trăn cũng chúc mừng chàng. Vương đại nhân khiêm tốn lắm, chàng chỉ cười lịch thiệp, đáp: “Toàn là công lao của Tần đại nhân ấy mà.”
Sau buổi chầu, Triệu Phụ cũng vui mừng khôn xiết. Buổi trưa, ông ta cho đòi Vương Trăn vào, hỏi: “Trước khi trẫm nhắm mắt, có thể thấy cảnh thịnh thế mà Tử Phong hứa hẹn với trẫm không?”
Triệu Phụ cười ha hả, chỉ vào Vương Trăn mà nói với Quý Phúc: “Coi Vương Tử Phong này, hiểu lòng trẫm lắm.”
Thực hiện việc “dùng giấy làm tiền” ở lãnh thổ Đại Tống là điều Vương Trăn từng hứa với hoàng đế trước khi lập ra ty Ngân Dẫn. Cuối cùng hôm nay, họ đã bước được bước đi đầu tiên. Vạn sự khởi đầu nan, chỉ một việc nhỏ bé này thôi mà mất những hai năm trời!
Vương Trăn giơ cao hốt ngọc, kính cẩn đứng giữa điện Thùy Củng. Ánh mặt trời rọi qua cửa sổ lưu ly, Triệu Phụ cười sung sướng mãi, nhưng nhìn Vương Trăn đứng trong điện, nụ cười của ông ta tắt dần. Im lặng một thoáng Triệu Phụ nói: “Tử Phong, ngươi đi theo trẫm đã mười hai năm rồi nhỉ.”
Vương Trăn: “Bẩm bệ hạ, thần đỗ Trạng nguyên năm mười bảy tuổi, hiện giờ thần hai mươi chín.”
Triệu Phụ cảm thán: “Đúng là mười hai năm, không nên kéo dài đến lúc ba mươi tuổi!”
Vương Trăn kinh ngạc ngước mắt nhìn hoàng đế. Hiện giờ chàng không thể đoán được ý nghĩa ẩn sau câu nói của Triệu Phụ.
Lúc rời khỏi điện Thùy Củng, Quý Phúc nhanh nhẹn đi ra ngoài, đuổi kịp Vương Trăn. Lão ta cười khanh khách: “Nô tỳ chúc mừng Vương tướng công, chúc mừng Vương tướng công.”
Vương Trăn giật mình, chợt hiểu ra, chàng nghiêng mình với Quý Phúc: “Đa tạ Quý tổng quản.”
“Ấy chết, ấy chết.” Những nếp nhằn hằn sâu hơn trên gương mặt Quý Phúc khi lão cười. Lão nhìn quanh quất, thì thào: “Long thể Thánh thượng khang kiện lắm, Vương tướng công đừng lo.”
Sau khi xuất cung, Vương Trăn đi kiệu ngang qua Ngự Sử đài. Tự dưng chàng nhớ mấy ngày trước Đường Thận còn bảo mình rằng “Con đường làm quan của sư huynh chắc cũng gập ghềnh”. Chàng bật cười, âu yếm lẩm bẩm: “Đã nói với em từ lâu rồi, đường làm quan của ta bằng phẳng lắm. Em xem, sư huynh nhà em thăng chức đến nơi rồi đây này.”
Xưa nay có câu người tính không bằng trời tính, hoàng đế muốn anh lên chức trong năm nay, anh đừng mong lần lữa sang năm sau.
Tuy thế, hiện giờ mọi việc vẫn chưa được công khai. Sau khi xuất cung, Vương Trăn không đến điện Cần Chính và hiển nhiên cũng không đến bộ Hộ. Chàng sai phu kiệu đi sang Khâm Thiên Giám, rồi ở đó đến giờ Thân mới về.
Công việc của ty Ngân Dẫn được hoàn thành hết sức tốt đẹp, các quan của ty đều được ban thưởng. Dư Triều Sinh vừa về Thịnh Kinh đã được thưởng lớn, bèn xúc động nói với những người thân tín: “Từ lúc ta về kinh hai năm trước, mọi việc cứ như được trời phù hộ.”
Khi ty Độ Chi gặp sự cố thì Dư Triều Sinh đang làm Phó khảo ở trường thi Hội nên tránh được một kiếp; giờ thì bỗng dưng anh ta vớ công việc ở ty Ngân dẫn, dù chưa động tay vào bất cứ chuyện gì, khi ty Ngân dẫn làm nên đại sự, anh ta cũng được ban thưởng theo.
Người thân tín của Dư Triều Sinh nói: “Ấy là vận làm quan của đại nhân rất thuận lợi.”
Dư Triều Sinh suy nghĩ một chút: “Cũng không phải thế. Thánh thượng phái ta đến U Châu làm Tả Phó ngự sử ty Ngân dẫn, thứ nhất là để kiềm chế sự đắc thắng của Vương đảng, không để Vương đảng nắm quyền một mình, thứ hai là để nâng vị thế của Đường Cảnh Tắc lên, khiến hắn ta chỉ giữ chức quan tứ phẩm mà ngang hàng với cả ta. Có lẽ, vì hắn mà ta được nhờ. Ngươi để ý xem, tháng trước Thánh thượng vừa thăng chức hai viên quan cho hắn, phái đến U Châu. Mai Thắng Trạch và Vương Tiêu, chẳng phải là vây cánh Đường đảng đang ngấm ngầm trỗi dậy đó sao?