"Mày à, ở đây con người họ lạ lắm! Thật không thể lường trước được!" Mén chậm rãi kể.
Tôi hỏi nó xem chuyện gì đã xảy ra. Vì bình thường, Mén là một đứa rất mạnh mẽ và lạc quan.
"Sao nào! Có chuyện gì? Mày nói tao nghe xem nào!" Tôi chăm chú lắng nghe câu chuyện thật dài, thật dài của nó. Một câu chuyện mà trong đó có nhiều diễn biến thiệt không thể chịu nổi, cũng thật khó lường, có thể làm ta uất ức!
"Lương tâm ông ấy không xấu! Ông ấy đôi lúc lương thiện, nhưng đôi khi lại rất tàn nhẫn!" Mén chậm rãi nói từng chữ.
Tôi có thể nhìn thấy đôi mắt rưng rưng, bờ môi rung rung và mím nhẹ lại của nó qua một lớp màn hình máy tính.
Mén ngã người ra sau ghế, mắt ngó ra ngoài cửa sổ nhìn mông lung, mặt ngửa hơi cao để nén từng dòng nước mắt chực chờ tuông ra.
Hít một hơi thật sâu, Mén nói tiếp "Hồi tao mới qua, tao nghĩ đã tôn sùng những người có bề dày học thức. Tao nghĩ rằng các ông bà ấy rất tốt, hiểu biết uyên bác thì nhân cách cũng sẽ thật đáng nể!".
Im lặng một hồi lâu, Mén lại kiên định "Nhưng mà, chắc do tao còn non lắm mày ạ. Người ta càng đứng trên vị trí cao, hiểu biết càng nhiều, và sống càng lâu thì họ càng thủ đoạn!".
Tôi chợt rùng mình cảm nhận được rằng nó đã trãi qua một khoảng thời gian chắc kinh khủng lắm mới nhắc đến hai chữ thủ đoạn.
Chúng ta luôn tôn sùng các giáo sư, tiến sĩ, hay những người có địa vị và học thức cao, và xem họ như những vị thánh.
Chúng ta luôn mặc định các ông bà ấy đạt đến vị trí ấy, đạt được những thành công như hiện có thì chắc hẳn hiểu biết rất uyên bác, có thể biết hết mọi thứ trên thế gian này, và nhân cách sẽ rất đáng kính.
Và đến giây phút này, nếu chúng ta vẫn kiên định với suy nghĩ như vậy, thì chúng ta quá sai lầm!
Để chúng tôi nói cho các bạn biết điều này, đó là hãy thay đổi suy nghĩ của các bạn ngay bây giờ, nếu như bạn đọc được tác phẩm này!
Giống như giáo viên dạy văn có thể giỏi các môn khác, nhưng họ chỉ tốt nghiệp chuyên ngành dạy văn thôi. Không thể dạy tốt các môn khác. Và nếu họ có dạy những môn khác, thì chúng ta không thể đặt 100% kỳ vọng.
Hoặc giáo viên dạy hóa, hay giáo viên dạy vật lí có thể biết ngoại ngữ, hoặc rất có thể hoàn toàn tệ lịch sử hay địa lí. Và tất nhiên, bây giờ chúng ta đoán ra rồi đấy! Thầy hóa vẫn là nên dạy hóa, cô văn thì nên dạy văn, y tá thì không nên làm việc của bác sĩ chuyên khoa. Tất nhiên y tá có thể trở thành bác sĩ chuyên khoa, với điều kiện anh ấy hay cô ấy học lên nữa nhé.
Và điều quan trọng chúng tôi muốn nói ở đây chính là hãy chuyển sang nhìn nhận giáo sư, tiến sĩ, những người thành công, hay những người có địa vị cao trên phương diện con người.
Vậy thì đã là con người thì tất nhiên sẽ có người tốt, người xấu, người xuất chúng, người có tầm hiểu biết bình thường, và người không thích tìm hiểu. Tôi không dùng từ kẻ ngu si, bởi vì ai cũng xứng đáng được tôn trọng. Có thể họ không giỏi ở phương diện học vấn, nhưng lại là người có phẩm chất đáng quý!
Còn khi nói về người thủ đoạn, lại khiến chúng ta phải dè chừng!
Những vị giáo sư tiến sĩ mà Mén đang ngày đêm tiếp xúc, là người dẫn dắt đề tài nghiên cứu, hay đồng đội hợp tác, và cũng là những người như thế. Rất đa dạng và rất khó lường!
Mén tiếp tục kể rằng thật ra lúc đầu tao thấy mọi thứ vẫn ổn, mọi người ai cũng hòa hợp, và ông ấy đối xử cũng rất tốt với tất cả mọi người.
Tôi thì tiếp tục gặn hỏi coi thế rốt cuộc là có vấn đề gì.
"Mày chả biết gì cả! Đó giờ mày không nghe câu ở trong chăn mới biết chăn có rận à?" Mén phản bác.
"Lúc mới gặp thì ai chả tử tế! Chứ quen biết lâu ngày, có khi nhìn mặt thôi đã phát ngán. Huống chi đây là công việc, và hơn nữa là công việc giữa lãnh đạo và người làm, hoặc giữa các đồng nghiệp với nhau." Mén lý luận.
Lãnh đạo mà nó nói ở đây chính là giáo sư của bọn nó đấy. Người đứng đầu viện nghiên cứu, và lãnh đạo dự án nghiên cứu. Các sinh viên trong phòng thí nghiệm thường gọi các giáo sư ấy là đại boss.
Không phải tự dưng mà từ đại boss lại phổ biến như vậy! Boss để ám chỉ ông chủ và bản thân boss đã bao hàm quyền lực.
Còn đồng nghiệp mà Mén ám chỉ chính là các cộng sự trong cái phòng thí nghiệm ấy, có thể là sinh viên, nghiên cứu sinh sau đại học như thạc sĩ, tiến sĩ, hoặc các nhân viên đã tốt nghiệp đại học được nhận vào làm công việc nghiên cứu.
Khi đã nói là đồng nghiệp, thì luôn tồn tại những mối quan hệ tương tự như mối quan hệ giữa các đồng nghiệp trong một công ty vậy. Sẽ có những mối quan hệ tốt đẹp, xen kẽ với những mối quan hệ đấu đá do ganh ghét hay do lợi ích. Có những đồng nghiệp tốt tính, có những đồng nghiệp xấu tính (bẩn tính), có những đồng nghiệp thân thiện, có những đồng nghiệp mưu toan, có người giỏi người dỡ.
Chỉ có vài sự khác biệt nho nhỏ giữa môi trường công sở và môi trường học thuật. Đó là người ta hay dùng hai từ cộng sự để đại diện cho mối quan hệ giữa các thành viên trong phòng nghiên cứu.
Mối quan hệ giữa các thành viên trong một nhóm nghiên cứu là những mối quan hệ ngầm! Sẽ có sự ganh ghét nho nhỏ đủ để tích lũy thành quả bom nổ chậm. Tuy nhiên, nó không đủ gay gắt như những mối quan hệ giữa những nhân viên công ty, nên những quả bom như thế này đa số là những quả bom lép! Đơn giản vì sự đấu đá giữa các thành viên trong một nhóm nghiên cứu thật sự chẳng mang lại lợi ích cá nhân gì, nó chỉ phá hỏng những mối quan hệ đáng ra phải trở nên tốt đẹp hơn và đồng cam cộng khổ hơn, vì bọn họ đang đứng chung một con thuyền, mà người hưởng lợi là đại boss của họ - người đứng đầu dự án.
Mén tiếp tục nói "Phòng thí nghiệm tao đang làm cũng không to lắm. Cũng chỉ có tầm năm đến sáu người thôi. Vì đa số các trưởng bối trước đó hoàn thành đề tài và khóa luận là họ nhanh chóng rời đi. Lúc đó, tao cũng không hiểu sự đời lắm, cũng không hiểu tại sao mọi người muốn mau mau rời khỏi nơi này. Tao cảm thấy họ xem nơi này như nơi mà không ai muốn nhắc tới khi đã rời đi. Dù thỉnh thoảng vẫn có vài người ghé thăm chốn cũ!".
Tôi nhìn thấy sự nghiêm túc trên gương mặt tràn đầy chán chề của Mén. "Thế rốt cuộc mày có biết tại sao họ lại như vậy không?" tôi hỏi Mén trong khi nó đang thở dài.
"Lúc đầu nghe nói mấy anh chị ấy cũng vui vẻ, cởi mở yêu đời như tao lúc xưa vậy đó. Vậy mà bây giờ thì.. Ai mà có dè!" Mén tặc lưỡi, lắc đầu.
"Mà ô hay! Thì phải có lý do mới ra cái nông nổi như thế! Mày nhìn vào tao này! Thấy thế nào? Thấy dạo này tao có xinh hơn không? Hí hí!" Mén chuyển chủ đề.
"Thôi thôi, quẩy lên nào! Tối nay không nhắc chuyện ở phòng thí nghiệm nữa! Thật phí phạm thời gian quý báo! Để hôm nào tao buồn buồn, tao lại kể tiếp! Chúng ta hãy nồng cháy đêm nay nào!" Mén đứng dậy, vươn vai, lắc lắc cái mông.
"Được thôi! Để tao cho mày xem cái này! Tèng teng.. Thấy sao.. thấy sao.. Mày thấy bộ đồ tao mới mua có sết si không nào?" Tôi mặc lên cái đầm ngủ, hoa văn là cả một rừng hoa mai vàng khè mới mua 10 nghìn đồng ngoài chợ hồi sáng, lấy tay kéo kéo bung xòe, đứng ẹo qua ẹo lại, lắc qua lắc lại cười khoái chí.
"Giống con hâm ngoài chợ quá mày!" Mén ôm bụng cười nghiêng ngã. Và tôi có thể nghe thấy giọng cười ma mị và cũng thật đen tối của nó qua cái màn hình máy tính..